Sposoby rozmnażania się organizmów

Zdolność rozmnażania się jest charakterystyczną cechą organizmów. Podczas tego procesu z organizmów rodzicielskich powstają nowe osobniki, zwane potomnymi. Zapewnia to przetrwanie gatunków. Organizmy mogą rozmnażać się płciowo, jak i bezpłciowo. W zależności od tego, czy w rozmnażaniu biorą udział specjalne komórki rozrodcze, czy też nie, proces ten może odbywać się płciowo lub bezpłciowo. Rozmnażanie bezpłciowe polega na powstawaniu osobników potomnych z komórek lub fragmentów ciała jednego organizmu. Nowe osobniki otrzymują wszystkie cechy organizmu, z którego powstały. Ten typ rozmnażania pozwala zwiększyć liczbę osobników w krótkim czasie. Rozmnażani bezpłciowe jest korzystne dla organizmów, gdy warunki ich życia są niezmienne. Rozmnażanie płciowe zaś polega na połączeniu komórek rozrodczych wytworzonych przez osobniki rodzicielskie. Potomstwo losowo otrzymuje wybrane cechy obojga rodziców, dlatego rodzeństwo różni się od siebie. Rozmnażanie płciowe jest korzystniejsze dla organizmów żyjących w zmieniających się warunkach środowiska. Dzięki rozmnażaniu bezpłciowemu powstają osobniki potomne, które poza wielkością, nie różni się od organizmu macierzystego. Istnieją różne rodzaje rozmnażania bezpłciowego. Zaliczamy do nich m.in. podział komórki, który rozpoczyna się od podziału jądra komórkowego. Następnie pomiędzy dwoma nowymi jądrami zaczyna tworzyć się błona, która stopniowo dzieli komórkę na dwie równe, niezależne od siebie części. Ostatecznie powstają dwie komórki potomne. W ten sposób rozmnażają się wszystkie organizmy jednokomórkowe, między innymi pantofelek. Podział komórki jest również charakterystycznym sposobem rozmnażania się bakterii, u których proces ten rozpoczyna się od podziału substancji jądrowej. Podczas procesu pączkowania na ciele organizmu rodzicielskiego tworzy się uwypuklenie, zwane pączkiem, które stopniowo się rozwija w miarę dorosłego organizmu. Po odłączeniu się, młody osobnik rozpoczyna samodzielne życie.Ten sposób rozmnażania występuje u zwierząt wodnych prowadzących osiadły tryb życia, na przykład u stułbi. Rozmnażanie zaś przez zarodniki jest charakterystyczne dla mszaków, paprotników i grzybów. Zarodniki to specjalne komórki powstające w zarodniach. Kiedy dojrzeją, wypadają z zarodni, kiełkują i rozwijają się w organizmy potomne. Takie rozmnażanie stwarza pewne ryzyko. Większość zarodników nie zawiera substancji odżywczych, mogą więc wykiełkować tylko wtedy, gdy natrafią na odpowiednie warunki środowiska. Zarodnie produkują tysiące zarodników, aby choć część z nich mogła rozwijać nowe organizmy. Innym sposobem rozmnażania bezpłciowego również jest fragmentacja, która polega na dzieleniu się organizmu macierzystego na kilka części. Po pewnym czasie, dzięki regeneracji, z każdego oddzielonego fragmentu powstają nowe osobniki. Przez fragmentację mogą rozmnażać się grzyby oraz niektóre rośliny, na przykład moczarka kanadyjska, a spośród zwierząt - gąbki. Ten sposób rozmnażania bezpłciowego nazywamy rozmnażaniem wegetatywnym. Do rozmnażania bezpłciowego wystarczy jeden organizm, nie trzeba poszukiwać partnera. Jednak korzystniejsze dla przetrwania gatunku jest rozmnażanie płciowe, umożliwiające wymianę materiału genetycznego. Zwiększa ono szanse na przeżycie w zmieniającym się środowisku. W rozmnażaniu płciowym uczestniczą zazwyczaj osobniki dwóch płci. Każdy z nich ma specjalne narządy, czyli gonady, w których powstają komórki rozrodcze, zwane gametami, Osobnik płci żeńskiej wytwarza komórki jajowe, a organizm płci męskiej - plemniki. Połączenie plemnika z komórką jajową, czyli zapłodnienie, daje początek nowemu życiu. Potomek ma niepowtarzalny zestaw cech pochodzących od obojga rodziców.