Władza sądownicza
Władza sądownicza – organy kontroli i przestrzegania prawa
Najwyższa Izba Kontroli
Najwyższa Izba Kontroli działa jako naczelny organ kontroli państwowej. Instytucja ta posiada bogatą tradycję sięgającą XIX wieku. Jako organ kontroli państwowej funkcjonuje od 1921 roku. Obecny zakres kompetencji NIK-u określa Ustawa Konstytucyjna z 1997 roku. Najwyższa Izba Kontroli działa kolegialnie i podlega Sejmowi. Kolegium NIK ustanowią: prezes i wiceprezesi, sekretarz i 16 członków (powoływanych przez Prezydium Sejmu na wniosek Prezesa NIK-u). Prezesa NIK-u powołuje Sejm za zgodą...
Władza sądownicza – wymiar sprawiedliwości
Struktura organów kontroli i przestrzegania prawa
Do organów państwowych, których zadaniem jest kontrola i ochrona prawna państwa, zaliczamy: prokuraturę, Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższą Izbę Kontroli oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji.
Rzecznik Praw Obywatelskich
Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich została powołana w 1987 roku. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności człowieka i obywatela zapisanych w Konstytucji RP i innych ustawach. Rzecznik bada, czy działalność różnych organów państwa, organizacji czy instytucji nie doprowadza do łamania praw i wolności obywatelskich. Rzecznik nie rozstrzyga, lecz jedynie zwraca się do właściwych instytucji o podjęcie odpowiednich działań, by zmienić niekorzystną dla obywatela sytuację....
Sądy szczególne
Poza sądami powszechnymi istnieje sądownictwo szczególne – wojskowe i administracyjne. Zajmuje się ono sprawami wykraczającymi poza uprawnienia sądów powszechnych. Sądy wojskowe tworzą: sądy okręgów wojskowych i sądy garnizonowe. Wszystkie podlegają Izbie Wojskowej Sądu Najwyższego. Zadaniem sądów wojskowych jest rozpatrywanie spraw dotyczących przestępstw związanych z obronnością państwa. Sądownictwem szczególnym jest także sądownictwo administracyjne w postaci Naczelnego Sądu...
Organizacja organów wymiaru sprawiedliwości
Najważniejszym organem wymiaru sprawiedliwości jest Sąd Najwyższy. W jego skład wchodzą: pierwszy prezes, jego zastępca oraz sędziowie. Art. 175 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Pierwszy prezes Sądu Najwyższego powoływany jest przez Prezydenta RP na 6-letnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu...
Prokuratura
Najważniejszymi zadaniami Prokuratury jest czuwanie nad ściganiem przestępstw oraz prowadzenie i nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych. Prokuratura pełni również funkcję oskarżyciela publicznego przed sądem, wytacza powództwa w sprawach karnych i cywilnych oraz koordynuje działania w zakresie ścigania przestępstw prowadzone przez inne organy państwa. Urząd prokuratora w dziejach sądownictwa polskiego pojawia się na przełomie XVI i XVII wieku. Jego funkcje i...
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Powołana w 1993 roku Rada jest organem państwowym właściwym w sprawach radiofonii i telewizji. Składa się z dziewięciu członków powoływanych przez Sejm (cztery osoby), Senat (dwie osoby) i Prezydenta RP (trzy osoby). Kadencja Rady trwa sześć lat, lecz co dwa lata wymienia się 1/3 członków, którzy nie mogą zostać powołani na następną kadencję. Do zadań Rady należą: projektowanie najważniejszych kierunków państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji, przyznawanie koncesji na...
Najważniejsze zasady demokracji
Współcześnie istniejące systemy demokratyczne opierają swoje działania na czterech fundamentalnych zasadach: suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, trójpodziału władzy oraz nadrzędności prawa w państwie. Założenia systemu demokratycznego zostały przedstawione na poniższym schemacie. Współcześnie wiele zasad wywodzących się ze starożytnej formy demokracji jest w praktyce niemożliwych do zastosowania. Demokracja grecka powstała jako system odpowiedni dla kilkunastotysięcznej...
