mierzyć (język polski)

robotnik mierzy (1.1) szerokość

mężczyzna mierzy (1.2) garnitur

żołnierz mierzy (1.3) do tarczy

wymowa:

​

IPA: [ˈmʲjɛʒɨʨ̑], AS: [mʹi ̯ežyć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j 

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. zmierzyć)

(1.1) liczbowo określać właściwość (np. ilość, długość) czegoś poprzez porównanie z ustalonym wzorcem (np. calem, metrem czy długością własnej stopy); robić pomiar

(1.2) kraw. zakładać na siebie ubranie lub obuwie, sprawdzając czy pasuje

(1.3) wojsk.celować do kogoś lub czegoś; brać kogoś / coś na cel

(1.4) przest. książk. mieć określoną długość, szerokość lub wysokość

odmiana:

(1.1-3) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		mierzyć
czas teraźniejszy		mierzę	mierzysz	mierzy	mierzymy	mierzycie	mierzą
czas przeszły	m	mierzyłem	mierzyłeś	mierzył	mierzyliśmy	mierzyliście	mierzyli
	ż	mierzyłam	mierzyłaś	mierzyła	mierzyłyśmy	mierzyłyście	mierzyły
	n	mierzyłom	mierzyłoś	mierzyło
tryb rozkazujący		niech mierzę	mierz	niech mierzy	mierzmy	mierzcie	niech mierzą
pozostałe formy czas przyszły m będę mierzył, będę mierzyć będziesz mierzył, będziesz mierzyć będzie mierzył, będzie mierzyć będziemy mierzyli, będziemy mierzyć będziecie mierzyli, będziecie mierzyć będą mierzyli, będą mierzyć ż będę mierzyła, będę mierzyć będziesz mierzyła, będziesz mierzyć będzie mierzyła, będzie mierzyć będziemy mierzyły, będziemy mierzyć będziecie mierzyły, będziecie mierzyć będą mierzyły, będą mierzyć n będę mierzyło, będę mierzyć będziesz mierzyło, będziesz mierzyć będzie mierzyło, będzie mierzyć czas zaprzeszły m mierzyłem był mierzyłeś był mierzył był mierzyliśmy byli mierzyliście byli mierzyli byli ż mierzyłam była mierzyłaś była mierzyła była mierzyłyśmy były mierzyłyście były mierzyły były n mierzyłom było mierzyłoś było mierzyło było forma bezosobowa czasu przeszłego mierzono tryb przypuszczający m mierzyłbym, byłbym mierzył mierzyłbyś, byłbyś mierzył mierzyłby, byłby mierzył mierzylibyśmy, bylibyśmy mierzyli mierzylibyście, bylibyście mierzyli mierzyliby, byliby mierzyli ż mierzyłabym, byłabym mierzyła mierzyłabyś, byłabyś mierzyła mierzyłaby, byłaby mierzyła mierzyłybyśmy, byłybyśmy mierzyły mierzyłybyście, byłybyście mierzyły mierzyłyby, byłyby mierzyły n mierzyłobym, byłobym mierzyło mierzyłobyś, byłobyś mierzyło mierzyłoby, byłoby mierzyło imiesłów przymiotnikowy czynny m mierzący, niemierzący ż mierząca, niemierząca mierzące, niemierzące n mierzące, niemierzące imiesłów przymiotnikowy bierny m mierzony, niemierzony mierzeni, niemierzeni ż mierzona, niemierzona mierzone, niemierzone n mierzone, niemierzone imiesłów przysłówkowy współczesny mierząc, nie mierząc rzeczownik odczasownikowy mierzenie, niemierzenie

przykłady:

(1.1) W geometrii nie używa się linijki, a liniału, zaś odcinki można mierzyć cyrklem.

(1.4) Podszedł do niej mężczyzna, mierzący niecałe półtora metra wzrostu.

składnia:

kolokacje:

(1.1) mierzyć czas / napięcie / odległość / prędkość / temperaturę / … • mierzyć cyrklem / linijką / metrem / …

(1.2) mierzyć ubranie

(1.3) mierzyć do celu

synonimy:

(1.1) obliczać, reg. śl. mierzić

(1.2) przymierzać

(1.3) celować

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. bezmiar mrz, miara ż, miarka ż, miernictwo n, pomiar m, wymiar m, mierniczy m, rozmiar m, namiernik mrz, przymiarka ż, miernik mrz, mierzenie n, zmierzenie n

czas. pomierzyć, przymierzać ndk., namierzać ndk., wymierzać ndk., zmierzyć dk.

przym. mierniczy, mierzalny, wymierny, pomiarowy, miarowy

tem. słow. -mierz

związki frazeologiczne:

mierzyć swoją miarą • mierzyć wzrokiem • mierz siły na zamiary • sobą nie mierz drugich

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) measure; (1.2) try on
• arabski: (1.1) قياس, كيل, كال
• baskijski: (1.1) neurtu; (1.2) saiatu, probatu
• duński: (1.1) måle; (1.3) sigte; (1.4) måle
• esperanto: (1.1) mezuri; (1.2) almezuri
• francuski: (1.1) mesurer
• hiszpański: (1.1) medir; (1.2) probarse; (1.3) apuntar
• japoński: (1.1) 計る(はかる), 測る(はかる); (1.2) 試着(しちゃく) する; (1.3) 狙う(ねらう)
• jidysz: (1.3) אָנשטעלן (onszteln)
• kataloński: (1.1) mesurar
• liwski: (1.1) aigõ
• łotewski: (1.1) mērīt
• niemiecki: (1.1) messen; (1.2) anprobieren
• portugalski: (1.1) medir
• rosyjski: (1.1) мерить; (1.2) мерить; (1.3) мерить
• suahili: (1.1) pima
• ukraiński: (1.1) міряти; (1.2) міряти; (1.3) міряти
• włoski: (1.1) misurare, provare

źródła: