GPK Trzebież
GPK SG w Trzebieży
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1948

Rozformowanie

24 sierpnia 2005 (przekształcenia)[1]

Tradycje
Kontynuacja

PSG w Trzebieży

Organizacja
Dyslokacja

Trzebież

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

124 batalion WOP
12 Brygada WOP
Komenda Wojewódzka MO
12 Pomorska Brygada WOP
Pomorska Brygada WOP
Pomorski Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy morskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W czerwcu 1948 została utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież (GPK Trzebież) według etatu nr 7/52 [uwaga 1] w składzie 1 podoficer 6 szeregowych. Zadaniem nowo zorganizowanej GPK była kontrola holowników i barek niemieckich zmierzających do Szczecina. Rok później rozbudowano GPK Trzebież [3].

W 1950 przeformowana została na morską graniczną placówkę kontrolną[uwaga 2].

W 1952 Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież została włączona w etat 12 Brygady WOP nr 352/6 [uwaga 3].

Od 1955 GPK Trzebież posiadała stan etatowy 25 wojskowych i podlegała 124 batalionowi WOP Trzebież, później Police[4].

1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Jesienią 1965 GPK Trzebież weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej[uwaga 4][5].

1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej[6].

W 1976 zniesiona została numeracja brygad WOP. Wówczas to zarządzeniem DWOP z 17 lutego 1976 i 25 lipca 1976 przyjęto tylko nazwę „regionalną” Pomorska Brygada WOP[7]. GPK Trzebież podlegała bezpośrednio pod sztab Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[8].

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, od 16 maja 1991 ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Graniczna Placówka Kontrolna w Trzebieży weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[1] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży (GPK SG w Trzebieży).

W 2000 począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym, tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Nowym Warpnie–Karsznie[9], a ochraniany odcinek granicy wraz z obsadą etatową, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Trzebieży[uwaga 5][10].

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[uwaga 6], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Trzebieży (PSG w Trzebieży) w strukturach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[1][10].

Ochrona granicy

Podległe przejścia graniczne

2 stycznia 2003 GPK SG w Trzebieży przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG w Nowym Warpnie–Karsznie[9][10].

Dowódcy/komendanci granicznej placówki kontrolnej

  • por. Józef Kubik (1952–1960)[11]
  • por. Mieczysław Soliś cz.p.o. (1959 i 1962)
  • kpt. Stanisław Sarna (1961–1962)
  • por. Edmund Izydrczyk (1962–1964)
  • ppor./kpt. Bronisław Leszczuk (1964–1965)[11]
  • por. Mieczysław Katarzyński[11]
  • kpt. Leszczucki[11]
  • por. Jan Nizowicz (01.06.1986–14-05-1990)[12]

---

  • kpt. Henryk Kolada[11]
  • kpt. Czesław Lorenc[11].
  • Andrzej Bałdyga.

Uwagi

  1. ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 055/org z 7.06.1949 [2]
  2. ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 043/org. z 03.06.1950[2].
  3. ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 024/WW z 10.04.1952[2]
  4. ↑ Zarządzenie Prezesa RM z 24.06.1965 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 113).
  5. ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 r. zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
  6. ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).

Przypisy

  1. 1 2 3 Techman 2011 ↓, s. 112.
  2. 1 2 3 ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 107.
  3. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 12–16.
  4. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
  5. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 22–23.
  6. ↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
  7. ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
  8. ↑ Pomorska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  9. 1 2 Techman 2011 ↓, s. 95.
  10. 1 2 3 4 5 Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  11. 1 2 3 4 5 6 Jarmoliński 2013 ↓, s. 166.
  12. ↑ Jan Tadeusz Nizowicz. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2022-06-11]. (pol.).

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
  • Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
  • Archiwum Straży Granicznej, Zespół DWOP, sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.