Jak powstaje owoc?

Owoc - w znaczeniu botanicznym występujący u okrytozalążkowych organ powstający z zalążni słupka i ewentualnie dna kwiatowego zawierający w swym wnętrzu nasiona, osłaniający je i ułatwiający rozsiewanie.

Kluczowym składnikiem owoców ze względu na ich funkcję są nasiona, będące właściwymi organami rozmnażania i rozprzestrzeniania roślin. Budowa owoców służy usprawnieniu różnych metod rozsiewania. Owoce mięsiste roznoszone są przez zwierzęta, dla których stanowią pokarm, owoce suche rozprzestrzeniane są przez wiatr, wodę lub zwierzęta.

Gdy w jednym kwiecie występuje większa liczba słupków wolnych, wtedy powstają z nich samodzielne owocki, które tworzą owoc zbiorowy na wspólnym dnie kwiatowym (malina, truskawka). Są one często mylone z owocostanami, które powstają z kilku kwiatów zebranych w skupiony kwiatostan (morwa, kłębek buraka, figowiec, ananas).

W znaczeniu kulinarnym owoc to jadalna część rośliny będąca owocem w znaczeniu botanicznym ale rosnąca tylko na drzewach lub krzewach. Owoce roślin zielnych uważane są za warzywa (np. pomidor, ogórek, groch, dynia). Wyjątkowo wśród roślin zielnych owoce w znaczeniu kulinarnym dają truskawki, poziomki i ananas.

W terminologii rolniczo-sadowniczej jakość owoców określa się za pomocą kształtu owocu i urody owocu. Terminy te są wyznacznikiem wartości owocu na podstawie oceny wizualnej.

Anatomia

Owocnia (perykarp) - powstaje z zalążni słupka, jest zbudowana z trzech warstw:
- egzokarp - warstwa zewnętrzna, tkanka okrywająca owocu,
- mezokarp - środkowa warstwa, może być soczysta (zbudowana z miękiszu), jak u pestkowca albo sucha i twarda jak w strąkach,
- endokarp - wewnętrzna warstwa owocni, tworząca ściany komory nasiennej. Może być błoniasta i cienka jak w strąkach grochu, grubsza i - skórzasta jak w jabłku lub zdrewniała w pestce śliwy.

Nasiona - powstają w wyniku rozwoju zapłodnionych zalążków.

Podział

Przykłady owoców suchych.
Górny rząd od lewej: torebka maku (Papaver), orzechy leszczyny (Corylus), żołędzie dębu (Quercus), dolny rząd od lewej: łuszczyna, orzechy platana, orzechy kasztanowca (Aesculus). Owoce mogą być pojedyncze (wówczas powstają z jednej zalążni) i złożone (owocostan) lub też zbiorowe (wtedy powstają z kilku słupków wolnych (apokarpicznie).

Ze względu na ekologię i morfologię, owoce dzieli się na suche i soczyste:

Owoce suche:
- pękające - są one wielonasienne i mają suche owocnie, które otwierają się po dojrzeniu i rozsiewają nasiona:
- mieszek - (zebrane jako owoce zbiorowe tworzą wielomieszki),
- strąk,
- łuszczyna,
- łuszczynka,
- torebka,
- niepękające - są zazwyczaj jednonasienne, nasiona tych owoców pozostają zamknięte w całej owocni lub jej części,
- niełupka,
- ziarniak,
- orzech (np. żołędzie) i orzeszek (np. kłębki buraka)
- skrzydlak
- rozłupnia rozpadająca się na rozłupki
- rozpadające się na jednonasienne niełupki - np. strąk przewęzisty seradeli lub łuszczyna przewęzista łopuchy

Owoce soczyste (mięsiste):
- pestkowiec
- jagoda
- jagoda pozorna
- owoce jabłkowate lub owoce szupinkowe
- owoc zbiorowy
- owocostan (owoc złożony)