Sądy powszechne
Pod nadzorem Sądu Najwyższego działają sądy powszechne, które rozpatrują sprawy z zakresu karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych z wyłączeniem spraw ustawowo przewidzianych dla innych sądów. Na sądownictwo powszechne składają się sądy rejonowe, sądy wojewódzkie i sądy apelacyjne. Rodzaje sądów Sądy apelacyjne Są sądami odwoławczymi od orzeczeń wydanych przez sądy okręgowe w pierwszej instancji. Sądy apelacyjne...
Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu
Trybunał jest rodzajem sądu o szczególnych uprawnieniach i kompetencjach.Jego zadaniem jest orzekanie o zgodności z Konstytucją ustaw umów międzynarodowych i innych aktów normatywnych centralnych organów państwowych, a także rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy konstytucyjnymi organami państwa. Trybunał orzeka ponadto o przeszkodach w sprawowaniu urzędu Prezydenta RP oraz skarg konstytucyjnych wnoszonych przez obywateli, których wolności,prawa i obowiązki zostały naruszone....
Organizacja władzy sądowniczej
Władza sądownicza pod względem złożoności struktur, które ją tworzą, jest najbardziej skomplikowanym organem państwowym. Najważniejszym jej elementem są organy wymiaru sprawiedliwości, ochrony prawnej i kontroli władzy. Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Art. 174 Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Organami wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej są: Sąd Najwyższy,...
Władza jako przedmiot polityki.
Władza to możliwość kierowania, rządzenia, wpływania na postępowanie ludzi, zmuszania do pewnych działań lub do ich zaniechania, narzucania im swojej woli itp. Stosunek władzy i podwładności jest charakterystyczny dla każdej organizacji...
Ustrój po 1989, zasady prawa konstytucyjnego, opis władz ustawodawczej, wykonawczej, sądowniczej, organy kontroli w państwie.
Tworzenie ustroju w Polsce po 1989 1989-Porozumienie Okrągłego Stołu-23 kw.1992-ustawy konstyt.o trybie przygotowania i uchwalenia Konst.RP.17 paź1992-Mała Konstyt.2 kw1997-uchwalenie nowej konstyt. Konstytucja-akt prawny o najwyższym znaczeniu,...
Podstawowe standardy i desygnaty państwa prawnego
Podstawowe standardy i desygnaty państwa prawnego Definicji państwa prawnego jest kilka. Niektóre definicje koncentrują uwagę na systemie wartości, jakie państwo prawne powinno wyrażać, chronić, respektować czy urzeczywistniać. Inne...
Słowniczek pojęc historycznych
A ABDYKACJA - zrzeczenie się korony ALIENCJA - inaczej wyobcowanie ALIANCI- w czasie I wojny światowej określenie głównych przeciwników państw centralnych, a w czasie II wojny światowej państwa koalicjii antyniemieckiej ANARCHIA -...
Politologia
1. Pojęcie polityki Polityka jest to ogół działań związanych z dążeniem do zdobycia i utrzymania władzy, jej wykonywaniem oraz wytyczaniem kierunków rozwoju państwa w różnych dziedzinach. Pojęcie to wywodzi się z języka greckiego ?politike? co...
Wstęp do nauki o państwie, prawie i polityce.
1. definicja państwa, nazwa państwo PAŃSTWO jest najwyższa polityczna terytorialna przymusowa organizacja społeczeństwa, posiadająca swoisty aparat władzy i suwerenność, posługująca się prawem w celu realizacji swoich zadań. 2. pochodzenie...
Konstytucje
Konstytucje Konstytucja (łac. ‘constituo,-ere’ -ustanawiać) - akt prawny, bądź ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w państwie. W skład konstytucji mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja określa: podstawy...
Aktualne zagadnienia do matury 2007 z WOSU
Socjalizacja to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie tej jednostki, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko zaczyna stawać...
Powstanie USA i Wojna Secesyjna
Powstanie USA. Po wydarzeniach w Bostonie został zwołany kongres do Filaderfi, który ogłosił Deklarację Niepodległości 13 koloni – 4 lipca 1776r. Deklaracja zapowiadała wprowadzenie ustroju republikańsko - demokratycznego. Wojska...
Wykłady z prawa i zagadnienia egzaminacyjne
ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE PRAWO 1. Pojęcie prawa j jego funkcje 2. Państwo i prawo 3. Norma prawna, przepis prawny, stosunki prawne 4. Źródła prawa 5. Zobowiązania 6. Ubezpieczenia turystyczne 7. Umowy w turystyce i rekreacji:...
Międzywojnie: przesłanki odbudowy niepodl. Polski, walka o zach. granice Polski, walki polsko ukraińskie o Lwów.
1.Przesłanki odbudowy niepodległej Polski. Okoliczności, które pozwoliły Polsce wyzwolić się z niewoli po 120 latach: ziemie pol. znajdowały się w rękach Niemiec i Austrii po przegranej przez nich wojnie. W Rosji wybuchły rewol., a bolszewicka...
Prawo konstytucyjne
WLADZA SADOWNICZA -jej zadaniem było rozstrzyganie sporów -jako jedyna spośród wszystkich władz została określona "odrębną" i niezależną od innych władz -jest równa z władzami wykonawcza i ustawodawcza -składa sie z dwóch segmentów:...
Ustna stara matura z WOS-u pytania i odpowiedzi
1. Podstawowe umiejętności obywatelskie: a) potrzeby jednostki Człowiek jest istotą społeczną. Od zwierząt różni się specyficzną budową ciała, oraz rozwiniętymi funkcjami mózgu, dzięki którym myśli, przeżywa, wyraża swoje uczucia - jest istotą...
Przedstaw funkcjonowanie Przeczypospolitej Polskiej uwzgledniając wszystkie elementy określające formę państwa.
Polska jest demokratyczną republiką parlamentarną opierającą się na konstytucji z 1997 r. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą...
Porównanie konstytucji
Obie konstytucje, zarówno marcowa jak i kwietniowa, wprowadziły monteskiuszowy trójpodział władzy na: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, przy czym obie ustaliły zupełnie różne pozycje tych władz. Konstytucję marcową; charakteryzowała się...
Historia-sciąga
Demokracja parlamentarna-otwiera droge do budowy większości krajow europejskich.Przykladem tego ustroju była IIIRepublika Francuska 1870r.Konstytucja oparta była na zasadzie Moneskiuszowskiego trojpodzialu władzy,parlament miał najwieksza...
Trybunał konstytucyjny
TO JEST ŚCIĄGA =) TRYBUNAŁ KONSTYTU.- kompetencje: *orzeka o zgodności u staw z umowami międzynarodowymi *orzeka o zgodności wydanych przepisów z konstytucją *orzeka o sprawach skarg konstytucyjnych *orzeka w sprawach sporów kompetencyjnych we...
Polityka- sciąga (wł. terytorialna, sądownicza, wykonawcza i ustawodawcza)
tresc w zalaczniku
Zagadnienia na ustny egzamin dojrzałości - 2002 - dla Technikum 5cio-letnich Zawodowych.
1. Człowiek jako istota społeczna (wyjaśnienie pojęć: osobowość, tożsamość, mentalność) 2. Klasyfikacja wartości regulujących życie społeczne i omówienie 3. Podział potrzeb wyznaczających cele w życiu człowieka 4. Rodzaje postaw wobec...
Konstytucja.
Konstytucja- jest to najważniejszy akt prawny określający ustrój państwa, uprawnienia władz oraz podstawowe prawa i obowiązki obywateli. Dlatego właśnie dokument ten często nazywany jest ustawą zasadniczą. Wszystkie pozostałe akty prawne wydawane...
Rzeczpospolita w dobie sejmu wielkiego, Wojna w obronie Konstytucji III Maja i II rozbiór, Powstanie Kościuszkowskie i III rozbiór, Francja czasów Napoleona, Wojny z Koalicją
RZECZPOSPOLITA W DOBIE SEJMU WIELKIEGO (1788-1792) * Rzeczpospolita była protektoratem Rosji, która zapewniała nienaruszalność ustroju państwa, Rosja została zaatakowana przez Turcję, wybuchła wojna rosyjsko-turecka. Powstały dwa sojusze...
42 Pytania na ustny z WOSu
1 Wszystko o konstytucji. Konstytucja (z łaciny constitutio – ustanowienie), akt prawny o najwyższym znaczeniu, zwany też ustawą zasadniczą w celu podkreślenia jego wyjątkowego charakteru. Konstytucję wyróżnia: 1) szczególna treść – określa...
Podział władzy w Polsce
Ministerstwa istniejące ? Ministerstwo Budownictwa ? Ministerstwo Edukacji Narodowej ? Ministerstwo Finansów ? Ministerstwo Gospodarki ? Ministerstwo Gospodarki Morskiej ? Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ? Ministerstwo Nauki i...
Jednostka wolna i zniewolona. Jakie jest miejsce obywatela w systemie demokratycznym, a jakie w totalitarnym?
Jednostka wolna i zniewolona. Jakie jest miejsce obywatela w systemie demokratycznym, a jakie w totalitarnym? Wolność jest pojęciem wieloznacznym. Można ją rozważać w wielu aspektach, ja w swojej pracy postaram się omówić m.in....
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sadowniczej.
W Polsce, zgodnie z art. 95 ust.1 konstytucji, władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat. Obie te izby parlamentu, jeśli obradują razem, mają status Zgromadzenia Narodowego. Zgromadzenie Narodowe uchwala konstytucję, odbiera przysięgę od nowo...
II Rozbiór Polski.
II Rozbiór polski Po I rozbiorze trzeba było w Polsce przeprowadzić reformy. 1787- Wojna Rosji i Austri przeciwko Turcji 1787- spotkanie S.A.P z caryca Katarzyna II w Kaniowie. Caryca zgodziła się na zwołanie sejmu w Rp, który miał...
Sądy - władza sądownicza
Władza sądownicza – sądy Organami wymiaru sprawiedliwości są: • Sąd Najwyższy • sądy powszechne ( sądy rejonowe, sądy wojewódzkie i sądy apelacyjne) • sądy szczególne ( wojskowe i administracyjne – Naczelny Sąd Administracyjny wraz z...
Współczesne systemy polityczne - Rząd RP
W Polsce, zgodnie z konstytucją, władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat. Obie te izby parlamentu, jeśli obradują razem, mają status Zgromadzenia Narodowego. Zgromadzenie Narodowe uchwala konstytucję, odbiera przysięgę od nowo wybranego...
Moje wymyślone Księstwo Valeja- wos
Księstwo nazywa się Valeja i zajmuje obszar 2000h w jednej z doliny średniowiecza. Położenie pomiędzy 3 potęgami militarnymi i gospodarczymi, paradoksalnie pozwoliło zachować księstwu zdolność do samodzielnego, niezależnego od innych podmiotów,...
Wymiar sprawiedliwości w Polsce:(sądownictwo, prokuratura, adwokatura)
Pojęcie wymiaru sprawiedliwości jest ogólnie znane i używane. Zawsze kojarzy się ono z działalnością sądów, prokuratorów czasem również policji. Powszechne znaczenie pojęcia wymiar sprawiedliwości to karanie przestępców, ewentualnie rozstrzyganie...
Sejm Wielki
Sejm Wielki rozpoczął swe obrady 6 października 1788 roku. Zakończył się on w 1792 roku. Był to okres ogólnego przepływu nastrojów rewolucyjnych w Europie. Podczas kiedy sejm podejmował kolejne decyzje, we Francji trwała Wielka Rewolucja, która...
Prezdydent w konstytucji marcowej i w konstytucji kwietniowej.
„PREZYDENT W KONSTYTUCJI MARCOWEJ I W KONSTYTUCJI KWIETNIOWEJ” Fundamentalną zasadą państwa demokratycznego jest monteskiuszowska zasada trójpodziału władz. Według niej władza państwowa dzieli się na prawodawczą(parlament),...
Władza sądownicza w Polsce
1. Prawo - ogół norm,przepisów prawnych regulujących stosunki między ludźmi danej społeczności. Dziedziny prawne: - prawo cywilne, - prawo karne, - prawo konstytucyjne, - prawo unijne (UE), - prawo rodzinne, - prawo administracyjne,...
Trójpodział władzy w państwie demokratycznym
Demokracja – z greki – demokratia – ludowładztwo; demos – lud, kratos – władza. Zarówno pojęcie ludowładztwa, jak i formy ustrojowe związane z tym pojęciem zrodziły się w Atenach. Pierwsze podwaliny pod państwo demokratyczne dał w roku 594...
II Rzeczpospolita państwo autorytarne czy totalitarne?
Możemy rozróżnić trzy systemy polityczne: demokrację, totalitaryzm i autorytaryzm. Opierają się one na różnych zasadach, normach i mechanizmach. Totalitaryzm: ustrój, w którym kontroli i reglamentacji poddane zostają wszystkie przejawy życia...