Władza jako przedmiot polityki.

Władza to możliwość kierowania, rządzenia, wpływania na postępowanie ludzi, zmuszania do pewnych działań lub do ich zaniechania, narzucania im swojej woli itp.
Stosunek władzy i podwładności jest charakterystyczny dla każdej organizacji społecznej, chociaż jego zakres i treść są różne w różnych zbiorowościach (np. władza króla, władza rodzicielska, władza przewodniczącego organizacji społecznej) - od dobrowolnej akceptacji
społecznej do stosowania różnych form przymusu i przemocy fizycznej. Władza może pochodzić z różnych źródeł; może się opierać na samej sile fizycznej lub na zasobach ekonomicznych. Takie przymioty osobiste jak umiejętność współpracy i wydajność mogą pomóc w zdobyciu władzy.

Pięć podstawowych typów definicji władzy:
1. Definicje behawioralne -władza jest pewnym szczególnym typem zachowania polegającym na możliwości modyfikowania zachowania innych.
2. Definicje teologiczne -władza jest to spełnienie pewnych celów, wytwarzanie zamierzonych skutków.
3. Definicje instrumentalne -władza polega na stosowani szczególnych środków zwłaszcza przemocy.
4. definicje strukturalne -władza jest pewnym stosunkiem między ”rządzącymi i rządzonymi”.
5. Definicje władzy jako wpływu -władza utożsamiona jest z wywieraniem wpływu na innych.

Wyróżnia się władzę prawomocną i nieprawomocną.
Władza prawomocna – to władza znajdująca się w rękach osób postrzeganych jako uprawnione do jej sprawowania. Prawomocna władza jest akceptowana zarówno przez tych, którzy ją sprawują jak i przez tych, którzy jej podlegają. Tę formę sprawowania władzy określa się często jako panowanie.
Władza nieprawomocna -to władza, która opiera się na przymusie, na stosowaniu lub groźbie użycia siły w celu wymuszenia uległości. Sprawujący władze nieprawomocną nie są wyposażeni w prawo do stosowania przymusu przez tych, wobec których go używają.

Wyróżnia się różne rodzaje władzy, m.in.:
1. Polityczną –jest to realizacja przez sprawującą ją elitę pożądanej przez nią wizji ładu społecznego, między innymi przez stanowienie prawa. W d władza polityczna danej partii wynika z większości w organach władzy ustawodawczej –Sejmie i Senacie. Partie sprawują władze polityczną przez obsadzenie „swoimi” przedstawicielami organów władzy państwowej. Władza polityczna, w państwie o systemie demokratycznym, jest ograniczona istnieniem opozycji i wizją następnych wyborów oraz układami międzynarodowymi.
2. Państwową –suwerenną i uniwersalną władzę na określonym terytorium, zapewniającą porządek prawny zgodny z interesami panujących klas, warstw i grup społecznych, wykonującą różne wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwa za pomocą wszelkich środków przekonywania i przymusu społecznego, którymi dysponuje aparat państwowy.
3. Ekonomiczną.
Uczestnikami procesu sprawowania władzy są partie polityczne. Są to zorganizowane grupy aspirujące do władzy, składające się z przywódców masowo rekrutowanych członków, służące nadaniu walce o władzę form organizacyjnych prawnych a zarazem zapewnienie zorganizowanej kontroli nad jej sprawowaniem. W przypadku władzy politycznej przymus ma charakter przemocy państwowej używanej tylko w wyjątkowych sytuacjach, ale istniejącej i działającej w trybie potencjalnym

W państwie zależnie od zakresu władzy i od tego skąd wywodzi się władza w państwie –może być sprawowana władza polityczna typu:
1. Autokratyczna
a) Absolutna –typ władzy sprawowanej jednoosobowo, bez kontroli innych organów państwowych, społecznych lub gospodarczych.
b) Autorytarną –typ władzy w którym organy państwa uznają się za nadrzędne wobec społeczeństwa oraz wymagają uległego podporządkowania się decyzjom. Zwykle to reżimy wojskowe lub policyjne.
c) Totalitarną –typ władzy rozciągającej ścisłą kontrolę nad całością życia politycznego, społecznego, kulturalnego, ekonomicznego państwie, prześladującej wszelkie, odmienne od głoszonych przez grupę rządzącą, poglądy i metody postępowania (np.: faszyzm, socjalizm).
2. Demokratyczna –Typ władzy, który w odróżnieniu od innych, opiera się na uznaniu jej prawomocności, a nie na przymusi. Członkowie społeczeństwa maja wpływ na decyzje państwa bezpośrednio lub częściej za pośrednictwem wybranych przez siebie przedstawicieli.

Dla gwarantowania ładu w społeczeństwie nieodzowne jest, by w społeczeństwie tym sprawowana była władza kierująca życiem społecznym. W społeczeństwie demokratycznym władza ta ma być sprawowana według wzorów uznanych przez społeczeństwo. W państwach demokratycznych najbardziej rozpowszechnioną formą legitymacji władzy są wybory, łączy się to z przekonaniem, że źródłem władzy jest naród.
Zasadę podziału władzy w najbardziej przejrzystej postaci sformułował w XVIII wieku Monteskiusz w dziele „O duchu praw”.

Wyróżnił on trzy rodzaje władz:
1. władzę prawodawczą, której zadaniem było stanowienie prawa,
2. władzę wykonawczą, której zadaniem było owe prawo wykonywać
3. władzę sądowniczą, której, zadaniem było rozstrzygać konkretne sprawy podstawie ogólnie sformowanych norm prawnych.

Funkcją władzy jest jej celowość lub zadaniowość, której istotą jest wykorzystywanie stosunków władczych dla zorganizowani działań zbiorowych zmierzających do wspólnego celu.
W społeczeństwie, w którym toczy się ostra walka klasowa, dominuje konfliktowy aspekt władz, staje się ona istotą władzy politycznej. W społeczeństwie socjalistycznym coraz silniej wysuwa się na czoło aspekt zadaniowy władzy politycznej.
Twórcą koncepcji legitymizacji władzy był Max Weber.
W Weberowskiej teorii polityki analiza zależności między władzą a jej legitymacją uzyskała podstawowe znaczenie. Według Maxa Webera podstawową cechą państwa jest „legitymowane użycie siły”. Zwraca on uwagę na to, że władza jest zdolna do urzeczywistnienia swoich celów, gdy rządzeni traktują stosunki panowania jako „wiążące”.



Legitymizacja władzy jest to uprawomocnienie władzy oparte na społecznej akceptacji.
Legitymizacja podmiotu sprawującego władzę oznacza, że rządząca w systemie politycznym partia polityczna osiągnęła swoje stanowisko zgodnie z obowiązującymi normami, głównie prawnymi, bowiem legalnym sposobem zdobycia władzy przez dane ugrupowanie jest wygranie wyborów parlamentarnych.
Natomiast legitymizacja sposobu sprawowania władzy oznacza, że wszystkie instytucje stanowiące trzon danego systemu władzy powołane zostały zgodnie z obowiązującymi normami oraz że funkcjonują one zgodnie ze swoimi kompetencjami i na podstawie obowiązujących norm prawnych.
Władza legalna wynika z przekonania, że prawomocną przesłanką do jej sprawowania jest legalne jej ustanowienie tzn.: zgodne z procedurą uznawaną za ważną i obowiązującą.
Władza tradycyjna opiera się na przekonaniu rządzonych, że władza jest ważna lub prawomocna. Zakres władzy panującego wyznaczony jest przez tradycję. Prawomocność w tym typie panowania zagwarantowana jest nie tylko przez tradycję, ale i określoną organizację społeczeństwa. Typem panowania tradycyjnego jest władza patriarchalna, czyli taka, która opiera się na stosunkach mających charakter wspólnoty.

Korupcja jest to najgroźniejsza i najpowszechniejsza patologia władzy. Korupcja jest to nadużywanie urzędu publicznego dla korzyści prywatnych (np. firmy, którą się reprezentuje) lub osobistych (swoich lub swoich bliskich). Zjawisko korupcji łączone jest głównie ze środowiskami związanymi z władzą i rządem, również opozycyjnymi. W mediach słyszy się o aferach korupcyjnych i bezprawnym wykorzystywaniu tajnych informacji, których konsekwencją były dymisje w rządzie.
Najlepszym gwarantem zmniejszenia zjawisk korupcyjnych jest wytworzenie kultury urzędniczej, w której podstawowym elementem jest nie kontrola i kary.

Władza w polityce opiera się na trzech jednościach:
1. Planowe i zorganizowane dążenie do zdobycia władzy.
2. Sztuka rozstrzygania konfliktów na drodze kompromisu.
3. Sztuka dokonywania wyboru celu i podejmowania decyzji w skali państwowej oraz skutecznej ich realizacji.