chrzest (język polski)

chrzest (1.1)

chrzest (1.1)

chrzest (1.3) równikowy

wymowa:

IPA: [xʃɛst], AS: [χšest], zjawiska fonetyczne: utr. dźw. ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) rel. obrzęd przyjęcia kogoś do Kościoła, połączony z obmyciem wodą lub zanurzeniem w wodzie; zob. też chrzest w Wikipedii

(1.2) mar. żegl. uroczyste nadanie nazwy statkowi

(1.3) pot. w związkach wyrazowych: inicjacja, pierwszy udział w czymś

odmiana:

(1.1-3)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	chrzest	chrzty
dopełniacz	chrztu	chrztów
celownik	chrztowi	chrztom
biernik	chrzest	chrzty
narzędnik	chrztem	chrztami
miejscownik	chrzcie	chrztach
wołacz	chrzcie	chrzty

przykłady:

(1.1) Podczas chrztu nadaje się chrzczonemu imię.

(1.2) Podczas chrztu tradycyjnie rozbija się o burtę butelkę szampana.

(1.3) Bitwa pod Monte Cassino była dla Polaków chrztem bojowym.

składnia:

(1.2) chrzest + D.

(1.3) chrzest + przym.

kolokacje:

(1.1) udzielać chrztu (= chrzcić) • podawać / trzymać do chrztu

(1.2) chrzest jachtu / łodzi / statku

(1.3) przejść chrzest • chrzest bojowy, chrzest równikowy

synonimy:

(1.1) chrzciny

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) sakrament

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. chrześcijanka ż, chrześcijanin mos, ochrzczenie n, chrzczenie n, chrzciciel m, chrzestny m, chrzestna ż, chrzciciel m, chrześniak m, chrześniaczka ż, chrześnica ż, chrzcielnica ż, przechrzta m, chrzciny lm nmos, chrześcijaństwo n

czas. chrzcić ndk., ochrzcić dk., przechrzcić dk.

przym. chrzestny, chrzcielny, chrześcijański

związki frazeologiczne:

przejść chrzest bojowy

etymologia:

st.pol. krzest < czes. křest → chrzest, co jest albo znaczeniowym przekształceniem prasł. *krьstъ → krzyż, krucyfiks, albo też derywatem od czasownika prasł. *krьstiti → robić znak krzyża, znaczyć krzyżem, chrzcić, opartego na tymże prasł. *krьstъ → krzyż; ostatecznym źródłem jest imię Chrystusa (por. swn. Christ / swn. Krist)^[1][2]

uwagi:

