absolutny (język polski)
- wymowa:
- IPA: [ˌapsɔˈlutnɨ], AS: [apsolutny], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.• akc. pob.,
- podział przy przenoszeniu wyrazu: ab•so•lut•ny[1]
- znaczenia:
przymiotnik relacyjny
- (1.1) całkowity, zupełny, bezwzględny
- (1.2) niekwestionowany
- (1.3) filoz. istniejący obiektywnie
- (1.4) polit. oparty na zasadach absolutyzmu lub rządzący według tych zasad
- (1.5) fiz. o temperaturze: wyrażona w skali Kelvina
- odmiana:
- (1.1-5)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik absolutny absolutna absolutne absolutni absolutne dopełniacz absolutnego absolutnej absolutnego absolutnych celownik absolutnemu absolutnej absolutnemu absolutnym biernik absolutnego absolutny absolutną absolutne absolutnych absolutne narzędnik absolutnym absolutną absolutnym absolutnymi miejscownik absolutnym absolutnej absolutnym absolutnych wołacz absolutny absolutna absolutne absolutni absolutne nie stopniuje się - przykłady:
- (1.4) Iwan jest władcą absolutnym.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) absolutna cisza / geometria • absolutne minimum / posłuszeństwo / przeciwieństwo • olejek absolutny • muzyka / prawda absolutna • słuch absolutny • zero absolutne
- (1.2) absolutny faworyt
- (1.4) monarchia / władza absolutna • rządy absolutne • monarcha / władca absolutny
- synonimy:
- (1.1) całkowity, kompletny, zupełny, totalny, pełny
- (1.2) niewątpliwy, niepodważalny, bezwzględny, bezdyskusyjny, bezwyjątkowy, wszechstronny
- (1.4) absolutystyczny, samowładny, nieograniczony, wszechwładny, despotyczny, autokratyczny, dyktatorski, dążący do samowładztwa
- (1.5) bezwzględny
- antonimy:
- (1.1) niezupełny, niepełny, niekompletny, niecałkowity
- (1.3) relatywny, względny, uwarunkowany
- (1.4) demokratyczny, parlamentarny, konstytucyjny
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. absolucja ż, absolut mos/mrz, absolutność ż, absolutorium n, absolutysta mos, absolutystka ż, absolutyzacja ż, absolutyzm mrz, absolutyzowanie n, absolwenckość ż, absolwent mos, absolwentka ż, absolwowanie n, zabsolutyzowanie n
- czas. absolutyzować ndk., absolwować ndk., zabsolutyzować dk.
- przym. absolutoryjny, absolutystyczny, absolwencki
- przysł. absolutnie
- związki frazeologiczne:
- (1.1) absolutny spokój • absolutne zero • większość absolutna
- etymologia:
- łac. absolutus → zupełny, bezwzględny[2][3]
- źródłosłów dla ros. абсолютный[4]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- afrykanerski: (1.1) reg
- angielski: (1.1) absolute; (1.2) absolute; (1.3) absolute; (1.4) absolute
- arabski: (1.1) مطلق
- białoruski: (1.1) абсалютны; (1.2) абсалютны; (1.3) абсалютны; (1.4) абсалютысцкі
- bułgarski: (1.1) абсолютен; (1.3) абсолютен; (1.4) абсолютен; (1.5) абсолютен
- czeski: (1.1) absolutní, úplný, naprostý; (1.3) absolutní
- duński: (1.1) absolut; (1.2) absolut; (1.3) absolut; (1.4) absolut
- esperanto: (1.1) absoluta; (1.2) absoluta; (1.3) absoluta; (1.4) absoluta
- hiszpański: (1.1) absoluto; (1.2) absoluto; (1.3) absoluto; (1.4) absoluto
- ido: (1.1) absoluta
- jidysz: (1.1) אַבסאָלוט (absolut); (1.2) אַבסאָלוט (absolut); (1.3) אַבסאָלוט (absolut); (1.4) אַבסאָלוט (absolut)
- kabylski: (1.1) amagaz
- kaszubski: (1.1) całowny, bezògôdkòwi; (1.4) samòrzãdny, absolutny
- kataloński: (1.1) absolut; (1.2) absolut; (1.3) absolut
- łaciński: (1.1) absolutus
- niemiecki: (1.1) absolut
- nowogrecki: (1.1) απόλυτος; (1.2) απόλυτος; (1.3) απόλυτος; (1.4) απόλυτος
- perski: (1.1) مطلق
- rosyjski: (1.1) абсолютный, совершенный, полный
- słowacki: (1.1) absolutný
- szwedzki: (1.1) absolut, total, fullständig, fullkomlig, fulländad; (1.2) absolut, kategorisk, tvärsäker; (1.3) absolut; (1.4) absolut, enväldig, diktatorisk
- turecki: (1.1) mutlak
- ukraiński: (1.1) абсолю́тний; (1.3) абсолю́тний; (1.5) абсолю́тний
- wenedyk: (1) absoluty
- wilamowski: (1.1) abselüt
- źródła:
- ↑ Hasło „absolutny” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 3.
- ↑ Mirosław Bańko, Lidia Drabik, Lidia Wiśniakowska, Słownik spolszczeń i zapożyczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, ISBN 978-83-01-15121-8.
- ↑
Hasło „absolutny” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN. - ↑ Wiesław Witkowski, Nowy słownik zapożyczeń polskich w języku rosyjskim, Universitas, Kraków 2006, ISBN 83-242-0736-8, s. 1.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.