Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Rozporitz/Porajów – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną^{[uwaga 2]} i Czechosłowacją.

Strażnica Straży Granicznej w Porajowie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec i Czechami^{[uwaga 3]}.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 3 komendy odcinka Bogatynia jako 13 strażnica WOP^[2] (Rozporitz)^[3]  o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[4].

W 1947 została przeformowana na strażnicę II kategorii^[5] – 43 wojskowych^[6]. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic na szczeblu krajowym^{[uwaga 4]}, a strażnica II kategorii otrzymała nr 17 w skali kraju^[8]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Porajów była 17. w 8 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[9].

W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 12 i zakwalifikowana była do kategorii II w 8 Łużyckiej Brygadzie WOP^[10] .

W 1964 strażnica WOP nr 11 Porajów uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do I kategorii^[10] .

9 maja 1967 w Łużyckiej Brygadzie WOP z okazji święta narodowego Czechosłowacji odbyła się uroczystość nadania imienia kapitana Stepana Wajdy strażnicy WOP w Porajowie^[11].

Straż Graniczna
Po rozwiązaniu 15 maja 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Porajowie weszła w podporządkowanie Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej^[12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Porajowie.

W wyniku realizacji kolejnego etapu zmian organizacyjnych w Straży Granicznej, w 2002 strażnica uzyskała status strażnicy SG I kategorii^{[uwaga 5]}.

Ochrona granicy

Strażnice sąsiednie:

• 12 strażnica WOP Markersdorf ⇔ 14 strażnica WOP Rogenau – 1946 rok.

Dowódcy strażnicy

• ppor. Bernard Braunszweig (był w.10.1946^{[uwaga 6]}–?)
• ppor. Jan Baniak (?–1952)
• chor. Stefan Ingier (1952–1953)
• chor. Stefan Bartos (1953–1986)
• por. Marek Wicik (1986–był w 09.1991).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.

• Grzegorz Zaręba. Przyczyny reorganizacji WOP w latach 1946–1948. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 3/08, 2008. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, zespół arch. D WOP sygn. 217/143 k. 120 -121. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• Archiwum Straży Granicznej, Historia Łużyckiej Brygady WOP 1945-1991
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.