Strażnica WOP
Glinka/Sobolówka/Soblówka
Strażnica SG w Soblówce
Ilustracja
Była strażnica w Soblówce (październik 2014)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[uwaga 1]

Rozformowanie

2005

Tradycje
Rodowód

197 strażnica WOP Glinka
202 strażnica WOP Soblówka
16 strażnica WOP Soblówka
7 strażnica WOP Soblówka
3 strażnica WOP lądowa Soblówka

Kontynuacja

SSG w Soblówce
GPK SG w Korbielowie
PSG w Korbielowie
PSG w Żywcu
PSG w Bielsku-Białej

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

ppor. Jan Sawoś

Organizacja
Dyslokacja

Soblówka 193

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

43 komenda odcinka
57 batalion OP
34 batalion WOP
GB WOP
bg GB WOP Żywiec
bg GB WOP Cieszyn
Beskidzki Oddział SG
Karpacki Oddział SG

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Glinka/Sobolówka/Soblówka – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej. Strażnica Straży Granicznej w Soblówce – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką[uwaga 2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica WOP Soblówka
(październik 2014)
(październik 2014)

W październiku 1945 tereny przyszłej strażnicy WOP Soblówka ochraniały pododdziały 14 Kołobrzeskiego pułku piechoty[1].

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 43 komendy odcinka[2] jako 197 strażnica WOP (Glinka)[3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, strażnica została włączona w struktury 57 batalionu Ochrony Pogranicza[5], a 1 stycznia 1951 34 batalionu WOP w Żywcu.

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[uwaga 3], a strażnica WOP Soblówka II kategorii otrzymała nr 202 w skali kraju[7].

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Soblówka była 16 w 3 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

1 stycznia 1960 była jako 7 strażnica WOP III kategorii Soblówka.

W 1963 przeniesiono strażnicę III kategorii Soblówka do kategorii IV[uwaga 4].

1 stycznia 1964 była jako 3 strażnica WOP lądowa Soblówka.

W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach[8].

13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[9].

W drugiej połowie 1984 Strażnica WOP Soblówka została włączona w struktury batalionu granicznego WOP Żywiec[8], a od października 1989 batalionu granicznego WOP Cieszyn i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[10] jako strażnica kadrowa na czas „P”.

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 przejęta przez Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie[uwaga 5][11] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Soblówce (Strażnica SG w Soblówce).

1 grudnia 1998 Decyzją nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 5 sierpnia 1998, Strażnica SG w Soblówce włączona została w struktury Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[uwaga 6].

W wyniku rozpoczętej od 2000 reorganizacji struktur Straży Granicznej związanej z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen, wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, w 2005 Strażnica SG w Soblówce została zlikwidowana[12]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Korbielowie (GPK SG w Korbielowie). Obecnie w obiektach byłej strażnicy funkcjonuje szkolne schronisko młodzieżowe.

Ochrona granicy

Od 1947 załoga strażnicy wykonywała kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu:

W 1960 7 strażnica WOP Soblówka III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 22250 m:

  • Włącznie znak graniczny nr III/117, wyłącznie znak gran. nr III/154.

W kwietniu 1963 w obiekcie Strażnicy WOP Rycerka wybuchł pożar. W związku z tym d-ca 3 Karpackiej Brygady WOP skrócił ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej do 12 km, a pozostałą część odcinka przejęły strażnice WOP: Soblówka i Zwardoń.

W 1986 ochraniała odcinek granicy o długości 31280 m.

  • Główny wysiłek w służbie skupiała na kierunku Rajcza–Złatna–Huta.
  • W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Straż Graniczna:

6 grudnia 1996 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

7 stycznia 2005 na odcinku strażnicy zostało uruchomione drogowe przejście graniczne, w którym kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga Granicznej Placówki Kontrolnej Straży Granicznej w Korbielowie:

Wydarzenia

  • 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[13]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[14].
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[15].

Sąsiednie graniczne jednostki organizacyjne

Straż Graniczna:

Komendanci/dowódcy strażnicy

  • por. Tadeusz Sosiński (był w 1946)[16]
  • kpt. Zbigniew Binek (był w 1976)[17]
  • kpt. Mikołaj Jakoniuk (1976–1978)
  • por./kpt. Stanisław Szostak (1978–1986)
  • por. Włodzimierz Binek (1986–1988)
  • st. sierż. Andrzej Kocoń p.o. (był w 1988)
  • ppor. Jan Sawoś[10] (01.04.1989[18]–15.05.1990).
Komendanci strażnicy SG:

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
  2. ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Słowacką.
  3. ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[6].
  4. ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 0148 z dnia 2.09.1963.
  5. ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991 utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06.
  6. ↑ Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG.

Przypisy

  1. ↑ Stachula 1981 ↓, s. 251.
  2. ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
  3. ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
  4. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
  5. ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 83.
  6. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  7. ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.22.
  8. 1 2 Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
  9. ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
  10. 1 2 Gacek 2005 ↓, s. 24.
  11. ↑ Łach 2013 ↓, s. 292.
  12. ↑ muzeumsg-1 ↓.
  13. ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
  14. ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
  15. ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
  16. ↑ Kwiędacz 2023 ↓, s. 37–38.
  17. ↑ Gacek 2005 ↓, s. 14.
  18. ↑ Jan Sawoś. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2018. (pol.).
  19. ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. kpt. WP, mjr. SG w st. spocz. Krzysztofa Paciaka. emeryci-sg.org.pl, 2023-03-21. [dostęp 2023-03-22]. (pol.).

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
  • Tadeusz Kwiędacz: Prawda na granicy : Inna historia Zbigniewa Plewy i Stanisława Kopika : Rajcza 1946–1947. Rafał Brzeziński (red.). Dzierżoniów: Edytor, 2023, s. 1–153. ISBN 978-83-65266-97-2.
  • Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
  • Straż Graniczna od 1991 – Karpacki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2016-12-27]. (pol.).
  • Adolf Stachula: Szósta pomorska: Z dziejów Szóstej Pomorskiej Dywizji Piechoty 1944–1948. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, 1981. ISBN 83-11-06602-7.
  • Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.