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) doop
• albański: (1.1) pagëzim m
• amharski: (1.1) ጥምቀት
• angielski: (1.1) baptism, christening; (1.2) naming
• arabski: (1.1) معمودية, عماد ż (maʿmūdiyya)
• arumuński: (1.1) pãtigiuni ż
• azerski: (1.1) vəftiz, baptizm
• baskijski: (1.1) bataio
• białoruski: (1.1) хрост m (chrost), хрышчэнне n (chryščennie)
• birmański: (1.1) နှစ်ခြင်းဘာသာ (nhait hkyinn bharsar)
• bośniacki: (1.1) krštenje n
• bretoński: (1.1) badez m
• bułgarski: (1.1) кръщение n; (1.3) кръщение n
• cebuano: (1.1) bunyag
• chiński standardowy: (1.1) pismo tradycyjne 洗禮 / pismo uproszczone 洗礼 (xǐlǐ)
• chorwacki: (1.1) krštenje n; (1.2) krštenje n
• czeski: (1.1) křest m
• cziczewa: (1.1) obatizo
• dolnołużycki: (1.1) dupjenje n
• duński: (1.1) dåb w; (1.3) dåb w
• esperanto: (1.1) bapto; (1.2) bapto de ŝipo, ŝipobapto; (1.3) przen. bapto
• estoński: (1.1) ristimine
• farerski: (1.1) dópur m
• fiński: (1.1) kaste, kastaminen
• francuski: (1.1) baptême m; (1.2) baptême m; (1.3) baptême m
• friulski: (1.1) batisim m
• fryzyjski: (1.1) doop
• galicyjski: (1.1) bautismo m
• gocki: (1.1) 𐌳𐌰𐌿𐍀𐌴𐌹𐌽𐍃 ż (daupeins)
• gruziński: (1.1) მონათვლა (monat’vla)
• gudźarati: (1.1) જળસંસ્કાર (jaḷasanskār)
• haitański: (1.1) batèm
• hausa: (1.1) bastizma
• hebrajski: (1.1) טבילה
• hindi: (1.1) बपतिस्मा
• hiszpański: (1.1) bautismo m
• hmong: (1.1) kev cai raus dej
• ido: (1.1) bapto
• igbo: (1.1) mmiri Chukwu
• indonezyjski: (1.1) baptisan, pembaptisan
• interlingua: (1.1) baptismo
• islandzki: (1.1) skírn ż
• japoński: (1.1) 洗礼 (せんれい, senrei)
• joruba: (1.1) itẹbọmi
• kannada: (1.1) ಕ್ರೈಸ್ತ ಸ್ನಾನ (Kraista snāna)
• kantoński: (1.1) tradycyjny 洗禮 / uproszczony 洗礼 (sai2 lai5)
• kaszubski: (1.1) chrzest m
• kataloński: (1.1) baptisme m
• kazachski: (1.1) шоқыну (şoqınw)
• khmerski: (1.1) បិធីលាងបាប
• kirgiski: (1.1) чөмүлтүлүү (çömültülüü)
• koreański: (1.1) 세례 (serye)
• kornijski: (1.1) bysyth m
• korsykański: (1.1) battèsimu m
• kurmandżi: (1.1) waftîz
• litewski: (1.1) krikštas m
• liwski: (1.1) riškist
• luksemburski: (1.1) Daf ż
• łaciński: (1.1) baptismus m, baptismum n
• łotewski: (1.1) kristības m
• macedoński: (1.1) крштевање n (krštevanje), крстење n (krstenje)
• malajalam: (1.1) ജ്ഞാനസ്നാനം (jñānasnānaṁ)
• malajski: (1.1) pembaptisan
• maltański: (1.1) magħmudija
• maoryski: (1.1) iriiringa
• marathi: (1.1) बाप्तिस्मा (bāptismā)
• minnan: (1.1) tradycyjny 洗禮 / uproszczony 洗礼 (sé-lé, sóe-lé)
• mongolski: (1.1) загалмайт (zagalmait)
• niderlandzki: (1.1) doop m
• niemiecki: (1.1) Taufe ż
• normandzki: (1.1) bâptême m
• norweski (bokmål): (1.1) dåp m
• norweski (nynorsk): (1.1) dåp m
• nowogrecki: (1.1) sakrament βάπτισμα n (váptisma), obrzęd βαφτίσια lm n (vaftísia)
• ormiański: (1.1) մկրտություն (mkrtut’yun)
• papiamento: (1.1) boutismo
• perski: (1.1) غسل تعمید (ğosl-e ta'mid)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• połabski: (1.1) dǫpo, dǫpnaićă
• portugalski: (1.1) baptismo m, brazylijski batismo m
• rosyjski: (1.1) крещение n; (1.2) крещение n; (1.3) крещение n
• rumuński: (1.1) botez n
• samoański: (1.1) papatisoga
• sardyński: (1.1) battìsimu m
• serbski: (1.1) баптизам m (baptizam)
• shona: (1.1) rubhabhatidzo
• słowacki: (1.1) krst m
• słoweński: (1.1) krst m
• starogrecki: (1.1) βαπτισμός m (baptismós)
• staro-wysoko-niemiecki: (1.1) doufī ż
• suahili: (1.1) ubatizo
• sundajski: (1.1) kaayaan ngabaptis
• sycylijski: (1.?) battìu m, vattìu m
• syngaleski: (1.1) බව්තීස්ම (bavtīsm)
• szkocki gaelicki: (1.1) baisteadh m
• szwedzki: (1.1) dop n
• tadżycki: (1.1) таъмид (ta'mid)
• tagalski: (1.1) bautismo, binyag
• tajski: (1.1) การล้างบาป (kār-l̂āng-bāp)
• tamilski: (1.1) ஞானஸ்நானம் (ñāṉasnāṉam)
• telugu: (1.1) బాప్తీస్మం (bāptīsmaṁ)
• turecki: (1.1) vaftiz
• ukraiński: (1.1) хрещення n
• urdu: (1.1) استباغ
• uzbecki: (1.1) cho'qintirish
• volapük: (1.1) cilibluned
• walijski: (1.1) bedydd m
• wenecki: (1.1) batéxemo m
• węgierski: (1.1) keresztség
• wietnamski: (1.1) lể rữa tội
• wilamowski: (1.?) tauf ż, taojf ż
• włoski: (1.1) battesimo m
• xhosa: (1.1) ubhaptizo
• zulu: (1.1) umbhabhadiso

źródła: