ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE PRAWO
1. Pojęcie prawa j jego funkcje
2. Państwo i prawo
3. Norma prawna, przepis prawny, stosunki prawne
4. Źródła prawa
5. Zobowiązania
6. Ubezpieczenia turystyczne
7. Umowy w turystyce i rekreacji: sprzedaży, najmu, czarteru, leasingu, agencyjna, umowa hotelowa, umowa o korzystanie z kempingu, umowa o korzystanie z pola biwakowego, użyczenia, przewozu, spedycji, przechowania, umowa o wycieczkę lotniczą, umowa najmu autokaru do przewozu turystów.
8. Umowy zawierane przez biura podróży z klientami.
9. Prawo cywilne
10. Prawo konstytucyjne
11. Prawo pracy
12. Prawo karne
13. Ustawa o usługach turystycznych
WYKLAD I
Pojęcie prawa j jego funkcje
Prawo – oznacza to, co dobre, słuszne, sprawiedliwe, uczciwe
Prawo w znaczeniu podmiotowym – przysługujące określonemu podmiotowi uprawnienie do działania lub posiadania czy żądania czegoś, co mu się należy, wynikające z norm prawa przedmiotowego. Z jednej strony daje uprawnienie osobie z drugiej zaś nakłada obowiązek poszanowania praw drugiej osoby.
Prawo w znaczeniu przedmiotowym – system norm postępowania pochodzących od państwa, zagwarantowanych przymusem państwowym.
Funkcje prawa:
1. Kontrola zachowań – za pomocą tej funkcji ustawodawca wpływa na zachowanie ludzi w taki sposób, aby postępowali zgodnie z jego wolą, czyli podejmowali zachowania przez prawo pożądane a powstrzymywali się od zachowań niepożądanych. Normy prawa zawierają określone zakazy i nakazy, nakładają tym samym na członków społeczności pewne obowiązki i przyznają im określone uprawnienia.
2. Rozdział dóbr i ciężarów (funkcja dystrybutywna) – prawo ma w taki sposób regulować rozdział uprawnień i obowiązków w danej społeczności, aby był on sprawiedliwy, tj. sytuacje, osoby, problemy w podobnych sprawach powinny być podobnie traktowane.
3. Regulacja konfliktów (funkcja rozstrzygająca)- prawo służy jako instrument rozwiązywania sporów między członkami społeczeństwa.
4. Funkcja organizacyjna – prawo jest podstawą funkcjonowania organów publicznych czy działania instytucji zarządzających czy gospodarujących.
5. Funkcja dynamizacyjna – wyraża się w stymulowaniu trwałych zmian w różnych sferach życia społecznego, które dokonują się dzięki określonym uregulowaniom prawnym.
6. Funkcja ochronna – polega na tym, że prawo stoi na straży wartości istotnych ze społecznego punktu widzenia.
7. Funkcja wychowawcza – prawo to jeden z wielu czynników, który wpływa na świadomość moralną członków społeczności, wyrabia w nich określone przekonania i nawyki.
WYKLAD II
Prawo a inne czynniki wpływające na postępowanie ludzi
Na zachowanie ludzi wpływa wiele czynników, jednym z nich są aprobowane w danym społeczeństwie wartości. Od tego jak postrzega się pewne wartości, zależy sposób pojmowania powiązań między normami prawa a sferą aksjologii.
Absolutyzm aksjologiczny – zwolennicy tych poglądów uważają, że wartości (czyli to co jest cenne sama w sobie np. dobro, prawda, piękno, sprawiedliwość, wolność) są bytami obiektywnie istniejącymi samoistnie lub z woli stwórcy oraz są bytami niezmiennymi.
Relatywizm aksjologiczny- jego zwolennicy twierdzą, że istnienie wartości zależy od oceny ludzi, bo wartością jest to, co człowiek w danych okolicznościach uznaje za cenne. Ocena ta jest historycznie uwarunkowania dlatego wartościom tym nie można przypisać takich przymiotów jak trwałość , niezmienność oraz obiektywizm.
System norm postępowania powstał ze względu na określone wartości, a jego celem jest ich ochrona. U podstaw prawa jest porządek społeczny. Normy moralne chronią takie wartości jak: dobro, prawda, życie, godność człowieka itp. Dla normy zwyczajowych wartością jest tradycja i łączność pokoleniowa. Religia za wartość nadrzędną uznaje Boga, bóstwo (sacrum).
Normy moralne – reguły postępowania według który ocenia się zachowanie człowieka jako dobre lub złe.
Normy zwyczajowe – reguły postępowania, które są wynikiem pewnej konwencji społecznej, utrwalonej w świadomości ludzi na skutek przyzwyczajenia.
Normy religijne – o ich specyfice decyduje teologiczne uzasadnienie, które wskazuje na sacrum jako ostateczne ich źródło.
Prawo i Państwo
Państwo – jest organizacją, której cechy określają przymiotniki: polityczna, przymusowa, powszechna, terytorialna, suwerenna, wyposażona w aparat władzy i przymusu.
• organizacja – grupa działająca w sposób sformalizowany
• polityczna – nierozerwalnie związane jest ze sprawowaniem władzy nad ludźmi
• terytorialny charakter – każde państwo związane jest z terytorium, czyli określonym obszarem ziemi wraz z wodami śródlądowymi, przyległym pasem wód morskich i przestrzenia powietrzna nad obszarem lądowym i morskim
• powszechna – przynależność do organizacji państwowej w zasadzie nie zależy od woli jej członków
• przymus państwowy – państwo dysponuje wojskiem, policją, sądownictwem itp., narzuca ono obywatelom i innym osobom przebywającym na jego terytorium sposób postępowania zgodny z prawem.
• suwerenną- zwierzchność i niezależność władzy państwowej.
Za względu na kryterium struktury organizacyjnej państwa dzielą się na:
- jednolite (unitarne) – władza suwerenna dotyczy całego obszaru w jednakowym zakresie
- złożone (federacyjne, związkowe) – państwo składające się z wielu państw, które na mocy porozumienia ograniczyły wykonywanie swojej suwerenności na rzecz powołanego przez siebie rządu (np.USA, w historii znane były jako unie personalne i realne).
Naród – powstała w procesie historycznym trwała wspólnota ludzi, która zawiązała się w wyniku współżycia jednostek, rodzin i grup w określonych warunkach oraz ukształtowała rozumiane przez siebie i przekazywane z pokolenia na pokolenia: 1. potrzeby, emocje i wyrażenia; 2.język; 3. środki i sposoby ich zaspokajania, nadając im swoisty dla własnego poznania sens kulturowy. Naród potrafi zachować swoją integralność przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi, dąży do utworzenia państwa na zajmowanym terytorium.
Praworządność („rządy prawa”) – elementy tego pojęcia to przestrzeganie prawa przez organy władzy oraz istnienie szerokiej sfery stosunków społecznych poddanych regulacji prawnej
• praworządność formalna – zakłada że jedynym warunkiem praworządności jest przestrzeganie prawa stanowionego przez państwo, bez względu na to czy służy ono przestrzeganiu określonych wartości etycznych.
• praworządność materialna – za praworządne uznaje się państwo, które tworzy sprawiedliwe prawo służące przestrzeganiu określonych wartości ludzkich i w którym jest ono przestrzegane przez organy władzy. Celem państwa i najwyższa wartością, jakiej ma służyć prawo, jest dobro wspólne, czyli budowanie takiego ładu i porządku społecznego, w którym są knowane uniwersalne wartości osoby ludzkiej.
Norma prawna a przepis prawny, stosunki prawne
Normy prawne – obowiązują w danym państwie, przeważnie zawarte są w przepisach prawnych. Są to takie zadania aktów normatywnych, które podmiotom, do których są skierowane wyznaczają uprawnienia i obowiązki.
Organy państwowe stanowią prawo w postaci aktów normatywnych. Każdy akt normatywny składa się z przepisów prawnych. Przez przepis należy rozumieć elementarna jednostkę zdaniową w stepująca w formie artykułu, paragrafu, ustępu itp.
Stosunki społeczne uregulowane przez normy prawne to stosunki prawne. W każdym stosunku wyróżniamy następujące elementy:
1. podmiot stosunku prawnego – osoby fizyczne i prawne, inne jednostki
2. przedmiot stosunku prawnego – wszystko do czego odnoszą się prawa i obowiązki stron (działania, dobra materialne i niematerialne)
3. treść stosunku prawnego – uprawnienie jednej strony do domagania się określonego zachowania od drugiego podmiotu.
Zdarzenia prawne – zdarzenie wywołujące skutki prawne, czyli postawnie, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego ( podjęcie pracy, urodzenie dziecka, śmierć człowieka)
WYKLAD III
Źródła prawa dzielą się na: 1. źródła istnienia prawa, czyli czynniki które kształtują prawo i decydują o jego treści np. Bóg, natura rzeczy, godność osoby, ustrój , ideologia, religia, warunki ekonomiczne, tradycja;
2. źródła poznania prawa, czyli wszystko to, z czego dowiadujemy się o treści norm prawnych:
a. źródła urzędowe - publikacje aktów normatywnych np. Dziennik Ustaw, Monitor Polski
b. źródła prywatne - ksiązki, gazety, wiadomości przekazywane przez media
Rodzaje źródeł prawa (biorąc pod uwagę sposób ich powstania)
1. Zwyczaj prawny – powstaje wskutek utrwalonej praktyki
2. Akty normatywne – tworzone przez wyspecjalizowane organy władzy ustawodawczej, które postępują z zachowaniem odpowiedniej procedury i formy np. ustawa
3. Umowy – w tworzeniu tego prawa biorą udział przynajmniej dwa (gdy chodzi o umowy dwustronne) lub więcej podmiotów np. konkordat, umowa międzynarodowa
4. Precedensowe orzecznictwo sądowe – organ stosujący prawo tworzy je (głównie w systemie anglosaskim)
5. Opinie prawników – współcześnie nie mają one mocy obowiązującej
Budowa aktu normatywnego
Akt normatywny jest tekstem stanowiący formalne źródło obowiązującego prawa, stąd musi spełniać pewne wymogi formalne
Elementy budowy aktu normatywnego:
1. Nazwa np. ustawa, rozporządzenie
2. Data ustanowienia (uchwalenia ) aktu
3. Tytuł np. Kodeks karny, Prawo bankowe, … szkolnictwie wyższym, .. o policji
4. Przepisy prawne (usystematyzowane) – całość może być podzielona na księgi, tytuły, działy, rozdziały, artykuły, paragrafy, ustępy, punkty i ponumerowana w sposób ciągły.
5. Przepisy końcowe (przejściowe, derogacyjne, określające termin wejścia w Zycie aktu)
6. Podpis osoby wydającej akt np. ustawa – podpis prezydenta
Dodatkowo akty normatywne mogą być zaopatrzone w podstawę prawną (w przypadku przepisów wykonawczych - niekiedy przepis ustawy zawiera upoważnienie do wydania aktu wykonawczego) czy preambułę (uroczysty wstęp, umieszczony przed pierwszymi przepisami i służący ustawodawcy do przedstawienia motywów wydania tego aktu, podstawowych wartości, ogólnych założeń i celów regulacji).
Doskonalenie i porządkowanie tekstów prawnych:
Nowelizacja aktu normatywnego – wprowadzanie w nim zmian polegających na uzupełnieniu treści, skreśleniu niektórych wyrazów i sformułowań lub zastąpienie ich nowymi
Sprostowanie błędów – poprawienie usterek powstałych w druku.
Inkorporacja – zebranie w jedna całość publikowanych w różnych miejscach przepisów dotyczących danej dziedziny np. przepisów prawa pracy
Kodyfikacja – scalenie przepisów w nowy jednolity akt prawny zwany kodeksem. Może jej dokonywać tylko organ państwowy.
PRAWO KONSTYTUCYJNE – jest to zbiór norm prawnych regulujących podstawowe zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa.
Konstytucja – podstawowe źródło prawa konstytucyjnego - akt prawny, który określa podstawy ustroju politycznego państwa. Ze Względu na wyjątkowy charakter została ona nazwana ustawa zasadniczą.
Obowiązująca Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona 2 kwietnia 1997r. przez Zgromadzenia Narodowe (połączone izby sejmu i senatu), a następnie przyjęta w ogólnokrajowym referendum konstytucyjnym z 25 maja 1997r.. Składa się z preambuły oraz rozdziałów regulujących zagadnienia dotyczące: Rzeczpospolitej, wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela, źródeł prawa, Sejmu i Senatu, Prezydenta, Rady Ministrów i administracji rządowej, samorządu terytorialnego, sądów i trybunałów, organów kontroli państwowej i ochrony państwa, finansów publicznych i stanów nadzwyczajnych.
Konstytucyjne zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej:
1. Republikańska organizacja państwa – wykluczenie władzy dziedzicznej lub dożywotniej w państwie
2. Zasada demokratycznego państwa prawnego – związana z ideą praworządności, czyli regułą stanowiącą, że organy państwowe powinny działać zgodnie z normami prawa i w granicach przez nie ustalonych, a obywatele wszystko to czego im prawo nie zabrania.
3. Zasada unitarnej formy państwa – istnienie jednego systemu prawnego oraz jednego systemu organów władzy publicznej.
4. Zasada zwierzchniej władzy narodu (suwerenności narodu) – władza najwyższa w państwie znajduje się w rękach narodu, który sprawuje władze poprzez swoich przedstawicieli.
5. Zasada niepodległości i suwerenności państwa – nienaruszalność terytorium
6. Zasada trójpodziału władzy – ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza.
7. Zasada społeczeństwa obywatelskiego – współuczestnictwo obywateli w kształtowaniu polityki państwa oraz współodpowiedzialność za jego losy.
8. Zasada decentralizacji samorządu – przekazanie przez państwo części władzy publicznej ludności miejscowej, z mocy prawa tworzącej gminy, jako podstawowej jednostki samorządy terytorialnego.
9. Zasada autonomii i niezależności oraz współdziałania między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi.
10. Zasada społecznej gospodarki rynkowej – swoboda działalności gospodarczej, własności prywatnej.
11. Zasada przyrodzonej godności człowieka – źródło wolności i praw człowieka i obywatela.
Podstawowe wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela ( w Konstytucji RP)
Wolności i prawa osobiste
1. Wolność i nietykalność osobista oraz gwarancja bezpieczeństwa osobistego (art. 41)
2. Prawo do obrony i domniemanie niewinności (art. 42)
3. Prawo do ochrony prywatności (art. 47)
4. Prawo do wolności sumienia i religii (art. 53)
5. Prawo do wolności słowa (art. 54)
6. Prawo do ochrony obywateli RP (art. 55) i do azylu (art. 56)
Wolności i prawa polityczne
1. Prawo do wolności zgromadzeń (art. 57)
2. Prawo do uczestnictwa w życiu publicznym (art. 60)
3. Prawo do uzyskania informacji (art. 61)
4. Prawo do udziału w referendum oraz prawo wyborcze
Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne
1. Prawo do ochrony własności prawo dziedziczenia (art. 64)
2. Zasada wolności wyboru zawodu i miejsca pracy (art. 65)
3. Prawa do opieki zdrowotnej (art. 69)
4. Prawo do nauki (art. 70)
5. Prawo do ochrony matki i dziecka (art. 71)
6. Wolność twórczości artystycznej (art. 73)
7. Prawo do ochrony środowiska i zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych (art. 74)
Obowiązki obywateli
1. Troska o dobro wspólne (art. 82)
2. Obowiązek przestrzegania prawa (art. 83)
3. Obowiązek ponoszenia ciężarów publicznych (art. 84)
4. Obowiązek obrony RP (art.85)
Orany władzy ustawodawczej
Sejm – 460 połów, 4 lata kadencja, od 21 lat
Senat - 100 połów, 4 lata kadencja, od 30 lat
Sejm i Senat – Zgromadzenie Narodowe
Organy władzy wykonawczej
Prezydent – kadencja 5 lat, od 35 lat
Rada Ministrów – Prezes RM (premier) i ministrowie
Organy władzy sądowniczej
Sądy – sądy powszechne, administracyjne i wojskowe
Trybunały – Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny
Wykład IV
PRAWO KARNE
Prawo karne – dział prawa który określa czyny, będące przestępstwami, zasady odpowiedzialności karnej sprawcy w związku z popełnieniem przestępstwa, sposób prowadzenia postępowania karnego, zasady wymiaru kary i sposób wykonania kar.
Główne działy prawa karnego
- prawo karne materialne
- prawo karne procesowe
- prawo karne wykonawcze
W skład prawa karnego wchodzi również: - prawo wykroczeń i prawo karne skarbowe
Źródła prawa karnego:
1. Kodeks karny – ustawa z dnia 1 września1997r. kodeks karny – składa się z części ogólnej, w której znajdują się przepisy dotyczące definicji przestępstwa, form jego popełnienia, kar, środków karnych, środków związanych z poddaniem sprawcy próbie, recydywy, przedawnienia przestępstw a w części szczególnej poszczególne przestępstwa pogrupowane według dóbr, które naruszają m.in. przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko wolności, przeciwko mieniu
2. Kodeks postępowania karnego – ustawa z dnia 1 wrzesnia 1997r. kodeks postępowania karnego- zawiera m.in. przepisy dotyczącestron procesowych, powadzenia śledztwa i dochodzenia, postepowania przed sądem, przebiegu rozprawy głównej,postepowanie odwoławcze, postępowania szczególne,kasacji
3. Kodeks karny wykonawczy – ustawa z dnia 1 wrzesnia 1997r. Kodeksa karny wykonawczy – zawiera przepisy dotyczące wykoania kary grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności – prawo karne penitencjarne
oraz inne m.in. Kodeks wykroczeń, kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, kodeks karny skarbowy, ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Zasada domniemania niewinności – nikt nie może być uznany za winnego dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem karnym
Zasada prawa do obrony – możliwość samodzielnego działania w postępowaniu karnym a także możliwość korzystania z pomocy obrońcy
Przestępstwo – czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary, przez ustawę obowiązującą w czasie popełnienia, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
Podział przestępstw: - zbrodnie – zagrożone karą pozbawienia wolności, której dolna granicą ustawowego zagrożenia wynosi co najmniej 3 lata
- występek – inne tj. zagrożone karą, której dolna granica wynosi
Wiek odpowiedzialności karnej – zasadniczo jest nim 17 lat, ale nieletni mogą odpowiadać za najcięższe przestępstwa już po ukończeniu 15 lat np. za zabójstwo
Formy popełnienia przestępstwa:
Formy stadiale: przygotowanie ( karalne jak przepisy tak stanowią), usiłowanie (karalne jak dokonanie), dokonanie
Formy zjawiskowe: sprawstwo (samodzielne popełnienie przestępstwa), współsprawstwo (wspólnie z inna osoba lub osobami popełnienie przestępstwa), podżeganie (nakłanianie do popełnienia przestępstwa) i pomocnictwo (np. udzielanie rady, dostarczanie narzędzi) – wszyscy odpowiadają jak sprawca
Kary:
Grzywna – wymierzana w stawkach dziennychnp. 50 stawek po 10 zł
Kara ograniczenia wolności – głownie polega na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne np. dwa miesiące po 30 godzin na rzecz Urzędu Gminy w Białej Podlaskiej
Kara pozbawiania wolności – od miesiąca do 15 lat
Kara 25 lat pozbawienia wolności
Kara dożywotniego [ozbawoenoa wolności
Środku karne
- pozbawienie praw publicznych
- zakaz wykonywania określonego zawodu, prowadzenia działności
- zakaz prowadzenia pojazdów
- przepadek przedmiotów
- obwiązek naprawienia szkody
- nawiązka
Świadczenie pieniężne
- podanie wyroku do publicznej wiadomości
Środki związane z poddaniem sprawcy próbie
- warunkowe umorzenie postepowania
- warunkowe zawieszenie wykonania kary
- warunkowe przedterminowe zwolnienie
Recydywa – ponowne skazanie za przestępstwo umyślne, przy czym za poprzednie skazane sprawca musiał co najmniej przez 6 miesięcy odbywać karę pozbawienia wolności
Przykładowe rodzaje przestępstw:
Zabójstwo, pobicie, bójka, gwałt, pozbawienie wolności, groźby, obraza uczuć religijnych, zgwałcenie, molestowanie seksualne, zniesławienie, znieważenie, kardzież, przywłaszczenie, rozbój, zniszczenie mienia, wypadek komunikacyjny, jazda w stanie nietrzeźwym, paserstwo
Strony procesu karnego:
Oskarżony – w postępowaniu przygotowawczym to podejrzany
- jego reprezentant to obrońca (tylko adwokat). Można mieć najwyżej 3 obrońców.
Prokurator – inni oskarżyciele to Straż Graniczna, Urząd Celny, Starz Leśna
Pokrzywdzony – może występować przed sądem jako oskarżyciel posiłkowy lub powód cywilny
- jego reprezentant – to pełnomocnik
Postępowanie przygotowawcze – ma na celu ustalenie czy zostało popełnione przestępstwo, kto je popełnił, zebranie i utrwalenie dowodów – kończy się w momencie sporządzenia aktu oskarżenia i skierowania go do sądu lub umorzenia postępowania
Formy postępowania przygotowawczego – śledztwo
- dochodzenie
Środki zapobiegawcze – zabezpieczają prawidłowy tok postępowania karnego:
- tymczasowe aresztowanie
- poręczenie majątkowe lub osoby godnej zaufania
- dozór policji
- zakaz opuszczania kraju
Postępowanie przed sądem – sprawy zasadniczo prowadzone są na rozprawie, która jest jawna. W toku rozprawy przesłuchiwany jest oskarżony, świadkowie, biegli. Rozprawa kończy się wydaniem wyroku.
Sąd I Instancji – wyrok – w razie jego zaskarżenia apelacją Sąd II instancji rozpoznaje sprawę i wydaje wyrok, w którym albo utrzymuje wyrok I instancji w mocy albo go zmienia albo uchyla i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania.
Kasacja – nadzwyczajny środek zaskarżenia wnoszony do Sądu Najwyższego od wyroku prawomocnego po odwołaniu do II instancji.
Wykład V
Prawo cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste między podmiotami.
Podział prawa cywilnego: - cześć ogólna – zawiera te normy, które regulują zagadnienia wspólne pozostałych działów prawa (podmioty, mienie, czynności prawne, przedawnienie itd.). Przepisy części ogólnej zawarte są w Księdze I Kodeksu cywilnego.
- prawo rzeczowe – reguluje prawne formy korzystania z rzeczy, ukształtowane w postaci praw podmiotowych bezwzględnych, tzn. skuteczne względem każdej osoby trzeciej. Jest to przede wszystkim prawo własności a dale ograniczone prawo rzeczowe. Przepisy prawa rzeczowego obejmuje Księga II Kodeksu cywilnego.
- prawo zobowiązaniowe – obejmuje stosunki zobowiązaniowe (zobowiązania), które powstają między wierzycielem a dłużnikiem, dając temu pierwszemu prawo podmiotowe względne skuteczne wobec dłużnika. Prawo zobowiązaniowe zawiera księga III Kodeksu cywilnego.
- prawo spadkowe – reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa. Przepisy tej części stosunków znajdują się w Księdze IV kodeksu cywilnego.
Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).
Podmioty prawa cywilnego: - osoby fizyczne – człowiek od chwili urodzenia
- osoby prawne – jednostki organizacyjne wyposażone w zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych (np. spółki prawa handlowego, stowarzyszenia, fundacje, banki, uniwersytety, Skarb Państwa). Posiada wewnętrzna strukturę, działa poprzez swoje organy, może posiadać własny majątek, funkcjonuje zawsze z udziałem osób fizycznych, posiada nazwę, siedzibę.
Zdolność prawna – zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilnoprawnych.
Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Zdolność prawną ma tez dziecko poczęte.
Zdolność do czynności prawnych – zdolność nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.
Polskie prawo cywilne przewiduje trzy sytuacje, kiedy osoba fizyczna ma:
1. pełną zdolność do czynności prawnych (ukończone 18 lat lub po zawarciu małżeństwa przez dziewczynę w przypadku ukończenia 16 lat -nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa)
2. ograniczona zdolność do czynności prawnych (osoby które ukończyły 13 lat lub ubezwłasnowolnione częściowo. Do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, zawierać umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego).
3. nie ma zdolności do czynności prawnych (osoby, które nie maja ukończonych trzynastu lat oraz ubezwłasnowolnione całkowicie. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych).
Uznanie za zmarłego – może dotyczyć tylko osoby, co do której nie wiadomo czy żyje. Sąd wydaje orzeczenie, które stwarza stan prawny tak jakby osoba nie żyła. Zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło lat dziesięć od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył; jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył lat siedemdziesiąt, wystarcza upływ lat pięciu. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat dwadzieścia trzy. Kto zaginął w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, ten może być uznany za zmarłego po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie.
Ochrona dóbr osobistych - dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym (art. 23-24 kc).
Prawo rzeczowe – działa prawa, które reguluje własność i inne prawa do rzeczy
Prawa rzeczowe, które mogą przysługiwać osobom fizycznym i prawnym:
- własność
- użytkowanie wieczyste;
- ograniczone prawo rzeczowe
Mienie – kodeks cywilny mówi, że jest nim własność i inne prawa majątkowe.
W skład mienia mogą wchodzić: 1. rzeczy, czyli przedmioty materialne
2. środki pieniężne
3. papiery wartościowe
4. wierzytelności nie inkorporowane w papierach wartościowych
5. energia
6. dobra niematerialne mające wartość gospodarczą
7. prawo do korzystania z cudzych rzeczy lub z cudzych dóbr niematerialnych
8. składniki powyższych dóbr
Rzeczy (przedmioty materiale) dzielą się na: 1. nieruchomości – część powierzchni ziemskiej wraz z tym, co jest z gruntem trwale związane;
2. ruchomości;
Własność- jest najszerszym prawem do rzeczy pozwalającym właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.
Użytkowanie wieczyste – prawo do długotrwałego korzystania z gruntu (od 40 lat d0 99 lat) na podstawie zawartej umowy.
Ograniczone prawa rzeczowe – użytkowanie
- służebność;
- spółdzielcze prawo do lokalu;
- zastaw;
- hipoteka.
Księgi wieczyste- urzędowe rejestry prowadzone w sądach rejonowych zwierające wpisy danych ustalających stan prawny określonej nieruchomości oraz spółdzielczych praw do lokalu.
Posiadanie – stan faktyczny, polegający na władaniu rzeczą.
Proces cywilny – regulowany jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego (ustawa z dnia 17 listopada 1964r. Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)
Postępowanie procesowe – powód i pozwany
Postępowanie nieprocesowe – wnioskodawca i uczestnik
Wykład VI
Zobowiązanie – stosunek prawny, w którym jedna ze stron (wierzyciel) może domagać się od drugiej strony (dłużnika) określonego zachowania, czyli świadczenia.
Świadczenie, czyli obowiązujący sposób zachowania, może polegać na pewnym działaniu (zapłaceniu pieniędzy, wykonaniu usługi, wydaniu rzeczy) lub na wstrzymaniu się do czynności, do których dłużnik w innych warunkach był uprawniony.
Źródła zobowiązań – Kodeks cywilny art. 353 – 921.
Przykładowe umowy:
Umowa sprzedaży – sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę sprzedaży.
Umowa o dzieło – przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa najmu – wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania na czas oznaczony lub nie oznaczony a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Umowa dzierżawy – wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy na przechowanie rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz.
Umowa pożyczki – dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określona ilość pieniędzy albo rzeczy gatunkowo oznaczonych, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku.
Umowa użyczenia – użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Umowa zlecenia – przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Umowa przechowania – przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz oddana mu na przechowanie.
Umowa hotelowa – hotel zobowiązuje się oddać gościowi używanie pokoju, apartamentu lub miejsca w hotelu oraz spełnienia ewentualnie dodatkowych usług i świadczeń, a także czuwania nad wniesionymi przez gościa rzeczami, w zamian za umówioną zapłatę.
Umowa poręczenia – poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania dłużnika w przypadku gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
Umowa darowizny – darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Ponadto kodeks reguluje: umowę zamiany, dostawy, kontraktacji, umowy o roboty budowlane, umowę leasingu, umowę rachunku bankowego, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, umowę agencyjną, komisu, przewozu, spedycji, ubezpieczenia, składu, spółki, renty i dożywocia, przekaz, papiery wartościowe.
PRAWO PRACY
Podstawowe źródło prawa pracy – Kodeks pracy – ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. (Dz.U.1998, Nr 21, poz.94 z późn.zm.).
Stosunek pracy – stosunek prawny, w którym pracownik zobowiązany jest do osobistego i zgodnego z pleceniami pracodawcy świadczenia pracy określonego rodzaju i na określonym stanowisku, a pracodawca stworzenia warunków umożliwiających jej wykonanie oraz wypłaty wynagrodzenia i świadczeń dodatkowych.
Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.
Zawarcie umowy o pracę : - na czas określony,
- na czas nie określony,
- na czas wykonywania określonej pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę: - na mocy porozumienia stron,
- wskutek wypowiedzenia przez jedną ze stron,
- w razie rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia,
- z upływem czasu, na który umowa została zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania umowa była zawarta.
Ponadto prawo pracy reguluje:
- Sposób ustalania wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą
- Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy
- Obowiązki pracowników i pracodawców;
- Odpowiedzialność materialną pracownika;
- Czas pracy;
- Urlopy pracownicze;
- Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem;
- Zatrudnianie młodocianych;
- Bezpieczeństwo i higienę prac;
- Układy zbiorowe.
UBEZPIECZENIA TURYSTYCZNE
Turystyka związana jest z ubezpieczeniami, które chronią turystę przed niekorzystnymi skutkami majątkowymi różnych zdarzeń (wypadku samochodowego, choroby, kradzieży bagażu). Towarzystwa ubezpieczeniowe proponują bardzo szeroka skalę usług. W Polce istnieją ubezpieczenia pojazdów mechanicznych, kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków, bagażu podróżnego, jachtów i sprzętu pływającego, sprzętu turystycznego, „Assistance”, rezygnacji lub przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej, ubezpieczenia OC podróżnego za wyrządzone szkody, ochrony prawnej za granicą (np. kosztów adwokackich), Ubezpieczenia OC biur podróży (organizatorów turystyki i pośredników turystycznych), hoteli, pilotów wycieczek turystycznych, prowadzących parkingi samochodowe. Występują one oddzielnie lub w „pakietach”, np. Warta Travel czy Wojażer w PZU. Niekiedy dotyczą szczególnych ryzyk, np. ubezpieczenie dla osób amatorsko uprawiających narciarstwo, narciarstwo wodne, windsurfing, snowboard, nurkowanie.
Zawarcie umowy
Ubezpieczenia w Polsce powstają na mocy umowy zawartej pomiędzy ubezpieczycielem a ubezpieczającym. Mają charakter obowiązkowy (np. ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów) lub dobrowolny (np. autocasco, ubezpieczenie kosztów leczenia czy bagażu turysty).
Podstawę prawną ubezpieczeń stanowią: ustawy z 22.05.2003r. o działalności ubezpieczeniowej oraz z tej samej daty ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnymi Polskim Biurze Ubezpieczycieli komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1151, 1152), wydane na ich podstawie akty wykonawcze i Kodeks cywilny ( a zwłaszcza art. 805 – 834).
Ze względu na wielość zakładów ubezpieczeń (m.in. PZU, Warta, Compensa, Polisa, Ergo Hestia, Gerling, Aplico) istotne znaczenie odgrywają ogólne warunki ubezpieczenia, których celem jest ułatwianie zawierania ubezpieczenia i które tworzą integralną część umowy. Umowa ubezpieczenia stanowi umowę przystąpienia (umowę adhezyjną), gdyż z reguły zostaje zawarta w warunkach proponowanych przez zakład ubezpieczeń, chociaż niektóre nie wyłączają możliwości negocjowania odmiennych postanowień np. dodatkowych ryzyk, podwyższenia sum gwarancyjnych itp. Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności przedmiot i zakres ubezpieczenia, sposób zawarcia umów ubezpieczenia, zakres i czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, prawa i obowiązki stron umowy, sposób ustanawiania wysokości szkód oraz wypłaty odszkodowań i świadczeń.
Ogólne warunki ubezpieczeń dobrowolnych ustalają same zakłady ubezpieczeń. Warunki te mogą się różnic między sobą i zawierać postanowienia nie zawsze korzystne dla ubezpieczającego, dlatego przed zawarciem umowy danego ubezpieczenia należy się z nimi zapoznać dlatego, że umowa ubezpieczenia może regulować prawa i obowiązki stron w sposób odbiegający od ogólnych warunków ubezpieczenia. Przepisy o.w.u. nie mogą być mogą być jednak sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami kc, które odnoszą się do umowy ubezpieczenia (art. 807 kc).
SN orzekł, że ubezpieczyciel – jako profesjonalista oraz autor ogólnych warunków ubezpieczenia – ma obowiązek sformułować je precyzyjnie i dlatego w razie niejasności czy wątpliwości co do poszczególnych postanowień tych warunków należy je interpretować na korzyść ubezpieczającego; byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyby niekorzystne konsekwencje wadliwej i niedbałej redakcji tych postanowień obciążyły ubezpieczających (wyrok SN z 2.09.1998, III CKN 605/97).
Umowa ubezpieczenia stwarza obowiązki i uprawnienia po obu stronach. Zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie:
- przy ubezpieczeniu majątkowym (np. ubezpieczenie OC, autocasco czy ubezpieczenie bagażu) – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku ( np. wyrządzenie szkody przechodniowi przez samochód czy kradzieży bagażu);
- przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej (np. ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków turysty czy kosztów leczenia turysty).
Umowa ubezpieczenia może być zawarta przez samego ubezpieczonego lub przez inna osobę na jego rzecz (np. przez biuro podróży).
Umowa ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń: polisą, legitymacja ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel obowiązany jest podać ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia (art. 812 kc). Jeżeli nie umówiono się inaczej odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia następnego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki (art. 814 kc).
Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem trzech lat. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem.
W wypadku ubezpieczenia OC roszczenie poszkodowanego do zakładu ubezpieczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym (art. 442 kc) lub wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
Ubezpieczenia „Assistance”
Jest to pomoc techniczna i medyczna udzielana ubezpieczonemu: kierowcy i pasażerom ubezpieczonego pojazdu w związku z wypadkiem drogowym, awarią pojazdu oraz utratą (kradzieżą) pojazdu, a także unieruchomieniem pojazdu jak również następstwami nieszczęśliwych wypadków powodujących trwały uszczerbek na zdrowiu lub śmierci ubezpieczonego kierowcy albo przewożonych pasażerów.
Np. PZU przyjmuje do ubezpieczenie następujące typy pojazdów:
- samochody osobowe, samochody kempingi, mikrobusy,
- przyczepy kempingowe, przyczepy o ładowności do 2 ton;
- motocykle o pojemności silnika powyżej 50 cm kw.
W razie gdy pojazd nie nadaje się do użytku na skutek wypadku, awarii lub unieruchomienia albo gdy został skradziony – ubezpieczonemu przysługują następujące świadczenia:
- organizacja i pokrycie kosztów naprawy pojazdu na miejscu zdarzenia, lub jeżeli pojazd nie nadaje się do naprawy, transport (holowanie) pojazdu do najbliższego garażu, parkingu itp.
- Organizacja i pokrycie kosztów powrotu do Polski kierowcy i pasażerów, w przypadku gdy naprawa pojazdów nie jest możliwa, pojazd został skradziony i nie odzyskano go w ciągu 3 dni – pociągiem I klasy lub samolotem w klasie ekonomicznej;
- organizacja i pokrycie kosztów transportu przyczepy towarowej lub kempingowej;
- zapewnienie zmiennika kierowcy w celu powrotu do Polski ubezpieczonego pojazdu lub pasażerów kiedy kierowca jest chory lub ranny;
W przypadku gdy kierowca lub pasażer ubezpieczonego pojazdu doznają obrażeń ciała lub poniosą śmierć w wypadku drogowym, przysługują im następujące świadczenia:
- pokrycie kosztów hospitalizacji za granicą;
- pokrycie i organizacja repatriacji osób rannych do miejsca zamieszkania w Polsce lub do wskazanego szpitala;
- organizacja i pokrycie kosztów transportu ciała do miejsca pochówku w Polsce.
Ubezpieczenie kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków w czasie podróży zagranicznej
Ma to ubezpieczenie szczególne znaczenie dla turystów udających się za granicę. Brak tego ubezpieczenia w razie choroby lub wypadku, spowodować poważne koszty (leczenia, pobytu w szpitalu, transportu), które obciążać będą turystę.
Prowadzone jest ono przez liczne towarzystwa ubezpieczeniowe (Warta, PZU których o.w.u. znacznie się od siebie różnią, co do przedmiotu i zakresu świadczeń, wysokości odszkodowań, składek.
Przedmiotem ubezpieczenia są niezbędne z medycznego punktu widzenia koszty leczenia ubezpieczonego, który przebywając za granicą musiał niezwłocznie poddać się leczeniu w związku z nieszczęśliwym wypadkiem lub nagłym zachorowaniem. Za koszty leczenia powstałe za granica uważa się koszty:
- badań, zabiegów i operacji;
- pobytu w szpitalu;
- kupna niezbędnych leków i środków opatrunkowych przepisanych przez lekarza;
- transportu do szpitala lub przychodni;
- koszty osoby towarzyszącej, jeżeli istnieje konieczność;
- leczenia stomatologicznego do określonej kwoty.
Ubezpieczonemu przysługuje świadczenie z tytułu zdarzenia do wyczerpania kwoty sumy gwarancyjnej. Suma świadczeń w okresie ubezpieczenia nie może być wyższa od sumy gwarancyjnej.
W razie wyjazdu za granicę rodziców z dzieckiem do 16 lat przysługują im ulgi: pierwsze dziecko ubezpieczone jest bezpłatnie, a drugie 50 % składki.
Jeśli istniały przeciwwskazania do podróży zagranicznej świadczenie nie przysługuje ubezpieczonemu.
Odpowiedzialność nie obejmuje kosztów wynikających z wyliczonych w o.w.u. zdarzeń np. próby samobójstwa, użycia alkoholu lub narkotyków, schorzeń o podłożu nerwowym lub psychicznym, schorzeń istniejących przed wykupieniem polisy, opieki związanej z ciążą i porodem, z wyjątkiem nieoczekiwanych powikłań ciąży, operacji plastycznych i zabiegów dentystycznych, rehabilitacji, fizykoterapii oraz kosztów protez.
Umowę ubezpieczenia zawiera ubezpieczony lub na jego rzecz osoba trzecia 9np. biuro podróży) na okres od 7 dni do roku. Zawarcie ubezpieczenia ubezpieczyciel potwierdza wystawieniem polisy i karty identyfikacyjnej. Odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się z chwila przekroczenia granic kraju, nie wcześniej niż data określona w polisie i kończy się z data powrotu do kraju.
W razie nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku należy:
- zwrócić się do przedstawiciela zakładu ubezpieczeń za granicą;
- uzyskać dokumentacje lekarską stwierdzająca rozpoznanie (diagnozę lekarską) uzasadniająca konieczność udzielania niezwłocznej pomocy i hospitalizacji;
- zabezpieczyć wszystkie dowody dla uzasadnienia zgłoszenia (dokumentację lekarską, oryginały rachunków, poniesionych wydatków i kosztów)
- umożliwić ubezpieczycielowi zasięgnięcie informacji o stanie zdrowia i przebiegu leczenia u lekarzy, którzy sprawowali lub nadal sprawują opiekę medyczną oraz wszelkich okoliczności odnoszących się do okoliczności wypadku;
- poddać się na żądanie ubezpieczyciela badaniu lekarskiemu przez lekarza wskazanego przez ubezpieczyciela.
Ubezpieczenia bagażu podróżnego
Przedmiot ubezpieczenia – rzeczy ubezpieczonego wchodzące w skład jego bagażu, gdy znajduje się on pod bezpośrednia opieką ubezpieczonego, jak również gdy ubezpieczony:
- powierzył je zawodowemu przewoźnikowi do przewozu za dowodem nadania;
- oddał go za pokwitowaniem do przechowania bagażu;
- zostawił go w zamkniętym pomieszczeniu bagażowym na dworcu (kolejowym, autobusowym, lotniczym, morskim) na statku, w hotelu, zamkniętym pojeździe samochodowym lub w zamkniętej przyczepie samochodowej za parkingu strzeżonym,
- zostawił go w miejscu zakwaterowania.
Ubezpieczyciel odpowiada za szkody, jeśli bagaż podróżnego został utracony, zniszczony lub uszkodzony w okresie ubezpieczenia na skutek:
- udokumentowanej kradzieży lub rabunku,
- wypadku w komunikacji lądowej, wodnej lub powietrznej,
- nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania, w wyniku którego ubezpieczony pozbawiony był możliwości zaopiekowania się bagażem;
- pożaru, uderzenia piorunu, huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, lawiny, trzęsienia ziemi.
Ubezpieczeniem nie są objęte:
- rzeczy z przesiedlenia,
- środki transportowe,
- sprzęt pływający, np. wszelkiego rodzaju łodzie, kajaki, rowery wodne,
- paliwa,
- srebro, złoto, platyna i inne kruszce szlachetne, kamienie szlachetne, perły, wyroby kryształowe,
- rzeczy o wartości naukowej, artystycznej i kolekcjonerskiej;
- gotówka, papiery wartościowe, książeczki i bony oszczędnościowe, dokumenty rękopisy, bilety na przejazd środkami komunikacji;
- broń wszelkiego rodzaju;
- rzeczy w ilościach wskazujących na przeznaczenie do działalności handlowej.
Czasami ubezpieczeniem nie są objęte inne rzeczy np. sprzęt komputerowy, fotograficzny, filmowy, sportowy. Rowery.
Odpowiedzialnością nie są objęte szkody:
- spowodowane umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa ubezpieczonego lub jego rodziny oraz w stanie nietrzeźwości;
- powstałe na skutek konfiskaty, zatrzymania lub zniszczenia rzeczy przez organa celem lub inne władze,
- będące następstwem zwykłego zużycia rzeczy ubezpieczonej, samozapalenia, samozepsucia i wycieku, a co do rzeczy tłukących się w opakowaniach szklanych – potłuczenia lub utraty wartości rzeczy uszkodzonej;
- powstałe w wyniku rozruchów, zamieszek lub działań wojennych.
Ubezpieczenie kosztów rezygnacji lub przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej.
Przedmiot – koszty rezygnacji lub przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej, organizowanej przez biuro podróży lub innego organizatora z przyczyn losowo niezależnych od ubezpieczonego. Warunki są różne u ubezpieczycieli, niezbyt korzystne, gdyż zawierają zwrot tylko części kosztów podróży.
Np. TuiR „Warta S.A. w swoich o.w.u. przewiduje: za koszt odwołania uczestnictwa w imprezie turystycznej oraz wcześniejszego powrotu uważa się wydatki poniesione w związku z planowanym wyjazdem i pobytem w ramach imprezy, obejmujące:
- koszt pobytu w domu wczasowym i innym ośrodku,
- koszty zaliczek na poczet zarezerwowania miejsc w ośrodkach wypoczynkowych, miejsc parkingowych i kempingowych,
- wynajęcia samochodu, uczestnictwa w dodatkowo organizowanych wycieczkach i imprezach fakultatywnych;
- dodatkowe koszty powrotu, będące różnica między kosztem wykupionego biletu a kosztem biletu wcześniejszego powrotu,
- koszty związane z ewakuacją z miejsca pobytu, w których zdarzyła się klęska żywiołowa.
Towarzystwo zapewnia zwrot kosztów powrotu ubezpieczonego, tylko wtedy gdy transport był uwzględniony w umowie uczestnictwa w imprezie.
TUiR Warta zapewnia zwrot kosztów powstałych z przyczyn losowych takich jak:
Nieszczęśliwy wypadek, nagłe zachorowanie lub śmierć ubezpieczonego;
Śmierć lub nagłe zachorowanie osoby bliskiej ubezpieczonego wymagające obecności i stałej opieki osoby ubezpieczonej na jego rzecz;
- szkoda w mieniu ubezpieczonego powstała w RP w wyniku zdarzenia losowego lub będąca następstwem przestępstwa;
- zdarzenie losowe uniemożliwiające ubezpieczonemu pobyt na urlopie.
Wysokość odszkodowanie jest zależna od daty zaistnienia zdarzenia będącego przedmiotem odszkodowania. Towarzystwo zwraca, jeśli zdarzenie miało miejsce:
- na 15 dni i więcej przed rozpoczęciem imprezy – 20 poniesionych kosztów;
- 14 – 8 dni – 50 %,
- 7 – 4 dni – 60 %;
- 3 dni i mniej – 65 %.
Ubezpieczenie „ Assistence Tourist”
W ramach tego ubezpieczenia PZU SA gwarantuje ubezpieczonemu pomoc medyczną w razie nieszczęśliwego wypadku bądź nagłego zachorowania (organizację niezbędnych usług medycznych i pokrycie związanych z nimi kosztów leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego), transport ubezpieczonego lub jego zwłok do Polski, zwrot kosztów hotelu i transportu rodziny ubezpieczonego, opiekę nad małoletnimi dziećmi, pomoc prawną (opłata za adwokata jeśli popadł w konflikt z prawem), pomoc w razie kradzieży dokumentów, kart kredytowych.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
W ramach ubezpieczenia „Wojażer” PZU S.A. zawiera ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. PZU udziela ubezpieczonemu ochrony, gdy w trakcie podróży zagranicznej w następstwie czyny niedozwolonego ubezpieczonego lub osoby, za którą jest odpowiedzialny, została wyrządzona szkoda osobie trzecie (śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia) albo uszkodzenie lub zniszczenie mienia, a ubezpieczony jest zobowiązany do jej naprawienia. PZU odpowiada za szkody na osobie lub na mieniu do wysokości sum gwarancyjnych określonych w umowie ubezpieczenia.
Ubezpieczenie ryzyka związanego z uprawianiem narciarstwa, narciarstwa wodnego, windsurfingu
Obejmuje ono przypadki utraty uszkodzenia lub zniszczenia sprzętu narciarskiego (narty, deski, kijki, wiązania), koszty ratownictwa, odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone osobom trzecim ( np. wskutek potrącenia przez narciarza turysty na stoku). Czasami obejmuje też koszty leczenia następstw nieszczęśliwych wypadków.
W ramach kosztów ratownictwa mieszczą się koszty poszukiwań ubezpieczonego, koszty udzielania mu doraźnej pomocy lekarskiej oraz koszty transportu z miejsca wypadku do punktu opieki medycznej,
Sumy gwarancyjne zależą od zakresu i wariantu ubezpieczenia.
Umowy zawierane przez biura podróży z przedsiębiorcami świadczącymi usługi
Biuro podróży prowadząc swoją działalność zmuszone jest korzystać usług różnych kontrahentów n rzecz swoich klientów. Maja one charakter zróżnicowany np. przybierają postać pojedynczej usługi (zwiedzanie miasta), czy też złożonej (świadczenie na wycieczce). Mogą zawierać bezpośrednio z takim kontrahentem umowę (z biurem podróży zagranicznym) lub za pośrednictwem innych osób (przewoźników, hotelarzy).
Przykładem złożonych umów, wykonywanych zarówno w kraju jak i za granicą, są umowy zawierane pomiędzy biurem podróży a armatorem co do wycieczek morskich (rejsów) na pokładzie statku. Na podstawie takiej umowy biuro podróży przedstawia klientom ofertę zawarcia umowy o wycieczkę morsko-lądową. Jej przedmiotem jest pobyt na statku, zawinięcie do oznaczonych portów w określonym czasie i możność udziału – za dodatkową opłatą – w wycieczkach lądowych organizowanych przez biuro podróży w portach. Biuro podróży występuje jako organizator wycieczki morskiej, odpowiedzialny za jej należyte przygotowanie. Wyłącza swoja odpowiedzialność jedynie w razie siły wyższej.
Cena za przewóz pasażera obejmuje miejsce w kabinie, wyżywienie na statku podczas trwania wycieczki morskiej, możność bezpłatnego korzystania z różnych urządzeń statku (np. sali gimnastycznej, basenu, leżaków itp.), zapewnienie opieki lekarskiej na statku oraz bezpłatnego udziału we wszystkich organizowanych na statku imprezach (np. występy artystyczne, dansingi, dyskoteki).
Klienta z biurem podróży łączą dwa stosunki prawne: umowa o wycieczkę z biurem podróży oraz umowa przewozu zawarta z przewoźnikiem morskim. Dokumentem uprawniającym do wejścia na statek i uczestniczenia w rejsie jest ważny bilet.
Inaczej jest, gdy biuro podróży bierze statek w czarter na czas. Stronami umowy czarteru są armator i czarterujący. Statek oddany jest do dyspozycji czarterującegi i wówczas załoga musi się mu podporządkować. Tak więc biuro podróży, które urządza czarterowanym statkiem wycieczkę morską, staje się przewoźnikiem umownym, a armator przewoźnikiem faktycznym.
Umowa o wycieczkę lotniczą. Polskie biura podróży zawierają ją z PL „LOT” lub przewoźnikami zagranicznymi. Jeżeli w ramach wycieczki lotniczej przelot odbywa się samolotem rejsowym odpowiedzialność za szkody wynikłe podczas przewozu ponosi przewoźnik. Za zmianę programu wycieczki poniesie odpowiedzialność biuro podróży. Inaczej jest przy czarterze samolotu. Zgodnie z konwencją z 1961r. biuro podróży, które zawiera swoim klientem umowę o wycieczkę obejmującą przewóz lotniczy, jest przewoźnikiem umownym, chyba że wyraźnie z okoliczności, a zwłaszcza dokumentów przewozowych wynika, że strona umowy przewozu jest towarzystwo lotnicze. W przeciwnym razie towarzystwo lotnicze jest tylko przewoźnikiem faktycznym. Jednakże klient może wytoczyć powództwo zarówno przewoźnikowi umownemu jak i faktycznemu, albo obu.
Najem autokaru do przewozu turystów.
1. Najem środka komunikacji bez obsługi. Pomiędzy posiadaczem (właścicielem) środka komunikacji a biurem podróży zachodzi wówczas umowa najmu. Najemca (biuro podróży) staje się posiadaczem zależnym, który w swoim imieniu i na własny rachunek dokonuje przewozu. Pojazdem kieruje wówczas pracownik biura podróży, który powinien stosować się do poleceń i wskazówek.
2. Najem środka komunikacji z obsługą. W nauce polskiej dominuje pogląd, że jeśli właściciel środka komunikacji oddał pojazd z obsługa (przede wszystkim z kierowcą) na określona trasę, to raczej jest to świadczenie usług niż najem. Wykonuje on wtedy przewóz i ponosi pełną odpowiedzialności w razie wyrządzenia szkody na osobie lub mieniu pasażera. . Jednakże ważne jest to, kto faktycznie dysponuje pojazdem. W przypadku przewozu wynajętym autokarem z obsługą możliwość dysponowania nim należy z reguły do biura podróży, którego pilot(kierownik wycieczki) decyduje o trasie, postojach, wykorzystaniu wolnych miejsc itp. On też wydaje polecenia kierowcy, który staje się podwładnym biura podróży.
W przypadku umów zawieranych przez polskie biura podróży z biurami innych państw, to najczęściej brak jest w nich postanowień prawnych co do podstaw i zakresu odpowiedzialności za szkody, jak również co do wyboru prawa. Umowy te nie zawsze są sformalizowane, obejmują ofertę konkretnych usług (przedmiot, cenę, miejsce termin, ilość usług) i jej przyjęcie, co tworzy umowę. Często umowy zawierane są w drodze wymiany pism, teleksów, faksów. W umowach brak jest na ogół postanowień, co do odpowiedzialności za szkodę wyrządzona turystom. Wskutek tego zdarza się, że w razie szkody usługodawca twierdzi, iż za nią nie odpowiada, gdyż był tylko pośrednikiem pomiędzy stronami: polskim biurem podróży i drugą stroną – hotelarzem, przewoźnikiem, restauratorem. Utrudnia to dochodzenie roszczeń, zwłaszcza roszczeń regresowych.
Umowy zawierane przez biura podróży z klientami
Biuro podróży zobowiązując się do świadczenia usług turystycznych na rzecz klientów (np. rezerwacji hotelu, załatwienia wizy, przewodnika, zorganizowania wycieczki) wchodzi z klientami w stosunki umowne uregulowane przez kc i inne akty prawne. Mogą być to pojedyncze świadczenia lub imprezy turystyczne (zawierające co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program za jednolita cenę).
Biuro podróży może działać we własnym imieniu (np. jako organizator wycieczki, posiadacz autokaru czy hotelu) lub jako agent przewoźników, hotelarzy lub innych biur podróży, bądź jako przyjmujący zlecenie klienta, może też reprezentować obie strony.
Umowy o usługi turystyczne mogą być zawierane z biurami podróży przez osoby, które mają otrzymać świadczenie (np. przez uczestników wycieczek) albo przez inne osoby np. zakład pracy, szkołę, stowarzyszenie) na rzecz tych pierwszych.
Zawarcie umowy z biurem podróży o udział w wycieczce (umowa o podróż) następuje przez podpisanie przez uczestnika wycieczki zgłoszenia na wycieczkę wyjazdową. Gdy umowę zawiera osoba inna niż uczestnik (umowa o świadczenie usług na rzecz osoby trzeciej art. 393 kc), w którym biuro podróży staje się dłużnikiem zobowiązanym do spełnienia świadczenia na rzecz wymienionego uczestnika.
Zmiana uczestnika wycieczki. Organizator turystyki nie może żądać od klienta żadnych kwot z tytułu odstąpienia od umowy, poza uzasadniona opłata manipulacyjną, jeżeli klient przy odstąpieniu wskaże osobę, spełniającą warunki udziału w imprezie turystycznej. Przeniesienie uprawnień i przyjęcie obowiązków przez tę osobę jest skuteczne wobec organizatora turystyki, jeżeli klient zawiadomi go o tym przed rozpoczęciem imprezy turystycznej w terminie określonym w umowie.
Umowy o świadczenie usług turystycznych polegających na organizowaniu imprez turystycznych wymagają formy pisemnej.
Biuro podróży (organizator turystyki lub pośrednik turystyczny), który proponuje klientom imprezy turystyczne lub usługi turystyczne, udostępniając im odpowiednie informacje pisemne), w szczególności broszury foldery i katalogi, jest obowiązany wskazać w tych materiałach w sposób dokładny i zrozumiały, nie wprowadzający w błąd:
1. cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej labo sposób jej ustalenia;
2. miejsce pobytu lub trasę imprezy,
3. rodzaj, trasę kategorię lub charakterystykę środka transportu;
4. położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania, według przepisów kraju pobytu;
5. ilość i rodzaj posiłków;
6. program zwiedzania i atrakcji turystycznych;
7. kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny,
8. termin powiadomienia klienta o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń;
9. podstawy prawne i konsekwencje prawne wynikające z umowy (art. 12 uut)
Ponadto biuro podróży jest zobowiązane podać klientowi przed zawarciem umowy:
1. ogólne informacje o przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz wymaganiach zdrowotnych;
2. informacje o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie oraz o zakresie ubezpieczenia od nnw i kosztów leczenia (art.13 ust. 1 uut).
Ponadto jest obowiązany poinformować klienta o szczególnych przypadkach zagrożenia życia i zdrowia na odwiedzanych obszarach oraz o możliwości ubezpieczenia z tym związanego (art. 13 ust. 2).
Organizator turystyki jest zobowiązany do podać klientom przed rozpoczęciem imprezy turystycznej:
1. nazwisko lub nazwę lokalnego przedstawiciela organizatora turystyki (lub innej instytucji), do którego klient może zwracać się w razie trudności, a także jego adres i numer telefonu,
2. w odniesieniu do imprez turystycznych dla dzieci – informację o możliwości bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osoba odpowiedzialną w miejscu pobytu dziecka,
3. planowany czas przejazdu, miejsca i czas trwania postojów (art. 13 ust. 3 uut).
Postanowienia umów zawieranych przez biuro podróży z klientami nie mogą być mniej korzystne niż przewiduje ustawa o u.t. W przeciwnym wypadku są nieważne, a w ich miejsce wchodzą przepisy ustawy (art. 19uut) Organizator nie może w umowie wyłączyć ani ograniczyć swojej odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów z klientami. Organizatorzy turystyki w umowach mogą ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług w czasie imprezy turystycznej do dwukrotności ceny imprezy turystycznej względem każdego klienta. Ograniczenie to nie może dotyczyć szkód na osobie (art. 11 b uut).
Szczególnie znaczenie w stosunkach między biurem podróży a klientami mają ogólne warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych, które obok programu imprezy, stanowią integralną część umowy. Ogólne warunki określają zasady zawarcia umowy, skutki prawne odwołania imprezy, rezygnację z imprezy, postanowienia dotyczące wykonania umowy, obowiązków uczestników, odpowiedzialności za wyrządzone szkody, postępowania reklamacyjnego. O.W. nie mogą zawierać postanowień sprzecznych z ustawą o usługach turystycznych i innymi ustawami( np. kc).
Umowa o pojedyncze świadczenie
Polega ona na dokonaniu przez biuro podróży rezerwacji samochodu, miejsca w hotelu, załatwieniu formalności wizowych, sprzedaży biletów komunikacyjnych. Obecnie nie jest często zawierana. Przyjmuje się, że jest to umowa zlecenia. W prawie polskim przyjmuje się, że zlecenie obejmuje dokonanie określonej czynności prawnej, a nie faktycznej (art. 734 kc). Tak więc biuro podróży spełniając czynności prawne działa jako przyjmujący zlecenie, zaś klient jest zleceniodawcą, w imieniu którego została zwarta umowa o przewóz, najem. Biuro podróży nie jest strona tych umów i nie odpowiada za rezultat dokonywanej czynności. Zobowiązane jest tylko do dołożenia należytej staranności w celu osiągnięcia rezultatu. Biura podróży nie mogą tłumaczyć się nieznajomością trasy turystycznej, hotelu, środka transportu, terminu odlotu samolotu, przepisów paszportowych, wizowych itp. Krajów do których organizują wycieczki lub oferują klientom pojedyncze świadczenia. Wynika to z ich statusu specjalisty (profesjonalisty) w dziedzinie turystyki. Ponadto biuro podróży, jeśli nie chce przyjąć zlecenia, powinno niezwłocznie zawiadomić o tym dającego zlecenie. W przeciwnym wypadku zobowiązane jest do odpowiedzialność za poniesione przez klienta szkody. Natomiast, kiedy biuro podróży dokonuje czynności faktycznych np. załatwia wizy, to wówczas między nim a klientem dochodzi do zawarcia umowy, która jest traktowana jako umowa o usługi podobne do zlecenia (art. 750 kc).
Coraz częściej przyjmuje się w wielu państwach, że umowa w której biuro podróży zobowiązuje się do rezerwacji pokoju hotelowego lub miejsca w środku transportu, jest umową o dzieło (art. 627 kc). Zobowiązanie biura ma charakter rezultatu nieucieleśnionego. Klient oczekuje bowiem, że miejsce zostanie zarezerwowane, że otrzyma świadczenie będące przedmiotem umowy, nie wystarczy więc, że biuro podróży dołoży należytej staranności.
Klient może zawierać pojedyncze świadczenia, które biuro podróży spełnia samo np. gdy dokonana przewozu własnym autokarem lub zaoferuje miejsce we własnym hotelu. Wówczas nie zachodzi umowa zlecenia, tylko umowa najmu pomieszczenia, przewozu. Biuro podróży występuje wówczas w charakterze przewoźnika, hotelarza.
Umowa o pojedyncze świadczenie w indywidualnej turystyce zagranicznej jest umowa o kemping, zgodnie z którą biuro podróży zobowiązuje się do umożliwienia turyście pobytu na kempingu w określonym czasie i miejscu. Jedynym świadczeniem jest udostępnienie turyście pola kempingowego (namiotowego), które biuro podróży otrzymuje do dyspozycji, zgodnie z umową zawarta z prowadzącym kemping. Turysta przyjeżdża na kemping indywidualnie (przeważnie samochodem), rozbija na polu namiotowym lub stawia przyczepę i korzysta z urządzeń, które znajdują się na kempingu (sanitariatów, wody, światła, kuchni).
Umowa o podróż
Jest najczęstszym świadczeniem oferowanym ze strony biur podróży. Jest to oferowany przez biuro „produkt” złożony z pojedynczych świadczeń, o ustalonej cenie. Na ogół nie daje ona klientowi żadnych warunków negocjacji, a jest zawierana przez przystąpienie.
Do umowy o podróż należy stosować przepisy kodeksu cywilnego, zwłaszcza o skutkach niewykonania zobowiązań i niewykonania zobowiązań wzajemnych, także przepisy umowy o dzieło (realizacja programu wycieczki), umowy przewozu (środki transportu), umowy najmu (głownie najmu pomieszczeń), umowy sprzedaży (dożywianie), przechowanie (bagaż), zlecenia, podobnych do zlecenia (np. rezerwacja hotelu).
Umowy z zakresu prawa cywilnego, które są zawierane w związku z prowadzeniem szeroko rozumianych usług turystycznych.
UMOWA SPEDYCJI
Umowa spedycji jest jedną z umów o świadczenie usług. Jest umowa odpłatną, wzajemna i konsensualną. Jest odmianą umowy zlecenia.
Z treści art. 794 kc wynika, że w umowie spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych przewozem.
Strony umowy – to dający zlecenie (zleceniodawca) i spedytor.
Dającym zlecenie jest zwykle nadawca lub odbiorca przesyłki – nigdy przewoźnik.
Spedytorem może być osoba fizyczna lub prawna, uprawniona na podstawie właściwych przepisów administracyjnych do zawodowego i zarobkowego świadczenia usług spedycyjnych. może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
Przedmiotem umowy spedycji jest wysyłanie lub odbiór przesyłki ewentualnie świadczenie innych usług ( z wyłączeniem samego przewozu). Do usług związanych z przewozem należy wiele czynności faktycznych i prawnych np. sprawdzenie stanu przesyłki, jej opakowanie, zważenie, sporządzenie dokumentów, zawarcie umowy przewozu, dostarczenie przesyłki przewoźnikowi, załatwienie formalności celnych, konwojowanie, przechowywanie, składowanie, odbiór przesyłki i inne. Usługi spedycyjne obejmują również fachowa pomoc w obsłudze przewozu.
Wysokość wynagrodzenia należnego spedytorowi określa obowiązująca taryfa, w razie jej braku umowa.
Spedytor jest zobowiązany do podejmowania czynności potrzebnych do uzyskania zwrotu nienależnie pobranych sum z tytułu przewoźnego, cła i innych należności związanych z przewozem przesyłki. (art. 787 kc).
Spedytor obowiązany jest do podjęcia czynności potrzebnych do zabezpieczenia praw dającego zlecenie lub osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika lub innego spedytora.
Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonania zlecenia..
Spedytor może sam dokonać przewozu. W tym wypadku ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika.(art. 800) kc.
Spedytor ponosi odpowiedzialność za utratę ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, ale nie może ona przekraczać zwykłej wartości rzeczy, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora. Za utratę lub ubytek rzeczy szczególnie cennych np. pieniędzy, kosztowności, pap.wart. ponosi odpow. Wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy.(art. 801 kc)
Dla zabezpieczenia roszczeń spedytora przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na przesyłce.
UMOWA PRZECHOWANIA
Turyści często pozostawiają swoje rzeczy w przechowalniach dworcowych, szatniach, a pieniądze i kosztowności oddają do depozytów hotelowych. W ten sposób zawierają umowę przechowania, w której przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchoma oddaną mu na przechowanie (art. 835 kc). Istota umowy jest więc obciązający przechowawcę obowiązek pieczy nad rzeczą tj. czuwania i strzeżenia je przed jakokolwiek szkodą. W celu spełnienia tego obowiązku przechowawca może podejmować rozmaite cznności faktyczne i prawne, w szczególności może zaciągać zobowiązania w imieniu własnym, które w ostatecznym rozliczeniu obciążą składającego.
Umowa przechowania jest umową realną – do je zawarcia oprócz oświadczeń woli konieczne jest wydanie rzeczy oraz odpłatną, chyba że co innego wynika w woli stron albo okoliczności. Jako dowód zawarcia umowy składający otrzymuje znak legitymacyjny, który jednoczenie upoważnia do odbioru rzeczy. Utrata tego znaku nie powoduje utratę uprawnia do odbioru rzeczy, należy jednak udowodnić w inny sposób oddanie rzeczy na przechowanie.
Umowa możę być zwarta w sposób wyraźny (oddanie rzeczy do przechowalni bagażu) lub dorozumiały (powieszenie rzeczy w sztani).
Przechowawca obowiązany jest przechowywać rzeczy w sposób wskazany w umowie, a w braku umowy w sposób wynikający z właściwości rzeczy. Jest on zobowiązany do zmiany miejsca i sposobu przechowania wynikającego z umowy, jeżeli okaże się to konieczne dla ochrony rzeczy przed utratą czy uszkodzeniem (art. 837-838 kc).
Przechowawca nie może używać rzeczy bez zgody składającego ani oddawać rzecz na przechowanie innej osobie, chyba że jest zmuszony okolicznościami. W takim wypadku jest zobowiązany powiadomić składającego, gdzie i u kogo złożył rzeczy.
Składający powinien zwrócić przechowawcy jakie on poniósł w celu należytego przechowania rzeczy.
Składający może żądać w każdym czasie zwrotu rzeczy oddanej na przechowanie.
Umowa SPRZEDAŻY
Sprzedaż jest nieodłącznie związana z działalnością turystyczną. Wiąże się z potrzebą zakupu różnych rzeczy. np. zakup pamiątek w sklepiku hotelowym, nabycie strojów kąpielowych w obiektach sportowych.
Zgodnie z art. 535 kc przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Strony umowy: - sprzedawca
- kupujący
Elementy istotne umowy to oznaczenie przedmiotu sprzedaży oraz ceny.
Charakter umowy: odpłatna, wzajemna, konsensualna.
Zawarcie umowy w dowolnej formie: pisemnej, ustnej, przez czynności konkludentne (np. zużycie zawartości barku przez gościa hotelowego).
Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że sprzedawca jest zobowiązany udzielenia kupującemu niezbędnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanych oraz do wydania dokumentów dotyczących sprzedawanych rzeczy. Ten obowiązek informacji obejmuje m.in. przekazanie kupującemu koniecznych wyjaśnień dotyczących instrukcji montażu i konserwacji rzeczy, jej obsługi lub używania, ostrzeżeń przed niebezpieczeństwem związanym z używaniem rzeczy, itp. nie ma jednak znaczenia w przypadku rzeczy codziennego użytku.
Umowa NAJMU
Poza umowa przewozu potrzeby działalności turystycznej związanej z przewozem może realizować również umowa najmu środka transportu. Wynajęcie środka transportowego może odbywać się bez obsługi jak i łączyć się z zapewnieniem jego obsługi. W przypadku indywidualnej turystyki możemy mieć do czynienia z wynajmowaniem samochodu osobowego wykorzystywanego do podróżowania. Przedmiotem umowy najmu może być też np. rower czy żaglówka.
Zgodnie z art. 659. § 1 kc przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Charakter umowy: odpłatna, wzajemna, konsensualna.
Wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Drobne nakłady połączone ze zwykłym używaniem rzeczy obciążają najemcę (np. umycie samochodu) (art.662 kc).
Jeżeli w czasie trwania najmu rzecz wymaga napraw, które obciążają wynajmującego, a bez których rzecz nie jest przydatna do umówionego użytku, najemca może wyznaczyć wynajmującemu odpowiedni termin do wykonania napraw. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu najemca może dokonać koniecznych napraw na koszt wynajmującego (art. 663 kc).
Najemca powinien przez czas trwania najmu używać rzeczy najętej w sposób w umowie określony, a gdy umowa nie określa sposobu używania - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Jeżeli w czasie trwania najmu okaże się potrzeba napraw, które obciążają wynajmującego, najemca powinien zawiadomić go o tym niezwłocznie. (art. 666 kc).
Bez zgody wynajmującego najemca nie może czynić w rzeczy najętej zmian sprzecznych z umową lub z przeznaczeniem rzeczy. Jeżeli najemca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy i mimo upomnienia nie przestaje jej używać w taki sposób albo gdy rzecz zaniedbuje do tego stopnia, że zostaje ona narażona na utratę lub uszkodzenie, wynajmujący może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia (art. 667 kc).
Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania (art. 775 kc).
Najem autokaru do przewozu turystów.
3. Najem środka komunikacji bez obsługi. Pomiędzy posiadaczem (właścicielem) środka komunikacji a biurem podróży zachodzi wówczas umowa najmu. Najemca (biuro podróży) staje się posiadaczem zależnym, który w swoim imieniu i na własny rachunek dokonuje przewozu. Pojazdem kieruje wówczas pracownik biura podróży, który powinien stosować się do poleceń i wskazówek.
4. Najem środka komunikacji z obsługą. W nauce polskiej dominuje pogląd, że jeśli właściciel środka komunikacji oddał pojazd z obsługa (przede wszystkim z kierowcą) na określona trasę, to raczej jest to świadczenie usług niż najem. Wykonuje on wtedy przewóz i ponosi pełną odpowiedzialności w razie wyrządzenia szkody na osobie lub mieniu pasażera. Jednakże ważne jest to, kto faktycznie dysponuje pojazdem. W przypadku przewozu wynajętym autokarem z obsługą możliwość dysponowania nim należy z reguły do biura podróży, którego pilot (kierownik wycieczki) decyduje o trasie, postojach, wykorzystaniu wolnych miejsc itp. On też wydaje polecenia kierowcy, który staje się podwładnym biura podróży.
Umowa CZARTERU
Jest to odrębny typ umowy najmu środka transportowego. Występuje w transporcie lotniczym (czarter lotniczy) i transporcie morskim (czarter morski).
Czarter lotniczy - przewóz lotniczy, w którym przewoźnik lotniczy oddaje do dyspozycji czarterującego określoną liczbę miejsc lub pojemność statku powietrznego w celu wykonania określonego przewozu pasażerów, bagażu lub poczty, wskazanych przez czarterującego.
- regulacje: prawo lotnicze z 2002r. i umowy międzynarodowe.
Odmiany umowy: 1. czarter wycieczki o pełnym zakresie usług turystycznych (czarter samolotu na wycieczkę trwającą co najmniej 7 dni, mającej w programie nie mniej niż 3 miejscowości, gwarantującą uczestnikom oprócz przelotu także noclegi, wyżywienie, zwiedzanie);
2. czarter w ramach wycieczki pobytowej (podróż do miejsca wypoczynku);
3. czarter na specjalne okazje (udział w specjalnych wydarzeniach np. festiwal, koncert, mecz)
4. czarter o wspólnym celu (brak celu zysku np. wyjazd do kraju rodzinnego, pielgrzymka do miejsca kultu)
5. czarter dla grup stowarzyszeniowych (niehandlowy charakter np. wyjazdy studentów)
Obowiązki oddającego w czarter (przewoźnik lotniczy):
- uzyskanie niezbędnych zezwoleń wymaganych w lotach czarterowych;
- udostępnienia przestrzeni użytkowej samolotu lub jego części;
- wydania uczestnikom czarteru standardowych dokumentów przewozowych;
- podstawienia samolotu w uzgodnionym porcie lotniczym.
Obowiązki czarterującego:
- dostarczyć oddającemu w czarter wymaganych dokumentów i informacji niezbędnych do wypełnienia dokumentów przewozowych;
- zapewnienia gotowości pasażerów do odprawy w porcie lotniczym;
- uiszczenie opłaty czarterowej.
Czarter w żegludze morskiej – przez te umowę armator zobowiązuje się za wynagrodzeniem oddać czarterującemu do dysponowania statek obsadzony załogą na oznaczony czas albo na okres jednej lub kilku następujących po sobie podróży w celu określonym umową. Celem tym może być w szczególności przewóz pasażerów morzem.
- regulacje: kodeks morski z 2001r. i umowy międzynarodowe.
Umowa LEASINGU
Przedsiębiorcy świadczący usługi przewozowe lub wynajmujący środki transportu często nie maja środków finansowych na zakup autokarów lub innych środków transportu. Leasing jest w takich przypadkach instytucją prawną, która stwarza możliwość używania różnych rzeczy, w tym środków transportowych, jak też pobierania przynoszonych przez nie pożytków. Jest to forma zewnętrznego finansowania, umożliwiająca eksploatowanie przedmiotu leasingu oraz i uzyskiwanie dzięki temu dochodów, będących źródłem spłaty rat kredytu.
Zgodne z art. 709 1 kc przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Strony umowy: - finansujący (leasingodawca)
- korzystający (leasingobiorca)
Charakter umowy – konsensualna, wzajemna, odpłatna, dwustronnie zobowiązująca.
Elementy istotne umowy to oznaczenie rzeczy, która finansujący ma nabyć od zbywcy, oznaczenie czasu na jaki rzecz zostanie wydana do korzystania, określenie rat wynagrodzenia pieniężnego, które korzystający ma zapłacić.
Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (art.7092 kc). Finansujący powinien wydać korzystającemu rzecz w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania finansującemu przez zbywcę. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. Finansujący obowiązany jest wydać korzystającemu razem z rzeczą odpis umowy ze zbywcą lub odpisy innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy, w szczególności odpis dokumentu gwarancyjnego co do jakości rzeczy, otrzymanego od zbywcy lub producenta (art. 709 4 kc).
Jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach (art.709 6 kc).
Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Jeżeli w umowie leasingu nie zostało zastrzeżone, że konserwacji i napraw rzeczy dokonuje osoba mająca określone kwalifikacje, korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o konieczności dokonania istotnej naprawy rzeczy (art. 709 7 kc).
Korzystający powinien używać rzeczy i pobierać jej pożytki w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy (art. 709 9 kc).
Korzystający obowiązany jest płacić raty w terminach umówionych. Jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne (art. 709 13 kc).
Umowa AGENCYJNA
Zgodnie z art. 758 kc przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania umów w jego imieniu. zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie (pełnomocnictwo).
Podstawa działania agenta turystycznego jest umowa agencyjna zawarta z organizatorem turystyki wpisanym do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych lub z innym podmiotem świadczącym usługi turystyczne, w tym zwłaszcza usługi hotelarskie i przewozowe.
Charakter umowy – kwalifikowana pod względem podmiotowym (stronami jej mogą być tylko przedsiębiorcy).
Forma zawarcia umowy – dowolna (w praktyce pisemna)
Czas zawarcia umowy – oznaczony lub nieoznaczony
Wynagrodzenie agenta – określa umowa. W razie braku tego określenia agentowi należy się prowizja. Prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Jeżeli wysokość prowizji nie została w umowie określona, należy się ona w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju, w miejscu działalności prowadzonej przez agenta, a w razie niemożności ustalenia prowizji w ten sposób, agentowi należy się prowizja w odpowiedniej wysokości, uwzględniającej wszystkie okoliczności bezpośrednio związane z wykonaniem zleconych mu czynności (art. 758 1 kc).
Kodeks nałożył na każdą ze stron umowy agencyjnej obowiązek zachowania lojalności wobec drugiej (art. 760). Z tym wiąze się obowiązek informacyjny, bowiem agent obowiązany jest w szczególności przekazywać wszelkie informacje mające znaczenie dla dającego zlecenie oraz przestrzegać jego wskazówek uzasadnionych w danych okolicznościach, a także podejmować, w zakresie prowadzonych spraw, czynności potrzebne do ochrony praw dającego zlecenie (art. 760 1 kc).
Umowa HOTELOWA
Usługi hotelarskie są świadczone odpłatnie przez podmioty na podstawie umowy zwanej hotelową. Zmierza ona do zaspokojenia potrzeb noclegowych gości, jak tez potrzeb w zakresie bezpieczeństwa, wyżywienia, odpoczynku, rekreacji, rozrywki, a niekiedy potrzeb związanych z pracą, nauka, opieka nad dziećmi. Muszą one charakteryzować się złożonym i różnorodnym charakterem i nie da się jej zakwalifikować jako jeden z typów umów regulowanych w kodeksie cywilnym.
Jest to więc umowa o charakterze mieszanym, zawierająca elementy różnych umów np. najmu, sprzedaży, przechowania, umowy o dzieło, jak również umów nienazwanych.
- regulacje – kodeks cywilny: część ogólna i zobowiązania, ustawa o usługach turystycznych
Strony umowy: - hotelarz (przedsiębiorca prowadzący hotel lub inny obiekt hotelarski bądź przedsiębiorca lub rolnik świadczący usługi hotelarskie w innym obiekcie spełniającym określone wymagania)
- gość hotelowy (osoba fizyczna)
Elementy istotne umowy: - określenie osoby fizycznej lub grupy osób, na rzecz której usługi hotelarskie mają być świadczone; - określenie pokoju hotelowego (pomieszczenia hotelowego) lub miejsca (łóżka hotelowego), w takim pokoju który ma być udostępniony danemu gościowi; - oznaczenie wynagrodzenia za świadczone usługi hotelarskie lub przynajmniej wskazanie podstaw jego wyliczenia (cennik).
Charakter umowy: odpłatna, wzajemna, konsensualna.
Forma zawarcia umowy – dowolna (najczęściej ustna)
Przepisy Kodeksu cywilnego regulujące ODPOWIEDZIALNOŚĆ, PRAWO ZASTAWU I PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ UTRZYMUJĄCYCH HOTELE I PODOBNE ZAKŁADY
Art. 846 § 1. Utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez osobę korzystającą z usług hotelu lub podobnego zakładu, zwaną dalej "gościem", chyba że szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub wskutek siły wyższej albo że powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.
§ 2. Rzeczą wniesioną w rozumieniu przepisów tytułu niniejszego jest rzecz, która w czasie korzystania przez gościa z usług hotelu lub podobnego zakładu znajduje się w tym hotelu lub podobnym zakładzie albo znajduje się poza nim, a została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym.
§ 3. Rzeczą wniesioną jest również rzecz, która w krótkim, zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy gość korzystał z usług hotelu lub podobnego zakładu, została powierzona utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym.
§ 4. Pojazdów mechanicznych i rzeczy w nich pozostawionych oraz żywych zwierząt nie uważa się za rzeczy wniesione. Utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład może za nie odpowiadać jako przechowawca, jeżeli została zawarta umowa przechowania.
§ 5. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności, o której mowa w § 1, przez umowę lub ogłoszenie nie ma skutku prawnego.
Art. 847 Roszczenie o naprawienie szkody z powodu utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu wygasa, jeżeli poszkodowany po otrzymaniu wiadomości o szkodzie nie zawiadomił o niej niezwłocznie utrzymującego zakład. Przepisu tego nie stosuje się, gdy szkodę wyrządził utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład albo gdy przyjął rzecz na przechowanie.
Art. 848 Roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu.
Art. 849 § 1. Zakres obowiązku naprawienia szkody przez utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład w wypadku utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych ogranicza się, względem jednego gościa, do wysokości stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za jedną dobę. Jednakże odpowiedzialność za każdą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności.
§ 2. Ograniczenia zakresu obowiązku naprawienia szkody nie dotyczą wypadku, gdy utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład przyjął rzeczy na przechowanie albo odmówił ich przyjęcia na przechowanie, mimo że obowiązany był je przyjąć, jak również wypadku, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego lub osoby u niego zatrudnionej.
§ 3. Utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład jest obowiązany przyjąć na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe i cenne przedmioty, w szczególności kosztowności i przedmioty mające wartość naukową lub artystyczną. Może odmówić przyjęcia tych rzeczy tylko wówczas, jeżeli zagrażają one bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości lub standardu hotelu albo podobnego zakładu mają zbyt dużą wartość lub gdy zajmują zbyt dużo miejsca.
Art. 850. Dla zabezpieczenia należności za mieszkanie, utrzymanie i usługi dostarczone osobie korzystającej z usług hotelu lub podobnego zakładu, jak również dla zabezpieczenia roszczenia o zwrot wydatków dla tej osoby poniesionych przysługuje utrzymującemu zarobkowo hotel lub podobny zakład ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych. Prawo to podlega przepisom o ustawowym prawie zastawu wynajmującego.
Art. 851. Roszczenia powstałe w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych z tytułu należności za dostarczone mieszkanie, utrzymanie i usługi oraz z tytułu wydatków poniesionych na rzecz osób, które korzystają z usług takich przedsiębiorstw, przedawniają się z upływem lat dwóch. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw gastronomicznych.
Art. 852. Przepisy o odpowiedzialności i ustawowym prawie zastawu utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych. Jednakże co się tyczy przedmiotów, które zazwyczaj nie bywają wnoszone przez osoby korzystające z usług tych zakładów, odpowiedzialność prowadzącego zakład ogranicza się do wypadku, gdy przyjął taki przedmiot na przechowanie albo gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego albo osoby u niego zatrudnionej.
Umowa o korzystanie z KEMPINGU
Kemping to jeden z obiektów hotelarskich. Kempingi nastawione są głównie na zaspokojenie potrzeb turystów indywidualnych. Brak jest regulacji dotyczących tej mowy w kodeksie cywilnym, więc należy posiłkować się przepisami części ogólnej kc i zobowiązań.
Kempingi (campingi) - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych (art. 36 ustawy o usługach turystycznych).
Ustawa dla kempingów określiła cztery kategorie oznaczone gwiazdkami.
Rozp. Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r.w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie w załączniku nr 3 określa wymagania co do wyposażenia kempingu:
Strony umowy – prowadzący kemping (przedsiębiorca)
- korzystający (osoba podróżująca)
Umowa o korzystanie z kempingu upoważnia za określona odpłatnością do przebywania na terenie danego kempingu, zajęcia oznaczonego stanowiska obozowania oraz korzystania z urządzeń, instalacji i ogólnie dostępnych pomieszczeń oraz usług świadczonych na terenie kempingu.
Elementy istotne umowy to – określenie osoby fizycznej lub grupy osób, którym pole kempingowe ma być udostępnione; - zapewnienia stanowiska obozowania, które ma być oddane do dyspozycji; - określenie wynagrodzenia za pobyt lub wskazanie podstaw wyliczenia (cennik).
Umowa o korzystanie z POLA BIWAKOWEGO
Pole biwakowe jest jednym z rodzajów obiektów hotelarskich.
Pola biwakowe - obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach (art. 36 ustawy o usługach turystycznych).
Rozp. Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie w załączniku nr 3 określa wymagania co do wyposażenia pola biwakowego.
Charakter umowy: nienazwana, nie ma żadnej regulacji ustawowej, odpłata lub nieodpłatna
Umowa UŻYCZENIA
Umowa użyczenia jest czynnością prawną wykorzystywaną „w celach marketingowych” przez podmioty świadczące usługi hotelarski i usługi rekreacyjne. Dotyczy zazwyczaj uprzyjemniania i uatrakcyjniania pobytu w obiektach hotelarskim lub innym obiekcie, w którym są świadczone usługi hotelarskie i rekreacyjne. Z taką umowa mamy do czynienia w przypadku dodatkowego udostępniania nieodpłatnie gościom hotelowym różnych rzeczy, których korzystanie wykracza poza ramy wyznaczone przez umowę hotelową. Np. korzystanie z suszarki, żelazka, deski do prasowania, kabli do komputera, faksów, odtwarzaczy CD, ładowarka do telefonu, dodatkowe łóżko dla małego dziecka.
Zgodnie z art. 710 kc przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Strony umowy: - użyczający (nie musi być właścicielem rzeczy, ale musi mieć prawo do dysponowania rzeczą)
- biorący
Forma zawarcia umowy: - dowolna (najczęściej ustna), często przez czynności konkludentne.
Charakter umowy: - jednostronnie zobowiązująca, realna (konieczne jest wydanie rzeczy),
Jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć (art. 711 kc).
Jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania (art.. 712 kc).
Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie (art. 713, 714 kc).
Jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony (art. 716 kc).
Po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania. Jeżeli biorący do używania powierzył rzecz innej osobie, obowiązek powyższy ciąży także na tej osobie (art. 718 kc).
UMOWA O DZIEŁO
Art. 627. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Art. 6271. (245) Do umowy zawartej, w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie, z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.
Art. 628. § 1. Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.
§ 2. Przepisy dotyczące sprzedaży według cen sztywnych, maksymalnych, minimalnych i wynikowych stosuje się odpowiednio.
Art. 629. Jeżeli strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.
Art. 630. § 1. Jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.
§ 2. Przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego.
Art. 631. Gdyby w wypadkach przewidzianych w dwóch artykułach poprzedzających zaszła konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiający może od umowy odstąpić, powinien jednak uczynić to niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.
Art. 632. § 1. Jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac.
§ 2. (246) Jeżeli jednak wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.
Art. 633. Jeżeli materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, przyjmujący zamówienie powinien ich użyć w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić nie zużytą część.
Art. 634. Jeżeli materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego.
Art. 635. Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
Art. 636. § 1. Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
§ 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.
Art. 637. § 1. Jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.
§ 2. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.
Art. 638. Jeżeli z artykułów poprzedzających nie wynika nic innego, do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.
Art. 639. Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Art. 640. Jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
Art. 641. § 1. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia materiału na wykonanie dzieła obciąża tego, kto materiału dostarczył.
§ 2. Gdy dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego albo wskutek wykonania dzieła według jego wskazówek, przyjmujący zamówienie może żądać za wykonaną pracę umówionego wynagrodzenia lub jego odpowiedniej części, jeżeli uprzedził zamawiającego o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia dzieła.
Art. 642. § 1. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.
§ 2. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych.
Art. 643. Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.
Art. 644. Dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Art. 645. § 1. Umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy.
§ 2. Jeżeli materiał był własnością przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, ażeby zamawiający odebrał materiał w stanie, w jakim się znajduje, za zapłatą jego wartości oraz odpowiedniej części wynagrodzenia.
Art. 646. Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
Umowa zlecenie
Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
Art. 735. § 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
§ 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.
Art. 736. Kto zawodowo trudni się załatwianiem czynności dla drugich, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć, zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie. Taki sam obowiązek ciąży na osobie, która dającemu zlecenie oświadczyła gotowość załatwiania czynności danego rodzaju.
Art. 737. Przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy.
Art. 738. § 1. Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy.
§ 2. Zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także względem dającego zlecenie. Jeżeli przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna.
Art. 739. W wypadku gdy przyjmujący zlecenie powierzył wykonanie zlecenia innej osobie nie będąc do tego uprawniony, a rzecz należąca do dającego zlecenie uległa przy wykonywaniu zlecenia utracie lub uszkodzeniu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny także za utratę lub uszkodzenie przypadkowe, chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonywał.
Art. 740. Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Art. 741. Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe.
Art. 742. Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym.
Art. 743. Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu odpowiedniej zaliczki.
Art. 744. W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych.
Art. 745. Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.
Art. 746. § 1. Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
§ 2. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.
§ 3. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
Art. 747. W braku odmiennej umowy zlecenie nie wygasa ani wskutek śmierci dającego zlecenie, ani wskutek utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej.
Art. 748. W braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wskutek śmierci przyjmującego zlecenie albo wskutek utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych.
Art. 749. Jeżeli zlecenie wygasło, uważa się je mimo to za istniejące na korzyść przyjmującego zlecenie aż do chwili, kiedy dowiedział się o wygaśnięciu zlecenia.
Art. 750. Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Art. 751. Z upływem lat dwóch przedawniają się:
1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.
informacje o jednostce
orzeczenia sądów
Umowa przewozu – istota umowy przewozu jest odpłatne przemieszczenie osób lub rzeczy przez przewoźnika.
Regulacje – prawo przewozowe (poza transportem morskim, lotniczym i konnym) – ustawa z dnia15 listopada 1984r. z późn zm. a kwestiach nieuregulowanych kodeks cywilny w art. 774-793
- przewóz nieodpłatny przez nieprzewoźnika– umowa zlecenia (nie uważa się za nieodpłatny przewóz osób, które mają uprawnienia do darmowego przejazdu np. niepełnosprawni)
- przewóz odpłatny przez nieprzewodnika – umowa o dzieło
Umowy przewozu nie zawiera osoba, która porusza się środkiem transportu bez ważnego biletu na przejazd czy bez innego uprawnienia i jest tzw. pasażerem na gapę.
W transporcie samochodowym lub kolejowym podróżny może nabyć w środku transportu bilet, z tym że musi to przed wejściem lub niezwłocznie po wejściu zgłosić personelowi oraz pod warunkiem że są wolne miejsca.
Podróżny, który zawarł umowę przewozu ma prawo zabrać ze sobą bagaż: podręczny lub inny (przesyłka bagazowa)
Strony umowy przewozu:
- podróżny
- przewoźnik
Umowę przewozu może zawrzeć – osobiście podróżny lub w imieniu podróżnego może zawrzeć inna osoba (no. Biuro podróży, organizator przewozu). Zamiast przewoźnika może działać agent.
Przewoźnikiem jest osoba prawna lub fizyczna prowadząca działalność przewozową (przedsiębiorstwo transportowe) na podstawie przepisów prawa gospodarczego i administracyjnego.
Zawarcie umowy przewozu
Przewoxnik świadczący usługi w tzw. komunikacji otwartej jest obowiązany do przewozu osób w powszechnie dostępnych środkach komunikacji i w zasadzie nie może odmówić zawarcia umowy. Obowiązku tego nie ma w tzw. komunikacji zamknietej – wynajętym samochodzie czy wyczarterowanym samolocie.
Zawarcie – przez ofertę -zasada w komunikacji regularnej (taryfa przewozowa, rozkład jazdy). Kupno biletu oznacza przyjęcie oferty i dowód zwarcia umowy. W komunikacji miejskiej, gdy podróżny może nabyć bilety np. w kiosku ruchu, zawarcie umowy nastąpi z reguły z chwilą zajęcia miejsca w środku transportu. Bilety mogą być imienne lub na okaziciela.
- przez rokowania – w przewozach nieregularnych gdy podróżnych chce wynegocjować szczególne warunki (np. przy przewozie taksówką czy dorożka konną).
Prawa i obowiązki stron umowy
Zależą one od treści konkretnej umowy i ona je głównie kształtuje.
Umowa ma charakter wzajemny. Korelatem uprawnień podróżnego są obowiązki przewoźnika i odwrotnie.
Uprawnienia podróżnego
- prawo do otrzymania świadczenia przewozowego w odpowiednim środku transportu – w oznaczonej klasie i w ustalonym czasie.
- prawo do przewozu rzeczy podręcznych lub innych rzeczy,
- prawo do zawarcia dodatkowych umów ( np. przejazd a miejscu rezerwowym, sypialnianym),
- prawo do zmiany treści umowy,
- prawo do odstąpienia od umowy przed rozpoczęciem albo w miejscu zatrzymania środka
(art. 17pp)
- może żądać przewozu zastępczego bez dodatkowej opłaty, gdy przed rozpoczęciem przewozu lub w trakcie zaistnieją okoliczności uniemożliwiające wykonanie umowy
- w czasie przerwy w ruchu lub utracie połączenia przewidzianego w rozkładzie jazdy, podróżnemu przysługuje zwrot należności za cały przerwany przejazd, a ponadto może on bezpłatnie powrócić do miejsca wyjazdu, chyba że przewoźnik nie ma możliwości zoorganizowania takiego przejazdu ( art. 18 pp)
Obowiązki podróżnego
- zapłata należności za przejazd
- posiadanie ważnego biletu na przejazd, dokumentu uprawniającego do przejazdu ulgowego lub bezpłatnego
- przestrzeganie przepisów porządkowych
Osoby zagrażające bezpieczeństwu podróżnych lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przejazdu-
Osoby uciążliwe dla podróżnych lub odmawiające zapłacenia naezności mogą być usunięte że środka transportu (art. 15 pp).
Obowiązki przewoźnika
- wykonanie przewozu zgodnie z umową
- zapewnienie bezpieczeństwa i higieny oraz takich wygód jakie ze względu na rodzja transportu uważa się za niezbędne (art. 776 kc i 14 pp)
- udzielenie pełnej i należytej informacji (art. 4 i 11 pp)
- terminowe wykonanie przewozu zgodnie z rozkładem jazdy
Mogą być dodatkowe obowiązki np. przy przewozie morskim zapewnienie wyżywienia, nocleg przy przewozie morskim)
Odpowiedzialność przewoźnika za niewykonanie lub nienależyte wykonie umowy
Brak jest w prawie przewozowym przepisów mówiących o skutkach niewykonania lub nienależytego wykonie umowy – przepisy mówią tylko o szkodach na osobie pasażera lub w bagażu dlatego trzeba sięgać do art. 471 kc, czyli przewoźnik zobowiązany jest do naprawienia szkody za niew. lub niemal. wyk. um., chyba jest ono następstwem okoliczności za które winy nie ponosi.
