כאַפּן (jidysz)

זי כאַפּט (1.1) די פּילקע
transliteracja:
YIVO: khapn; polska: chapn
wymowa:
IPA: /ˈxapn/; IPA: [ˈxapm̩]
znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) łapać, chwytać, łowić
(1.2) chwytać (sens), pojmować, rozumieć, załapywać[1]
(1.3) chwytać (okazję), korzystać, wykorzystywać, uzyskiwać, otrzymywać, załapywać, podłapywać
(1.4) przechwytywać, przejmować

czasownik nieprzechodni

(2.1) spieszyć się, śpieszyć się, pędzić, gnać
(2.2) (o kwocie itp.) wynosić, wychodzić, równać się, być, dawać[2]; starczać, wystarczać[1]

czasownik zwrotny

(3.1) כאַפּן זיך → (o zwierzętach) łapać się, chwytać się, dawać się złapać, dawać się schwytać, (o rybach) brać[1]
(3.2) כאַפּן זיך → zauważać, spostrzegać (się), uświadamiać sobie, orientować się, zdawać sobie sprawę, połapać się (w czymś), łapać się (na czymś), chwytać się (na czymś)
(3.3) כאַפּן זיך → rzucać się
odmiana:
(1-3) lp איך כאַפּ, דו כאַפּסט, ער / זי / עס כאַפּט ‖ lm מיר כאַפּן, איר כאַפּט, זיי כאַפּן ‖ fp האָבן + געכאַפּט
przykłady:
(2.1) כאַפּ(ט) ניט!‏ → Nie śpiesz(cie) się!, Spokojnie!, Powoli!, Chwileczkę!, Nie tak szybko!
(2.1) כאַפּ ניט אַזוי.‏ → Nie śpiesz się tak[3].
(2.2) עס כאַפּט אַ דאָלאַר אויף אַ מענטשן.‏ → To wyjdzie / będzie dolar na osobę., To da dolara na osobę[4].
(2.2) עס כאַפּט אַ ביסל קורץ.‏ → To jest trochę za mało., To ledwo wystarcza., Tego trochę brakuje[4].
(3.2) ער האָט זיך געכאַפּט צו שפּעט.‏ → Za późno się zorientował., Za późno się połapał[4].
składnia:
(3.2) כאַפּן זיך אַז → zauważać / uświadamiać sobie / zdawać sobie sprawę, że; łapać się na tym, że[1]
(3.3) כאַפּן זיך צו → rzucać się na + B., rzucać się do + D.
kolokacje:
(1.1) אונטערוואַרפֿן און כאַפּן די פּילקע → podrzucać i łapać piłkę[5]
(1.1) כאַפּן פֿאַרן קאָלנער → łapać za kołnierz[3]
(1.1) כאַפּן אַ גנבֿ → chwytać złodzieja[3]
(1.1) כאַפּן פֿיש → łapać / łowić ryby
(1.1) כאַפּן אין נעץ → łowić w sieć / siecią[2]
(1.3) כאַפּן אַ הלוואה → uzyskiwać / otrzymywać pożyczkę[4]
(1.3) כאַפּן אַ דרעמל → zdrzemnąć się, ucinać sobie drzemkę[6]
(1.3) כאַפּן אַ קוק → zerkać, popatrywać[7]
(1.3) כאַפּן אַ שמועס → pogadać, porozmawiać[7]
(2.2) כאַפּן קורץ → ledwo wystarczać, brakować, być zbyt małym / niewystarczającym[8][9]
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. כאַפּ, כאַפּונג, כאַפּעניש, כאַפּער, כאַפּערײַ
przym. כאַפּיק, כאַפּעריש
przysł. כאַפּ־לאַפּ, כאַפּעריש
związki frazeologiczne:
כאַפּן בײַ דער האַנט → łapać za rękę, łapać na gorącym uczynku
כאַפּן דעם אָטעם → łapać oddech, zaczerpywać tchu, nabierać tchu[10]
כאַפּן אַ דעך → odetchnąć[11]
כאַפּט דער וואַטן־מאַכער → niech diabli wezmą, pal licho
etymologia:
pol. chapać, ros. хапать (chapatʹ), ukr. хапати (chapaty), białor. хапаць (chapać)
uwagi:
źródła:
  1. 1 2 3 4 publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273, s. 320.
  2. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „כאַפּן” w: Uriel Weinreich, Modern English-Yiddish, Yiddish-English dictionary, YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork 1968, s. 578.
  3. 1 2 3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „כאַפּען” w: Alexander Harkavy, Yiddish-English dictionary, Hebrew Publishing Company, Nowy Jork 1910, s. 175.
  4. 1 2 3 4 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „כאַפּן” w: Alexander Harkavy, Yiddish-English-Hebrew dictionary, opublikowane przez autora, Nowy Jork 1925, s. 258.
  5. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „подбрасывать” w: Моисей Альтерович Шапиро i in., Русско-еврейский (идиш) словарь, Русский язык, Moskwa 1984, s. 380.
  6. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „khapn a dreml” w: Raphael A. Finkel, Searchable Yiddish-English dictionary.
  7. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „כאַפּן” w: Александр М. Солдатов, Большой идиш-русский словарь, 2003–2009.
  8. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „קורץ” w: Uriel Weinreich, Modern English-Yiddish, Yiddish-English dictionary, YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork 1968, s. 424.
  9. ↑ publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Hasło „קורץ” w: Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273, s. 551.
  10. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „כאפּנ” w: С. Рохкинд, Г. Шкляр, Еврейско-русский словарь, Академия наук БССР, Mińsk 1940–1941, s. 307.
  11. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „khapn a dekh” w: Raphael A. Finkel, Searchable Yiddish-English dictionary.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.