ułan (język polski)
ułani (1.1)
- wymowa:
- IPA: [ˈuwãn], AS: [uu̯ãn], zjawiska fonetyczne: nazal.
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) wojsk. hist. żołnierz lekkiej kawalerii utworzonej w Polsce w XVIII w.; zob. też ułan w Wikipedii; zob. też ułan w Encyklopedii staropolskiej
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik ułan ułani dopełniacz ułana ułanów celownik ułanowi ułanom biernik ułana ułanów narzędnik ułanem ułanami miejscownik ułanie ułanach wołacz ułanie ułani - przykłady:
- (1.1) Przybyli ułani pod okienko, • Pukają, wołają: – Puść, panienko![1]
- (1.1) Serce struchlałego dziecka łomoce pod mundurem ułana i niewymowna trwoga żelaznymi obcęgi ściska piersi, gdy wchodzą tłumem szumnym w progi kościoła.[2]
- składnia:
- kolokacje:
- synonimy:
- (1.1) lansjer
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) kawalerzysta
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. ułanka ż, Ułan m/ż, Ułanowicz m/ż, ułania ż
- przym. ułański
- związki frazeologiczne:
- nie masz pana nad ułana[3]
- etymologia:
- (1.1) pol. Ułan < tatar. lub mong. „oghłan” albo „ułan” → młodzieniec, junak; od nazwiska muzułmańskiego pułkownika tatarskiego Aleksandra Ułana, walczącego po stronie króla Augusta II ze Szwedami i stronnikami Leszczyńskiego w latach 1701-1713 oraz konfederatami tarnogrodzkimi w latach 1715 i 1716. Ułanami początkowo nazywano podległych Ułanowi żołnierzy, a nazwa ta pozostała nawet po śmierci dowódcy, gdy dowódcą pułku został generał major Czymbaj Murza Rudnicki. Z czasem ułanami zaczęto nazywać żołnierzy wszystkich tatarskich pułków, posługujących się w szarży na wroga lancami zakończonymi proporczykami, które płoszyły konie wroga. Ostatecznie za czasów napoleońskich nazwa ułanów rozszerzyła się na wszelką lekką jazdę uzbrojoną w lance.
- uwagi:
- (1.1) zob. też ułan w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) uhlan, lancer
- białoruski: (1.1) улан m
- esperanto: (1.1) ulano
- francuski: (1.1) uhlan m
- hiszpański: (1.1) ulano m
- niemiecki: (1.1) Ulan m
- nowogrecki: (1.1) ουλάνος m
- rosyjski: (1.1) улан m
- słowacki: (1.1) hulán m, daw. ulán m
- ukraiński: (1.1) улан m
- włoski: (1.1) ulano m
- źródła:
- ↑ Feliks Gwiżdż: Przybyli ułani pod okienko
- ↑ S. Żeromski Popioły/Tom III
- ↑ Wojciech Chlebda, Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania w: Język a kultura, t. 12, Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne pod red. J. Anusiewicza, J. Bartmińskiego, Wrocław 1998, s. 38.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.