GPK Kołbaskowo
GPK SG w Kołbaskowie
Historia
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Sformowanie

1946; 1962

Rozformowanie

1951; 2005 (przekształcenia)[1]

Tradycje
Rodowód

PPK Kolbitzów

Kontynuacja

PSG w Kołbaskowie

Organizacja
Dyslokacja

Kołbaskowo

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

3 Szczeciński Oddział WOP
8 Brygada OP
12 Brygada WOP
Komenda Wojewódzka MO
Pomorska Brygada WOP
Pomorski Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Kołbaskowo – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Kołbaskowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Republiką Federalną Niemiec

Formowanie i zmiany organizacyjne

Przejściowy Punkt Kontrolny Kolbitzów (Kolbaczewo) [PPK Kolbitzów (Kolbaczewo)] – drogowy kategorii C o etacie nr 7/12[uwaga 1] został sformowany w 1946 w ramach Wojsk Ochrony Pogranicza.

W 1947 przeformowana została na etat 7/33 kategorii D[uwaga 2]. Następnie przeformowana na etat 7/54 kategorii D i przemianowana na Graniczną Placówkę Kontrolną Ochrony Pogranicza Kołbaskowo[uwaga 3]. W 1948 pododdział przekazany został do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego[uwaga 4]. W 1948 Graniczna Placówka Kontrolna nr 12 „Kołbaczewo” – drogowa podlegała 8 Brygadzie Ochrony Pogranicza[2]. We wrześniu 1948 12 GPK Kołbaskowo – drogowe przeniesione zostało z Kołbaskowa do Rosówka[3].

W 1950 przeformowana na GPK WOP etacie nr 096/26[uwaga 5].

W styczniu 1951 12 GPK Kołbaskowo włączono organizacyjnie do GPK nr 13 w Gumieńcach przenosząc jednocześnie do Szczecina cały skład z GPK Kołbaskowo[3]. W 1952 GPK włączona została w etat 352/? 12 Brygady WOP[uwaga 6].

Graniczna Placówka Kontrolna Kołbaskowo została utworzona 9 maja 1962 w strukturach 12 Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza z chwilą uruchomienia nowego przejścia granicznego dla ruchu osobowego w Kołbaskowie. Obsada etatowa GPK składała się z dowódcy (kpt. Edward Stróżyk), kierownika zmiany (por. A. Gregoruk) i 4 żołnierzy[4].

Żołnierze WOP – załoga GPK Kołbaskowo (1967)

1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Jesienią 1965 GPK Kołbaskowo weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej[uwaga 7][5].

1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej[6]. GPK Kołbaskowo podlegała bezpośrednio pod sztab Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[7].

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, od 16 maja 1991 ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Graniczna Placówka Kontrolna w Kołbaskowie weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[8] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Kołbaskowie (GPK SG w Kołbaskowie}.

W 2000 począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym, tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie GPK SG w Rosówku[9] i Strażnicy SG w Barnisławiu[10], a ochraniany odcinek granicy wraz z obsadą etatową i podległym przejściem granicznym, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Kołbaskowie[uwaga 8][11].

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Kołbaskowie funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[uwaga 9], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Kołbaskowie (PSG w Kołbaskowie) w strukturach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[1][11].

Ochrona granicy

Żołnierze WOP w czasie służby na przejściu granicznym Kołbaskowo (1967)

Podległe przejście graniczne

Stan z 9 maja 1962–3 października 1990[4]

Podległe przejścia graniczne

Stan z 1 listopada 1990–23 sierpnia 2005[11]

W wyniku porozumienia między SG a BGS powołano do życia na początku grudnia 1998 w GPK Kołbaskowo Polsko-Niemiecką Grupę Kontaktową, z której działalności korzystało wiele instytucji sprawdzając dane o kradzionych lub zatrzymanych samochodach, rodzaju i ilości zajętego towaru, sprawcach przemytu i nielegalnego przerzutu osób[11].

2 stycznia 2003 GPK SG w Kołbaskowie przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG w Barnisławiu[10][11].

Dowódcy/komendanci granicznej placówki kontrolnej

  • kpt. Edward Stróżyk (09.05.1962[4]–1964)[12]
  • kpt. Władysław Sulkiewicz cz.p.o. (był w 1964)
  • mjr/ppłk Mieczysław Kołodyński (1964–1965 i dalej w MSW)[12]
  • ppłk Zbigniew Miś[12]
Komendanci granicznej placówki kontrolnej SG:
  • mjr SG Władysław Wiśniewski[13] (26.04.1991–30.04.1994)
  • mjr SG Edmund Adamski (01.11.1994[4]–21.02.2002)
  • Janusz Lasek (23.08.2001–06.07.2003)
  • Piotr Urbański (08.09.2003–31.07.2005).

Uwagi

  1. ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0153/org. z dnia 21.09.1946 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 103).
  2. ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 077/0rg z 3.03.1947 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 103).
  3. ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 055/org. z 20.03.1948 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 102).
  4. ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0205/org. z 04.12.1948 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 102).
  5. ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 043/org. z 03.06.1950 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 102).
  6. ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 024/WW z 10.04.1952 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 102).
  7. ↑ Zarządzenie Prezesa RM z 24.06.1965 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 113).
  8. ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 r. zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
  9. ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).

Przypisy

  1. 1 2 Techman 2011 ↓, s. 112.
  2. ↑ Wykaz dyslokacyjny pododdziałów WOP ↓, s. 8.
  3. 1 2 Historia PBWOP ↓, s. 12–16.
  4. 1 2 3 4 Olczak 1998 ↓, s. 65.
  5. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 22–23.
  6. ↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
  7. ↑ Pomorska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  8. ↑ Łach 2013 ↓, s. 295.
  9. ↑ Techman 2011 ↓, s. 95.
  10. 1 2 Techman 2011 ↓, s. 94.
  11. 1 2 3 4 5 Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  12. 1 2 3 Jarmoliński 2013 ↓, s. 162.
  13. ↑ Jerzy Jankowski: Ostatnie pożegnanie śp. mjr. WOP/SG w st. spocz. Władysława Wiśniewskiego. emeryci-sg.org.pl, 2023-08-16. [dostęp 2023-08-17]. (pol.).

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Z Historii Ochrony Granicy. W: Donat Olczak: 36 lat Kołbaskowa. Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia nr 3/98. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 1998, s. 65–68.
  • Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
  • Archiwum Straży Granicznej, Zespół DWOP, sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.