pąsowieć (język polski)

wymowa:

IPA: [pɔ̃w̃ˈsɔvʲjɛ̇ʨ̑], AS: [põũ̯sovʹi ̯ėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• asynch. ą • i → j 

​

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) książk. wyraźnie odróżniać się od tła kolorem pąsowym

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. spąsowieć)

(2.1) książk. czerwienić się, rumienić się

odmiana:

(1-2) koniugacja III

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		pąsowieć
czas teraźniejszy		pąsowieję	pąsowiejesz	pąsowieje	pąsowiejemy	pąsowiejecie	pąsowieją
czas przeszły	m	pąsowiałem	pąsowiałeś	pąsowiał	pąsowieliśmy	pąsowieliście	pąsowieli
	ż	pąsowiałam	pąsowiałaś	pąsowiała	pąsowiałyśmy	pąsowiałyście	pąsowiały
	n	pąsowiałom	pąsowiałoś	pąsowiało
tryb rozkazujący		niech pąsowieję	pąsowiej	niech pąsowieje	pąsowiejmy	pąsowiejcie	niech pąsowieją
pozostałe formy czas przyszły m będę pąsowiał, będę pąsowieć będziesz pąsowiał, będziesz pąsowieć będzie pąsowiał, będzie pąsowieć będziemy pąsowieli, będziemy pąsowieć będziecie pąsowieli, będziecie pąsowieć będą pąsowieli, będą pąsowieć ż będę pąsowiała, będę pąsowieć będziesz pąsowiała, będziesz pąsowieć będzie pąsowiała, będzie pąsowieć będziemy pąsowiały, będziemy pąsowieć będziecie pąsowiały, będziecie pąsowieć będą pąsowiały, będą pąsowieć n będę pąsowiało, będę pąsowieć będziesz pąsowiało, będziesz pąsowieć będzie pąsowiało, będzie pąsowieć czas zaprzeszły m pąsowiałem był pąsowiałeś był pąsowiał był pąsowieliśmy byli pąsowieliście byli pąsowieli byli ż pąsowiałam była pąsowiałaś była pąsowiała była pąsowiałyśmy były pąsowiałyście były pąsowiały były n pąsowiałom było pąsowiałoś było pąsowiało było forma bezosobowa czasu przeszłego pąsowiano tryb przypuszczający m pąsowiałbym, byłbym pąsowiał pąsowiałbyś, byłbyś pąsowiał pąsowiałby, byłby pąsowiał pąsowielibyśmy, bylibyśmy pąsowieli pąsowielibyście, bylibyście pąsowieli pąsowieliby, byliby pąsowieli ż pąsowiałabym, byłabym pąsowiała pąsowiałabyś, byłabyś pąsowiała pąsowiałaby, byłaby pąsowiała pąsowiałybyśmy, byłybyśmy pąsowiały pąsowiałybyście, byłybyście pąsowiały pąsowiałyby, byłyby pąsowiały n pąsowiałobym, byłobym pąsowiało pąsowiałobyś, byłobyś pąsowiało pąsowiałoby, byłoby pąsowiało imiesłów przymiotnikowy czynny m pąsowiejący, niepąsowiejący ż pąsowiejąca, niepąsowiejąca pąsowiejące, niepąsowiejące n pąsowiejące, niepąsowiejące imiesłów przysłówkowy współczesny pąsowiejąc, nie pąsowiejąc rzeczownik odczasownikowy pąsowienie, niepąsowienie

przykłady:

(1.1) Piękne maki pąsowiały w zbożu.

(1.1) …z góry, poprzez szczyty drzew, zaglądały błękitne i białe kawałki obłoków, jakby ciekawe spojrzeć w tę głąb cienistą, (…) w której spomiędzy trawy wykwitał blady nieśmiertelnik żółty, podnosiły się dzwonki liliowe albo śród mchu pąsowiały lśniące grona żurawin.^[1]

(2.1) …oczy moje, jakby pociągnięte niewidzialną jakąś siłą, która na nie wpływ wywierała, zwróciły się w kąt pokoju i spotkały parę czarnych, palących, wlepionych w twarz moją oczów. Nad oczami tymi rysowały się brwi czarne, pod nimi pąsowiały dumne wargi, uśmiechnięte słodko i pokornie.^[2]

składnia:

kolokacje:

(2.1) pąsowieć ze wstydu / z gniewu / od mrozu

synonimy:

(2.1) rumienić się, czerwienić się

(1-2) daw. ponsowieć

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pąs, pąsowienie, daw. pons, daw. ponsowienie, gw. ponsówka

przym. spąsowiały, pąsowy, daw. ponsowy, daw. sponsowiały, daw. ponso, gw. pąksowy, gw. pęksowy

przysł. pąsowo, daw. ponsowo

czas. spąsowieć, daw. ponsowieć, daw. sponsowieć

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1-2) pol. pąsowy < franc. ponceau → mak polny; barwa jego kwiatów^[3]

uwagi:

(1-2) w dawnej ortografii stosowano formę ponsowieć zamiast pąsowieć

tłumaczenia:

(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: czerwienić się

źródła: