Układ krążenia i układ limfatyczny
Układ krążenia składa się z dwóch części: układu krwionośnego (krwią) i układu limfatycznego (limfą). Rola krwi w organizmie - Transportuje tlen, dwutlenek węgla, substancje odżywcze i produkty przemiany materii. - Obrona organizmu przed...
Rola wody w organiźmie
Woda pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Przede wszystkim jest głównym składnikiem naszego ciała i stanowi od 45% do 75% jego masy. Jako doskonały rozpuszczalnik, woda tworzy środowisko dla wszystkich procesów życiowych...
Komórkowa budowa organizmów
Komórka jest podstawową jednostką budulcową i funkcjonalną organizmu. Wyróżniamy: a) Organizmy jednokomórkowe, np. bakterie, pierwotniaki, niektóre glony. b) Organizmy wielokomórkowe, np. rośliny, zwierzęta, zbudowane z wielu komórek, które...
Wędrówki Łososi i Węgorzy
WĘDRÓWKI ŁOSOSI Dojrzałe łososie żyją w morzach, ale ich ikra rozwija się dobrze w wodzie słodkiej – w zimnej, dobrze natlenionej wodzie górskich potoków. Gdy nadejdzie czas tarła, dziesiątki gatunków łososia wyruszają w daleką podróż w górę...
Torbacze
Ta zróżnicowana grupa zwierząt liczy ponad 270 gatunków, z których większość żyje w Australii i na sąsiednich wyspach oraz w Ameryce Południowej. Są wśród nich zarówno maleńkie Pilbara ningauis , ważące zaledwie 2 g, jak i duże kangury ,...
Funkcje lasu
LAS - jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa Jest to jeden z odnawialnych zasobów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinność, swoista dla...
Najczęstsze schorzenia aparatu ruchu w treningu siłowym
Kończyna górna i bark Aparat ruchu człowieka jest podatny na różnego typu wady lub zniekształcenia. Część z nich może być wrodzona, ale zdecydowaną większość powodują: nieprawidłowa postawa podczas wykonywania...
Proces oddychania tlenowego
Proces utleniania (głównie cukrów, białek i tłuszczów) pod wpływem enzymów, podczas którego powstają produkty finalne: dwutlenek węgla i woda oraz uwalniana jest energia. Oddychanie tlenowe jest wielostopniowym procesem redoks, w którym wodór...
Układ nerwowy - najważniejsze funkcje
Do najważniejszych funkcji układu nerwowego zaliczamy: - odbieranie przez narządy odbiorcze (receptory) bodźców zarówno ze środowiska zewnętrznego, jak i wewnętrznego oraz ich przewodzenie do narządów wykonawczych (mięśni i gruczołów). -...
Mózg i jego budowa
Mózg Mózg człowieka znajduje się w jamie czaszki. Ciężar mózgu dorosłego człowieka 1200-1400 g. Narząd ten jest z pewnością jednym z najbardziej złożonych pod względem budowy narządem człowieka. Jest najważniejszą częścią układu...
Jak powstaje owoc?
Owoc - w znaczeniu botanicznym występujący u okrytozalążkowych organ powstający z zalążni słupka i ewentualnie dna kwiatowego zawierający w swym wnętrzu nasiona, osłaniający je i ułatwiający rozsiewanie. Kluczowym składnikiem owoców ze względu...
Nasienie i owoc rośliny nasiennej oraz rozsiewanie
Nasienie Nasienie jest zbudowane z zarodka, który jest zawiązkiem nowej rośliny, tkanki odżywczej i łupiny nasiennej. Łupina nasienna chroni zarodek przed niekorzystnymi czynnikami środowiska.W tkance odżywczej znajdują się substancje...
Znaczenie wody oraz powietrza w życiu człowieka i innych organizmów żywych
Woda, czyli tlenek wodoru to związek chemiczny o wzorze H 2 O, występujący w warunkach standardowych (pokojowych) w stanie ciekłym. W stanie gazowym wodę określa się mianem pary wodnej, a w stałym stanie skupienia - lodem. Słowo woda jako nazwa...
Budowa, narządy - charakterystyka ogólna ptaków
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA Ptaki są kręgowcami zdolnymi do latania. Należą do stałocieplnej gromady i są jajorodne. Przypisuje się je do owodniowców, o ciele pokrytym piórami. Z przednimi kończynami przekształconymi w skrzydła i z tylnymi...
Zanieczyszczenie wody i ochrona przed zanieczyszczeniami
ZANIECZYSZCZENIE WÓD Zanieczyszczenie wód jest obecnie problemem całego świata. Najbardziej nasiliło się ono w XX wieku. Jest to bardzo poważny problem, gdyż do środowiska wodnego przedostają się...
Bakterie, wirusy, glony, grzyby, protisty - najważniejsze
Bakterie Bakterie - sposób odżywiania a) samożywne - autotrofy: bakterie zielone, hemosynteza (bakterie siarkowe, wodorowe...) b) cudzożywne - heterotrofy: - rozkładają martwą materię organizmów...
Komórka - budowa, porównanie komórek różnych organizmów
Komórka jest to podstawowa jednostka budująca organizm. Może funkcjonować samodzielnie ( np. bakteria) lub jako element budujący organizm. Komórka zbudowana jest z ORGANELLI. Do organelli zaliczmy: - CYTOPLAZMA - jest to bezbarwna i...
Efekt cieplarniany - pojęcie
Efekt cieplarniany - proces zachodzący w atmosferze powodujący ogrzewanie naszej planety oraz innych planet np. Wenus. Odkryty przez Jean Baptiste Joseph Fourier w 1824 i zbadany przez Svante Arrheniusa w 1896 roku. Nazwa pochodzi od zjawiska...
Żarłacz tygrysi - zabójca czy przyjaciel?
Żarłacz tygrysi (Galeocerdo cuvier) - gatunek drapieżnej, agresywnej ryby chrzęstnoszkieletowej. Jedyne przedstawiciel rodzaju Galeocerdo, największy z rodziny żarłaczy i jeden z największych rekinów. Należy również do najbardziej niebezpiecznych...
Znaczenie lasów równikowych
Tropikalne lasy deszczowe, zwane także lasami równikowymi są jednym z najstarszych i najbogatszych w gatunki środowisk naturalnych naszej planety. Mimo iż zajmują zaledwie sześć procent powierzchni Ziemi, są środowiskiem życia ponad połowy...
Zanieczyszczenia wg Chemii
ZANIECZYSZCZENIA WÓD ŚRÓDLĄDOWYCH Często zanieczyszczona woda na pierwszy rzut oka niczym nie...
Małże
Do gromady małży należą m.in. omułki, perłopławy i ostrygi. Ich muszle złożone są z dwu klapek, połączonych więzadłami. Większość małży zamieszkuje morza, zarówno tereny przybrzeżne, jak i głębie oceanów, a mniej więcej 15% spośród ok. 25 000...
Przystosowanie zwierząt i roślin do życia na pustyni i w tundrze
Roślinność na pustyniach jest uboga, ale wiele roślin przystosowało się do tak skrajnych warunków klimatycznych poprzez skrócenie okresu wegetacyjnego na okres pory deszczowej, gromadząc wodę wydłużając system korzeniowy, tak by sięgał do zasobów...
Higiena i choroby układu oddechowego
Aby nasz układ oddechowy buł mniej narażony na infekcje, należy przede wszystkim pamiętać o wdychaniu powietrza przez nos. Jest wtedy ono odpowiednio ogrzane, nawilżone odpowiednio ogrzane i oczyszczone z bakterii oraz pyłów. Może nas to uchronić...
Pełzaki
Tryb życia, budowa i poruszanie się pełzaka Pełzak, czyli ameba występuje w mule na dnie stawów z zanieczyszczona woda. Podobny jest do malej, ledwie widocznej okiem nieuzbrojonym galaretowej grudki, ciągle zmieniającej kształt. Wyraz "ameba"...
Układ moczowy
Układ moczowo-płciowy - to układ narządów składających się z narządów tworzących tzw.uk. moczowy i narządów tworzących tzw.uk.płciowy. Układ moczowy - jego zadaniem jest wydalanie na zew. końcowych produktów przemiany materii za pośrednictwem...
Powstanie moczu w nerce człowieka
Krew wchodzi do nerki przy pomocy tętnicy nerkowej, rozdziela się na drobniejsze naczyńka i wchodzi do kory nerki jako tętniczka doprowadzająca. Tętniczka doprowadzająca wnika do torebki Bowmana i tworzy kłębuszek nerkowy. Pomiędzy kłębuszkiem...
Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleb i wody na organizmy roślinne i zwierzęce
Powietrze – jest niezbędne do życia na Ziemi zarówno ludziom, zwierzętom jak i roślinom. Jednak działalność człowieka powodują jego ciągłe zanieczyszczenie. Zanieczyszczenia dostają się do atmosfery w postaci pyłów i gazów unoszonych przez...
Choroby cywilizacyjne
Choroby cywilizacyjne występują głównie w gęsto zaludnionych i nie stosujących profilaktyki przed tymi chorobami krajach. Najczęściej w dużych aglomeracjach miejskich. Jest tak, ponieważ w miastach pracuje się przeważnie w trybie siedzącym oraz w...
Sposoby rozmnażania się organizmów
Zdolność rozmnażania się jest charakterystyczną cechą organizmów. Podczas tego procesu z organizmów rodzicielskich powstają nowe osobniki, zwane potomnymi. Zapewnia to przetrwanie gatunków. Organizmy mogą rozmnażać się płciowo, jak i bezpłciowo. W...
Znaczenie pierwotniaków w przyrodzie
Znaczenie pierwotniaków w przyrodzie: 1. Stanowią ważny składnik planktonu, który jest głównym pokarmem zwierząt wodnych 2. W glebie biorą udział w rozkładzie materii organicznej, przyczyniając się do obiegu materii w przyrodzie 3. Współżyją z...
Ekosystem wodny "Morza i oceany"
EKOSYSTEMY WODNY dzieli się na: I Morski, II Słodkowodny 1. Wody płynące - rzeki - strumienie - źródła 2. Wody stojące - stawy - jeziora - bagna Plankton (gr. planktós – błąkający się) – zespół organizmów żywych...
Dziura ozonowa i efekt cieplarniany
Dziurą ozonową nazywa się zjawisko zmniejszania się stężenia ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej. Jest to 5% ubytek w powłoce ozonowej wywołany emitowaniem przez człowieka freonu do atmosfery, który ma właściwości rozkładające ozon. Ozon...
Rozmnażanie się roślin i zwierząt - najważniejsze informacje
Rozmnażanie się roślin - bezpłciowe - jeden osobnik daje początek 2 identycznym osobnikom potomnym przez: - podział - glony jednokomórkowe, - fragmentację - glony, - zarodniki - glony, mszaki, paprotniki; - wegetatywnie - okrytonasienne....
Szkodniki i chwasty
Szkodniki są to zwierzęta i rośliny, które szkodzą ludziom, uprawom lub zwierzętom hodowlanym. Szkodliwe rośliny nazywa się często chwastami. Szkodniki można podzielić na dwie zasadnicze grupy; jedne wywołują choroby u człowieka, np. malarię, a...
Walka ze szkodnikami drzew i krzewów na przedwiośniu
Koniec zimy, czas, gdy na drzewach i krzewach brak jest liści, jest doskonałą porą by odnaleźć i zniszczyć zimujące w nich owady. Szkodniki roślin w zależności od gatunku zimują bądź to w stadium jaja, larwy, poczwarki, lub też jako osobniki...
Białowieski Park Narodowy
Białowieski Park Narodowy, utworzony w 1932 r., jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Jego historia sięga 1921 roku, kiedy utworzono leśnictwo "Rezerwat", które w 1932 roku zostało przemianowane na "Park Narodowy w Białowieży"....
Słowiński Park Narodowy - notatka
Słowiński Park Narodowy, utworzony w 1967 roku rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 września 1966 r., które weszło w życie 1 lipca 1967 r. Jest położony w środkowej części polskiego wybrzeża, w województwie pomorskim. Obejmuje Mierzeję Łebską,...
Wędrówki Ptaków. Przyczyny wędrówek. Skąd znamy szlaki zwierzęcych wędrówek?, Czy wędrujące ptaki mogą zabłądzić?, Czy zwierzęta zawsze wędrują w grupach? Sposoby wędrówek Rekordowe wędrówki
Wędrówki ptaków Dobrze znanym nam zjawiskiem są coroczne wędrówki ptaków. Trudno nam pojąć zdolność tych małych istot do tak wielkich wyczynów, jak przekraczanie mórz, pasm górskich, trafianie na tereny zimowisk oraz tak precyzyjne...
Ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki
RYBY Środowisko: w wodach Budowa zewnętrzna: - opływowy kształt ciała - skóra produkująca śluz (zawiera komórki barwnikowe) - płetwy parzyste (odbytowa, ogonowa) i nieparzyste - skóra wytwarza łuski. Budowa wewnętrzna: -...
Charakterystyka ptaków brodzących
Grupa ptaków brodzących to ptaki zamieszkujące całą kulę ziemską, z wyjątkiem obszarów podbiegunowych. Część gatunków żyje w koloniach, a ich pisklęta są gniazdownikami. Są to przeważnie ptaki duże, o długiej szyi i nogach przystosowanych...
Ptaki brodzące
Do grupy tej należy wiele nie spokrewnionych ze sobą gatunków, zamieszkujących różne środowiska, od rzek i linii brzegowych po bagna i torfowiska. Niektóre, np. czapla, mają długie szyje i szczudłowate kończyny, dzięki którym mogą brodzić w...
Oddychanie człowieka
1. Układ oddechowy a) Górne drogi oddechowe: jama nosowa, gardło, krtań b) Dolne drogi oddechowe: tchawica, oskrzela c) Właściwy narząd oddechowy to PŁUCA. Części układu Budowa Funkcja Jama nosowa Rozpoczyna się nozdrzami...
Oddychanie beztlenowe
Niektóre organizmy żywe czerpią energię wyłącznie z beztlenowego rozkładu związków organicznych, czyli fermentacji lub rozkładu związków nieorganicznych, na przykład azotanów lub siarczanów Takie organizmy mogą żyć w środowisku całkowicie...
Znaczenie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka
CZYM SĄ BAKTERIE? Bakterie (gr. bakterion - pałeczka) to jednokomórkowe lub kolonijne organizmy o budowie prokariotycznej. Ze względów historycznych pojęcie to jest dosyć nieprecyzyjne. Tradycyjnie (mniej więcej do połowy XX w.) obejmowało...
Zanieczyszczenia powietrza
Co to jest zanieczyszczenie powietrza? Zanieczyszczenie powietrza to gazy oraz aerozole , które zmieniają naturalny skład atmosfery. Mogą one być szkodliwe dla człowieka i jego otoczenia . Czyste powietrze składa się z gazów które...
Droga pokarmu na przykładzie bułki przez układ pokarmowy
Bułka z masłem i serem włożona do jamy ustnej jest odgryzana przez zęby siekacze. Następnie zostaje rozdrobniona przez zęby przedtrzonowe i trzonowe w procesie gryzienia i żucia. Uformowane w jamie ustnej kęsy pokarmowe z bułki zwilżone śliną...
Na czym polega zapobieganie chorobom układu pokarmowego? Wymień choroby szerzące się drogą pokarmową oraz zakażenia spowodowane pasożytami.
Układ pokarmowy, zespół narządów służących do przyjmowania i pobierania pokarmów, rozkładania większych substancji pokarmowych na mniejsze za pomocą enzymów trawiennych, a następnie wchłaniania ich do krwi. Narządami układu pokarmowego są:...
Etapy rozwoju człowieka
Każdy człowiek w swoim życiu przechodzi kilka etapów rozwoju. W dobie dzisiejszej można wyróżnić ich około 9. Każdy z nich ma cechy charakterystyczne i niezmienne dla wszystkich ludzi. Są jednak procesy, które zachodzą w różnych organizmach w...
Zastosowanie metod inżynierii genetycznej
Dziedzina biologii zajmująca się zjawiskami dziedziczności i zmienności oraz badaniem praw rządzących między podobieństwem i różnicami indywidualnymi, związanymi z pochodzeniem, nosi nazwę genetyki. Nauka ta powstała w początkach obecnego stulecia...