Harpagon
Człowieka, u którego oszczędność przerodziła się w niebezpieczną obsesję, przedstawia komedia Moliera, znacząco zatytułowana Skąpiec . Harpagon – mieszkający w Paryżu wdowiec, pozbawiony jest wszelkich ludzkich uczuć. Złoto kocha bardziej niż własne dzieci (a ma córkę i syna – Elizę i Kleanta). Żyje w wiecznym strachu o swoje złoto, zakopuje je w ogrodzie i ciągle sprawdza, czy jest bezpieczne. Wszystkich podejrzewa o kradzieże. Trudni się lichwą i uchodzi za bezwzględnego.Wyzuty z...
Hiob
Człowiek zrodzony z niewiasty ma krótkie i bolesne życie, wyrasta i więdnie jak kwiat, przemija jak cień chwilowy... (z Księgi Hioba , tłum. Władysław Borowski) Z wstydem poczęty człowiek, urodzony Z boleścią, krótko tu na świecie żywie, I to odmiennie, nędznie, bojaźliwie, Ginie, od Słońca, jak cień opuszczony. (Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet II, Na one słowa Jopowe ) Żyły przecież dzieci Hioba bogobojnie i dostatnio Siedmiu synów jak te sosny, siedem córek jak te brzozy...
Hipochondryczka niezdolna do pracy
Innym typem histeryczki jest przedstawiona w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej żona Benedykta Korczyńskiego – Emilia. Nienawykła do pracy, mająca wysokie wymagania finansowe, wciąż uskarżająca się na ciągłe migreny, unikająca ruchu na świeżym powietrzu i lękająca się „ciągów” dama spędza czas zamknięta w swym pokoju wraz z towarzyszką swych cierpień – dawną nauczycielką dzieci Terenią. Czas wypełniają jej skargi, pseudointelektualne rozmowy, lektury, picie kakao i marzenia o lepszym życiu. W...
Histeryczka
Histeryczną żoną niedoceniającą pracy swego życiowego partnera jest wiecznie chora Emilia Korczyńska z Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, marząca o lepszym życiu, lepszym towarzystwie, bardziej wzniosłych rozmowach. Widok męża, nieskłonnego do rozmów i wiecznie zajętego prozaicznymi sprawami gospodarstwa, napawa ją obrzydzeniem i złością. Nie wie nawet, że kochający mąż rozpieszcza ją i izoluje od kłopotów – cały ciężar domowych obowiązków dźwiga przecież jego siostra, Marta, a...
Histeryczka – polska pani Bovary
Celina Mroczkówna, inna bohaterka Nocy i dni, nauczycielka zatrudniona przez Niechciców, to łagodna histeryczka straszona niekiedy przez dzieci i służbę. Jej nadmierna egzaltacja, przejmowanie się lekturami i zbyt wielkie przywiązywanie wagi do własnych strojów i fryzur skutkuje żartami najbliższego otoczenia, szydzącego z nadwrażliwej i wiecznie roztargnionej kobiety. Histeryczna panna, która kiedyś złamała nogę, uciekając przed rzekomym złodziejem (który prawdopodobnie w ogóle nie zaglądał...
Histeryczka i tyranka
Histeryczką i tyranką jest Róża Żabczyńska – tytułowa bohaterka Cudzoziemki Marii Kuncewiczowej. Egzaltowana jak inne histeryczki, kocha muzykę, rozżalona z powodu niewystarczającego do zrobienia kariery talentu, żyje nieszczęśliwa, unieszczęśliwiając innych. Wiecznie niezadowolona, robi synowi i synowej ciągłe wyrzuty, córkę zmusza do robienia kariery muzycznej, nie uwzględniając jej planów życiowych. W ten sposób staje się tyranką, której wszyscy ze strachu i dla świętego spokoju...
Histeryczka twardo stąpająca po ziemi
Typem histeryczki, która, co rzadkie, nie przestaje jednak myśleć bardzo trzeźwo, jest baronowa Krzeszowska z Lalki Bolesława Prusa. Znerwicowana wskutek utraty dziecka i nieodpowiedzialności męża, hulaki i uwodziciela, nadmiernie emocjonalnie reaguje na figle sąsiadów studentów (którzy jej nienawidzą i często straszą), wydatki męża, zachowanie służącej i innych mieszkańców kamienicy. Krzeszowska ma skłonność do nadinterpretacji faktów. Oszczędna, wręcz skąpa, nadmiernie kontrolująca...
Histeryczna
Matki tyranki bywają despotyczne, ale i nierzadko nadopiekuńcze (jak pani Dulska wobec Zbyszka). Niekiedy symulują nagłą słabość czy histerię, by osiągnąć swoje cele. Nigdy jednak Dulska nie daje się wyprowadzić z równowagi na tyle, by chociażby zapomnieć o pieniądzach. Na ogół panuje nad swymi emocjami, przelicza, kalkuluje, a histeryzuje raczej na pokaz. Do odrębnej grupy należą nadopiekuńcze matki histeryczki, u których emocje niejednokrotnie biorą górę nad rozsądkiem i uniemożliwiają...
Holokaust
I przejeżdżał bolejący Pan Jezus, SS-mani go wiedli na męki, postawili ich oboje pod miedzą, potem wzięli karabiny do ręki. „Słuchaj, Jezu, słuchaj, Ryfka, sie Juden, za koronę cierniową, za te włosy rude, za to, żeście nadzy, za to, żeśmy winni, obojeście umrzeć powinni.” (Władysław Broniewski, Ballady i romanse ) Nie ma chyba słów, które mogą wyrazić hańbę, jaką okryła się cywilizowana ludzkość, gdy zbudowano pierwsze komory gazowe, fabryki śmierci, przeznaczone w pierwszej...
Hołdy średniowiecznych rycerzy
Starania średniowiecznych rycerzy o kobiety opisują np. romantyczne ballady, takie jak Rękawiczka Schillera czy powieści historyczne. W Krzyżakach Henryka Sienkiewicza czytamy o staraniach Zbyszka z Bogdańca o córkę Juranda ze Spychowa – Danuśkę. Urzeczony jej dziewczęcą urodą i śpiewem Zbyszko obiera ją sobie jako damę serca. Nie jest to jednoznaczne z małżeństwem, można było głosić, że jakaś panna jest najpiękniejsza, bronić jej honoru i czci, a jednocześnie żenić się z inną. Zbyszko...
Homoseksualizm
Twój przyjaciel – rzekł życiowo i arystokratycznie zarazem – pede... pede... Hm... Zabiera się do Walka! Uważałeś? Ha, ha. No, żeby panie się nie dowiedziały. Książę Seweryn także lubił sobie od czasu do czasu! (...) Prawdziwie rasowa pańskość, gdy się dowie o czymś takim á la zboczenie albo nadużycie płciowe, nie inaczej manifestuje swoją męską dojrzałość życiową, nauczoną od kelnerów i fryzjerów . Lecz mnie momentalnie pieprzna restauracyjna mądrość życiowa wujaszka rozwścieczyła jak kot...
Homoseksualne związki w dziele Prousta
Chyba najbardziej znanym homoseksualistą literatury jest bohater W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta – baron Charlus. Ów wysoko urodzony i pogardzający niższymi sferami pan, ze względu na swe upodobania seksualne często zniża się do kontaktów z kelnerami czy chłopcami na posyłki. Utrzymuje między innymi stosunki seksualne ze sklepikarzem Jupienem i skrzypkiem Morelem. Po rozstaniu z przysparzającym mu wiele cierpienia muzykiem baron realizuje swe erotyczne pragnienia w domu...