við (język islandzki)

wymowa:

IPA: [vɪːθ]

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) my

przyimek

(2.1) z (w odniesieniu do ludzi)

(2.2) przy, na (o miejscu)

(2.3) na, nad (o zajęciu)

(2.4) przeciw, przeciwko, na

przysłówek

(3.1) tutaj, obecnie

odmiana:

(1.1) við, okkar, okkur, okkur

(2.1-4) nieodm.

przykłady:

(1.1) Við höfum gert allt sem í okkar valdi stendur. → Zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy.

(1.1) Við skiptum okkur í þrjá hópa. → Dzielimy się na trzy grupy.

(2.1) Talaðu við mig! → Porozmawiaj ze mną!

(2.2) Hún ólst upp við Vesturstræti. → Dorastała w domu przy ulicy Zachodniej.

(2.2) Orrustan við Maraþon var sigur Grikkja yfir Persum. → Bitwa pod Maratonem była zwycięstwem Greków nad Persami.

(2.2) Hótelið stendur við ströndina. → Hotel stoi na plaży.

(2.3) Hann er við nám við Háskólann á Íslandi. → On studiuje na Uniwersytecie Islandzkim.

(2.3) Þau vinna við að þýða textann yfir á ensku. → Pracują nad przetłumaczeniem tekstu na język angielski.

(2.4) Bjarni þurfir að taka lyf við kvefi. → Bjarni musi brać tabletki na przeziębienie.

(3.1) Að sjálfsögðu eru þeir ekki í gangi þegar heimilisfólkið er heima við. (z Internetu) → Naturalnie nie są włączone, kiedy rodzina jest w domu.

(3.1) Við og við. → Od czasu do czasu.

składnia:

(2.1-3) við +B.

(2.4) við +C.

kolokacje:

(2.1) að sitja við tölvuna → siedzieć przy komputerze; í samanburði við → w porównaniu z

(2.4) að gefa svar við spurningu → dawać odpowiedź na pytanie

synonimy:

(1.1) vér

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) st.nord. við był to zaimek osobowy dla pierwszej os. liczby podwójnej (por. goc. 𐍅𐌹𐍄 (wit), st.ang. wit, litew. vèdu). Zaimkiem dla pierwszej os. liczby mnogiej było vér, którego funkcję przejęło við.

(2) við jest skróconą formą przyimka viðr oznaczającego „przeciw, przeciwko”, który jako taki nie istnieje we współczesnym języku islandzkim, ale przetrwał „zamrożony” w kilku rzeczownikach złożonych (np. viðureign, viðurstyggð, viðurvist); por. st.ang. wið, które także jest skróconą formą; swn. widar (niem. wider, wieder)

uwagi:

(1.1) forma dopełniacza okkar pełni także rolę zaimka dzierżawczego; zobacz też: zaimki w języku islandzkim; (2.1) może mieć przeróżne znaczenia w kombinacji z czasownikami - wiele czasowników łączy się z tym przyimkiem, tym samym zmieniając swoje znaczenie (np. bæta við e-ð → dodawać, gera við e-ð → naprawiać, komast við → być wzruszonym do łez)

źródła: