Ściąga z WOS-u polityka

Polityka-to strefa działalnośc8i państwa podejmowana dla wspólnego dobra, która obejmuje szeroką gamę zjawisk społecznych takich jak:* interesy grup społecznych *stosunki polityczne*instytucje polityczne* świadomość społeczna* opinia publiczna Podmioty polityczne: Podmiotowość polityczna-to zdolność jednostek i grup społecznych oraz organizacji do tworzenia polityki, która objawia się w życiu politycznym, wpływaniu na zachowanie i decyzje innych w wywoływaniu zmian w stosunkach politycznych. OSTATECZNE PODMIOTY POLITYKI to wielkie grupy społeczne połączone wspólnotą celów i interesów BEZPOŚREDNIE PODMIOTY POLITYKI to organizacje i instytucje, które prowadzą działalność polityczną i uczestniczą w sprawowaniu władzy. System polityczny:to organy państwowe, partie polityczne, organizacje i grupy społeczne(formalne i nieformalne),uczestniczą w działaniu politycznym państwa, wzajemne relacje między nimi, podstawowe zasady i normy regulujące działanie podmiotów polityki uznawane wartości oraz przyjmowane cele polityczne. Władza: przedmiot polityki. polega na możliwości podejmowania decyzji, kontrolowania, egzekwowania i wpływania na ludzi w sposób porządany i oczekiwany. Może się to dobywać za pomocą środków przymusu Kultura polityczna: jest zbiorem postaw, wartości i wzorów zachowań uczestników życia politycznego. KONFLIKT – to proces społeczny zachodzący między jednostkami, grupami, państwami, wynikający ze sprzeczności interesów, celów, poglądów czy obowiązków, powodujący powstanie wrogości miedzi mini. Konflikty można podzielić na intrapersonalne i interpersonalne Rodzaje konfliktów: ze względu na: żródło konfliktu* konflikty strukturalne, których przyczyną są źródła w strukturz społecznej *konflikty sytuacyjne: źródła tkwią w zmiennych sytuacjach Uczestniczy konfliktu:* między klasami *między grupami wyznaniowymi* pokoleniami* państwami Ze względu na przedmiot konfliktu* interesy* wartości* przekonań* państwami Zakres konfliktu* totalne-obejmują całą sytuację* fragmentaryczne-obejmują fragment sytuacji* bezwzględne-występują gdy istnieją wyłącznie różnice między stronami* względne-gdy strony posługują się metodami pokojowymi lub środkami parlamentarnymi Negocjacje to dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia. Negocjacje nie są ani współpracą, ani walką. Jest to połączenie zdolności bycia asertywnym (umiejętność mówienia "nie") i nastawienie na współpracę (kooperacja). Ważną rolę odgrywa tu czynnik psychologiczny i osobowość negocjatorów, a więc ich kultura osobista, sposób mówienia, ubiór. Negocjacje dzielą się na: twarde, w których stawiamy bezwzględnie warunki; miękkie z tendencją do ulegania i uników. Negocjatorami powinny być osoby wszechstronne, rozeznane w sytuacji polityczno-gospodarczej, stosujące umiejętnie elementy dyplomacji i współpracy. Koncyliacja: polega na konfrontacji stanowisk z udziałem osoby trzeciej pełniącej misję dobrych usług. Ma ona za zadanie doprowadzenie do spotkania stron. Musi być akceptowana przez obie strony. Pomaga stronom w dojściu do porozumienia choć rozmowy prowadzą faktycznie strony. Mediacja:z inicjatywą rozwiązania występuje osoba trzecia(mediator),która pomaga stronom w poszukiwaniu rozwiązania możliwego do przyjęcia przez każdą z nich.Rola mediatora jest tutaj decydująca. Arbitraż: konflikt na wniosek stron rozstrzyga osoba trzecia(arbiter),a strony zobowiązują się do przestrzegania jego orzeczenia. Gdy arbitrowi nie uda się skłonic stron do porozumienia wydaje protokół potwierdzony podpisami stron. Funkcje państwa:* zapewnia porządek i bezpieczeństwo w kraju* zapewnia kontakt z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi* organizuje gospodarkę i oddziaływanie w niej* socjalna-zapewnia minimum egzystencji i jednostek i gup społecznych* działalność kulturalna: Państwo: to organizacja społeczeństwa powstała w procesie historycznego rozwoju o charakterze politycznym, suwerennym przymusowym i terytorialnym charakter polityczny państwa: polega na organizowaniu przez władzę współpracy grup społecznych, zarządzaniu nimi i utrzymaniu ładu społecznego. W tym celu państwo posiada: prawo, ustrój polityczny, organy państwowe, instytucje polityczne i społeczne. Charakter suwerenny państwa:dotyczy jego niezależności oraz zwierzchnictwa w stosunkach międzynarodowych i wewnętrznych. SUWERENNOŚĆ ZEWNĘTRZNA-oznacza,że państwo jest podmiotem prawa międzynarodowego,jest niezależne od innych państw oraz organizacji międzynarodowych,samo układa z nimi stosunki SUWERENNOŚĆ WEWNĘTRZNA:oznacza niezależność władzy w zakresie ułożenia stosunków ze swoimi obywatelami.Jest niezależna od czynnikó zewnętrznych,a w obrebie państwa najwyższa. Charakter przymusowy państwa:przynależność do państwa ma charakter formalny określany jako obywatelstwo.Obywateli obowiązuje przestrzeganie prawa państwowego jego norm i zasad. Charakter terytorialny państwa:państwo obejmuje zakresem swojego działania ludzi związanych z jego terytorium Koncepcje genezy państwa:*teistyczna-wiąże powstanie państwa i władzy państwowej z wolą istoty nadrzyrodzonej p.państwqa wschodu starożytnego:Egipt Faraonów,Rzym w okresie cesarstwa.W filozofi chrześcijańskiej św.Augustyn,Tomasz z Akwinu*umowy społecznejnp.John Look,J.J.Rousseau.Państwo wynikało z umowy między społezeństwem,a władzą*marksistowska-KAROL Marks,Engels.Państwo jest tworem rozpadu wspólnoty pierwotnej i podziału społeczeństwa na klasy społeczne.Typ państwa zależy od tego w ręku której klasy znajdują się środki produkcji np.państwo niewolnicze,feudalne,kapitalistyczne*podboju i przemocy-Ludwik Gumplowicz państwo powstało w wyniku podboju plemion słabszych przez silniejsze,zwycięzcy stali się klasą rządzącą MONARCHIA [gr.], forma rządów, w której reprezentantem władzy suwerennej jest monarcha (król, cesarz, sułtan), sprawujący tę władzę w zasadzie dożywotnio, samodzielnie lub wraz z innymi organami państwa REPUBLIKA forma ustroju państwowego, w którym najwyższe władze wybierane są przez obywateli na określony czas w drodze wyborów pośrednich lub bezpośrednich; stanowi wyłączną formę ustroju państw socjalistycznych REPUBLIKA DEMOKRATYCZNA-to taka gdzie obywatele wybierają w wyborach organy władzy REPUBLIKA AUTORYTARNA:organy państwowe są ograniczone w swym działaniu przez grupe rządzącą opartą na autorytecie. Reżim polityczny-obejmuje środki i metody sprawowania władzy Państwo totalitarne to takie państwo, w którym życie społeczne i osobiste obywateli jest sterowane i kontrolowane przez władze. Państwu podporządkowane jest wszystko i wszyscy. Państwo totalitarne ingeruje także w sferę świadomości społecznej i indywidualnej, wskazując jeden obowiązujący sposób myślenia o rzeczywistości poprzez indoktrynację obecną w środkach masowego przekazu, programach nauczania, wychowania, także nauce. W państwie totalitarnym każdy przejaw inności jest traktowany jako działanie wrogie wobec państwa i zwalczany metodami bezwzględnego nacisku. Aparat partii ściśle związany jest
z aparatem państwa. Przywódcy partyjni pełnią funkcje państwowe, przeobrażają się w nowych władców państwa pozbawiając znaczenia poprzedni aparat państwowy.
Polityczne cechy totalitaryzmu: jedna monopolistyczna partia pod kierownictwem dyktatora
terrorystyczna kontrola policji, która sprawuje też nadzór nad partią pełny monopol w sferze środków masowego przekazu (cenzura prewencyjna) pełna kontrola partii nad siłami zbrojnymi scentralizowana kontrola całej gospodarki. Państwo autorytarne to takie państwo, w którym władza istnieje ponad obywatelami a reprezentanci władzy są w sytuacji wyjątkowo uprzywilejowanej. Państwo autorytarne jest więc państwem elit politycznych, sprawujących władzę. Elity władzy za wszelka cenę starają się utrzymać status quo, dlatego cechą państwa autorytarnego są rozbudowane aparaty biurokratyczny i kontroli, powodujące nadmierny formalizm życia codziennego obywateli. Wszelkie instytucje, nie tylko władza, są opanowane przez ludzi z kręgu elit politycznych. Państwo jest czynnikiem dominującym ? zarówno w doktrynie systemu jak i jego praktyce politycznej. Władza w państwie autorytarnym jest scentralizowana i traktuje społeczeństwo jako masę wymagającą opieki. Partia kształtuje się wtórnie, jest zakładana przez kierownictwo państwa w celu poszerzenia bazy rządzenia. Partia to z reguły szeroki ruch społeczny organizujący masowe poparcie dla polityki ośrodków kierowniczych państwa. Elita partii nie jest elitą władzy państwowej, która wywodzi się z centralnego aparatu państwa. Tolerowane bywają inne partie, ale z ograniczonym z mocy prawa zasięgiem i formą działania. Państwa o ustroju demokratycznym to państwa, w których władza zwierzchnia należy do ludu, a więc państwa, w których suwerenem jest lud. Wszystkie organy państwa wywodzą się z ludu, nie tylko dlatego, że lud je powołuje i rozwiązuje, ale również lud ustala ich kompetencje. Uważa się, że władza suwerenna należy do społeczeństwa, do wszystkich członków grupy państwa. Współczesne państwo demokratyczne realizuje w szczególności zasady: suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, podziału władzy, rządów większości z poszanowaniem mniejszości, oraz gwarantowaniem podstawowych praw i wolności obywatelskich. Najważniejszymi wartościami państw demokratycznych są: tolerancja, współpraca, kompromis oraz konsensus. Suweren (społeczeństwo) może sprawować władzę pośrednio albo bezpośrednio, stąd wyróżnia się demokrację bezpośrednią i pośrednią. Demokracja bezpośrednia ma miejsce wówczas, gdy wszyscy obywatele mają prawo brać udział w sprawowaniu władzy państwowej, czy to przez podejmowanie decyzji, czy nawet przez ich wykonywanie. Współcześnie praktykowaną formą demokracji bezpośredniej są referendum, plebiscyt, veto ludowe oraz samorządy. Referendum jest to powszechne głosowanie, w którym mają możliwość głosowania wszyscy obywatele zamieszkujący obszar referendum. W głosowaniu obywatele rozstrzygają pewne sprawy bądź wyrażają swoją opinię. Referendum może dotyczyć na przykład przyjęcia nowej konstytucji. Plebiscyt to powszechne głosowanie mieszkańców danego terytorium w sprawie przynależności tego terytorium do określonego państwa. Veto ludowe- prawo protestu przeciw uchwalonemu aktu prawnemu. Samorządy mają możliwość bezpośredniego decydowania grup społecznych o kwestiach ich dotyczących (np. samorządy lokalne).Ustrój terytorialny:obejmuje podział terytorialny,stopień centralizacji i decentralizacji państwa,zakres samodzielności organów terytorialnych oraz relacje między organami centralnymi i terytorialnymi PAŃSTWO UNITARNE-Polska,Węgry,Szwecja PAŃSTWO ZŁOŻONE*fedreacjanp.st.zjednoczone,Niemcy ZSRR*konfederacja UE SYSTEMY RZĄDÓW prezydialny
· opiera się na tzw. zamkniętej egzekutywie – funkcje szefa rządu i głowy państwa pełni ta sama osoba · zakazane jest łączenie miejsca w rządzie i w parlamencie · funkcjonowanie rządu – niezależne od parlamentarnej większości · głowa państwa nie może rozwiązać parlamentu · może występować w formie
monarchicznej Niemcy cesarskie od 1871 republikańskiej system prezydencki w USA
- prezydent – głowa państwa, szef rządu, odpowiedzialny minister systemy prezydenckie w Ameryce Łacińskiej - prezydent – głowa państwa i szef rządu - wytycza główne kierunki polityki - w swej działalności jest ograniczony przez gabinet
v system kolegialny w Szwajcarii - głową państwa jest organ kolegialny (7-osobowa Rada Związkowa), będący równocześnie rządem parlamentarny · podwójna egzekutywa – rozdzielenie funkcji głowy państwa i szefa rządu · łączenie funkcji w rządzie i w parlamencie jest konieczne (z wyjątkiem Francji) · rząd ustępuje po wotum nieufności w parlamencie
· głowa państwa – prawo do rozwiązania parlamentu – bez ograniczeń (Wlk. Brytania) albo z ograniczeniami (RFN – konstruktywne wotum nieufności) · może występować w formie
monarchicznej dominacja premiera nad monarchą - kraje skandynawskie republikańskiej
daleko idący podział kompetencji między głową państwa a rządem - III i IV Republika Francuska przewaga kompetencji szefa rządu - RFN – dominacja kanclerza
hegemonia prezydenta - Republika Weimarska, Finlandia, Grecja
v dominacja parlamentu kosztem osłabionej egzekutywy - model konstytucji jakobińskiej z 1793r. - formalnie także system rad w ZSRR