Przewoźnik może wykonywać przewóz sam lub posłużyć się innymi osobami, ale za ich działania odpowiada jak za własne.
Nienależyte wykonanie umowy – przedwczesny odjazd, - opóźnienie w wyjeździe, - odwołanie regularnie kursującego
Odpowiedzialność przewoźnika za szkody na osobie pasażera
Odpowiedzialność przewoźnika za szkody na osobie pasażera (śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia) opiera się na różnych podstawach prawnych w zależności od rodzaju przewozu. Jest to odpowiedzialność deliktowa, gdyż wyrządzenie szkody na osobie jest czynem niedozwolonym, nawet gdy strony są związane stosunkiem umownym. W przypadkach nieunormowanych przepisami szczególnymi stosuje się przepisy kc.
Prawo przewozowe – art. 90 odsyła do przepisów kc (art. 435-436). Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, bez możliwości zwolnienia się z powodu braku winy (przewoźnik kolejowy, lotniczy, żeglugi śródlądowej). Jest to odpowiedzialność za szkody wyrządzone komukolwiek, a więc pasażerom „na gapę” jak i osobom trzecim. Odpowiedzialność ta nie obejmuje tylko samego przewozu, ale jest szersza. Szkoda może zostać wyrządzona na terenie przedsiębiorstwa (dworzec kolejowy, łącznie z poczekalnią i kasami, tory kolejowe) lub nawet poza tym terenem.
Szkoda musi pozostawać w związku przyczynowym z ruchem przedsiębiorstwa jako całości. Przedsiębiorstwo będące w ruchu to przedsiębiorstwo czynne i działające. Pojęciem ruchu objęte są również przestoje w pracy, przerwy awarie techniczne, podobnie jak chwilowy postój samochodu z wyłączonym silnikiem.
Przewoźnika, który odpowiada z art. 435 kc nie musi być właścicielem środka transportu. Wystarczy, że prowadzi przedsiębiorstwo na własny rachunek.
Nie można z góry wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności przewoźnika za szkodę określoną w art. 435-436, bowiem takie wyłączenie byłoby sprzeczne z ustawą (art. 58 kc, 437 kc). Nie wywierają skutków prawnych wobec poszkodowanego umowy zawarte przez przewoźnika z osobami trzecimi np. z biurem podróży, mające za przedmiot ponoszenie przez te osoby odpowiedzialności za szkody na osobie wyrządzone w przewozie.
Przewoźnik może zwolnić się z odpowiedzialności, jeżeli udowodni że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Siła wyższa – zdarzenie zewnętrzne, której skutków nie za się przewidzieć, ani zapobiec. Awaria silnika, wyrwa na drodze, pęknięcie opony, uszkodzenie układu kierowniczego, zwarcie instalacji elektrycznej nie – bo to było zdarzenie wewnętrzne, ale jest nią huragan, powódź, lawina.
Wyłączna wina poszkodowanego zwalnia sprawcę od odpowiedzialności za powstanie szkody. Np. wyskakiwanie przez poszkodowanego z poruszającego się pociągu. Jeżeli jednak obok zawinionego zachowania się poszkodowanego, do wypadku przyczyniły się inne okoliczności, leżące po stronie przedsiębiorstwa, bez względu na to, czy zawinione czy nie (np. ruszenie pociągu ze stacji pomimo wysiadających wielu osób), odpowiedzialność poszkodowanego zachodzi, gdyż wina poszkodowanego nie jest wyłączna przyczyną szkody, a co najwyżej uzasadniać może obniżenie wysokości odszkodowania (art. 362 kc).
Wina osoby trzeciej zwalnia od odpowiedzialności jeżeli stanowi wyłączną przyczynę szkody. Musi to być jednak osoba trzecia, za którą przedsiębiorstwo przewozowe nie odpowiada. Osobami trzecimi nie są pracownicy czy podwładni przedsiębiorstwa ani tez producent czy sprzedawca pojazdu mechanicznego. Są to więc osoby, których nie łączy z przedsiębiorstwem przewozowym żaden związek prawny czy faktyczny (np. osoba rozkręcająca szyny kolejowe, powodująca zerwanie trakcji elektrycznej, osoby samowolnie wchodzące na teren zastrzeżony). Osobami trzecimi są inny użytkownicy dróg (np. inny pojazd mechaniczny, przechodzień, rowerzysta, woźnica).
Odpowiedzialność przewoźnika jest łagodniejsza, opiera się na zasadzie winy, w dwóch przypadkach: przewóz z grzeczności oraz zderzenia się pojazdów mechanicznych.
Zderzenie się pojazdów mechanicznych ma miejsce, gdy oba pojazdy są w ruchu. Od zderzenia należy odróżniać najechanie pojazdu wyłączonego z ruchu przez inny pojazd. Przyczyny zderzenia mogą być różne: zły manewr kierowania, przeszkoda na drodze, wybiegające dziecko, co ma istotne znaczenie dla oceny winy posiadacza. Za szkodę wyrządzona wskutek zderzenia odpowiada ten posiadacz, któremu można przypisać winę. Jeżeli obaj ponoszą winę każdy posiadacz zobowiązany jest do naprawienia szkody drugiemu (art. 362 kc). Jeżeli żadnemu z posiadaczy nie można przypisać winy każdy z posiadaczy ponosi odpowiedzialność za własną szkodę. Wobec osób trzecich, które doznały szkody wskutek zderzenia się pojazdów posiadacze ponoszą odpowiedzialność solidarną.
Przewóz z grzeczności jest przewozem nieodpłatnym, bezinteresownym np. przewóz autostopowicza, kolegi. Tego rodzaju przewozu nie można przyjąć u przewoźnika, bowiem ten jeżeli przewozi nieodpłatnie osoby, bo są uprawnione z różnych tytułów nie czyni tego z grzeczności. Gdy czyni to z grzeczności nie występuje w charakterze przewoźnika.
Przewoźnik odpowiadający na podstawie przepisów kc jest zobowiązany do naprawienia pełnej szkody wyrządzonej pasażerowi lub osobom bliskim, pośrednio poszkodowanym na skutek jego śmierci (art. 444 i n. Kc). Jest to odpowiedzialność kwotowo nie ograniczona w ustawie i nie może być ograniczona w umowie.
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienia szkody obejmuje wszystkie wynikające z tego koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien z góry wyłożyć sumę potrzebna na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zwodu. Odszkodowanie obejmuje np. koszty leczenia, specjalnego odżywiania, nabycia protez, wydatki związane z przewozem chorego do szpitala na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, zabiegów rehabilitacyjnych. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 kk). Dla określenia wysokości renty w razie utraty całkowitej zdolności do pracy zarobkowej należy ustalić wysokość dochodów, jakie poszkodowany uzyskiwałby, gdyby nie powstała szkoda.
W razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, sąd może tez przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną za doznana krzywdę (zadośćuczynienie), za cierpienia fizyczne i moralne występujące oddzielnie lub łącznie.
W razie przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek naprawienia szkody ulega odpowiedniemu zmniejszeniu, stosownie do okoliczności w zależności od stopnia winy stron (art.362). Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody następuje często na skutek niezachowania należytej ostrożności na drogach publicznych. Tylko wyjątkowo można przyjąć przyczynienia się poszkodowanego w razie wypadku na przejściu dla pieszych. Osoba przechodząca przez jezdnie w miejscu oznaczonym powinna mieć zapewnione maksymalne bezpieczeństwo. Wprawdzie przechodzący przez jezdnie obowiązany jest zachować szczególną ostrożność i przed wejściem na jezdnie upewnić się, czy nadjeżdżające pojazdy znajdują się w bezpiecznej odległości, jednak obowiązek większej szczególnej ostrożności ciąży na kierowcy, który przed przejściem dla pieszych musi liczyć się z możliwości pojawienia się na jezdni pieszego.
Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Osoba względem której ciążył na zamarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny (zgodnie z przepisami kro- małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo), może od zobowiązanego do naprawienia szkody żądać renty obliczone stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania stosunku alimentacyjnego.
Sąd może również przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie jego sytuacji życiowej (446 § 3 kc). Odszkodowanie to obejmuje szkody, które ulegają uwzględnieniu przy zasądzeniu renty.
Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do naprawienia. Jednakże w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. Jeżeli szkoda wynika ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem dziesięciu lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do naprawienia (art. 442 kc).
Odpowiedzialność kolei w przewozie międzynarodowym
Regulacja – umowa o międzynarodowym przewozie osób i bagażu kolejami (konwencja CIV). Przewiduje ona, że kolej odpowiada za szkody powstałe w wyniku śmierci, zranienia lub wszelkiego innego naruszenia fizycznego lub psychicznego stanu zdrowia podróżnego, spowodowanego w wyniku wypadku związanego z ruchem, kolejowym, powstałego podczas przebywania podróżnego w wagonie albo przy wsiadaniu lub wysiadaniu z wagonu. Odszkodowanie obejmuje niezbędne koszty leczenia i przewozu oraz naprawienie szkody wynikłe na skutek całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy bądź na skutek spowodowanego wypadkiem zwiększenia potrzeb. W razie śmierci podróżnego koszty przewozu zwłok, pogrzebu, spalenia, jeżeli śmierć nie nastąpiła natychmiast odszkodowanie jak wyżej. Osoby, wobec których podróżny miał ustawowy obowiązek alimentacyjny, maja prawo do odszkodowania.
Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego w prawie międzynarodowym i krajowym
Regulacja – konwencja warszawska z 12.07.1929r.
Przewóz międzynarodowy, zgodnie z konwencją, to taki, gdzie miejsce ruszenia i miejsce przeznaczenia położone jest na obszarze dwóch stron konwencji lub strony konwencji i innego państwa. Przewozem międzynarodowym nie jest przewóz bez lądowania na obszarze tylko jednej strony konwencji. Przewóz przez kilku następujących po sobie przewoźników jest w rozumieniu konwencji jednym przewozem.
Przewoźnik odpowiedzialny jest za szkody wynikłe w razie śmierci, zranienia lub wszelkiego innego uszkodzenia ciała, którego doznał podróżny, jeżeli wypadek który spowodował szkodę zdarzył się na pokładzie statku powietrznego lub podczas wszelkich czynności związanych z wsiadaniem i wysiadaniem, gdyż traktuje się je jako ryzyko związane z przewozem lotniczym. Czynności związane z wsiadaniem i wysiadaniem rozpoczynają się w chwili, gdy pasażer opuszcza budynek dworca lotniczego i wchodzi na płytę lotniska udając się do samolotu – i odwrotnie, gdy po przylocie opuszcza płytę lotniska udając się do budynku dworca lotniczego. Posiadaczem dworca lotniczego jest inna osoba prawna – port lotniczy, który jest zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa osobom tam przebywającym. Dlatego port lotniczy a nie przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody doznane przez pasażera, np. na skutek zawinionego nieudzielenia pomocy pasażerowi, który doznał zawału serca i zmarł na dworcu lotniczym (OSN 1972).
Odpowiedzialność przewoźnika opiera się na zasadzie winy domniemanej. Nie jest on odpowiedzialny, jeżeli udowodni, że on i osoby za niego działające przedsięwzięli wszystkie niezbędne środki dla uniknięcia szkody lub, że niemożliwe było dla nich te środki przedsięwziąć.
Przepisy konwencji maja charakter bezwzględnie obowiązujący. Wszelkie klauzule zmierzające do zwolnienia przewoźnika z odpowiedzialności uważa się za nieistniejące i niewywołujące żadnych skutków. Powództwo odszkodowawcze winno być wniesione przed sąd miejsca zamieszkania przewoźnika- siedziby przedsiębiorcy, bądź miejsca przeznaczenia, w ciągu dwóch lat od przybycia do miejsca przeznaczenia lub od dnia w którym statek powietrzny powinien był przybyć, lub od chwili zatrzymania przywozu.
Przewóz krajowy regulowany jest ustawą z 4.07.2002r. prawo lotnicze. Ustawodawca przyjął, że do odpowiedzialności przewoźnika lotniczego stosuje się przepisy umów międzynarodowych (konwencja warszawska), a sprawach nieuregulowanych przepisy kc.
Czarter lotniczy
Umowy czarteru lotniczego zawierane są przez przewoźnika lotniczego z podmiotem organizującym przewóz, najczęściej z biurem podróży, choć może być to np. szkoła wyższa (dla przewozu studentów z Europy do USA) czy zakład pracy (np. armator morski dla wymiany załogi na statkach na łowiskach). Treścią tej umowy jest udostępnienie przez przewoźnika lotniczego czarterującemu – organizatorowi przewozu całej lub tylko części przestrzeni ładownej statku powietrznego i dokonanie przelotu na określonej trasie i w ustalonym terminie w zamian za zapłacenie przez czarterującego uzgodnionej ceny. Istnieją następujące rodzaje czarterów: bez załogi, na określony czas lub określona liczbę lotów, czarter z załogą na określony czas lub na określoną podróż. Z tego ostatniego korzystają najczęściej biura podróży.
Umowa czarteru zawarta jest pomiędzy przewoźnikiem lotniczym a organizatorem przewozu czarterowego (biuro podróży). Stronami umowy nie są pasażerowie, którzy korzystają z przewozu. Odprawa pasażerów odbywa się na podstawie biletu master i biletów czarterowych, wystawianych przez organizatora przewozu.
Istniał w doktrynie problem, kto ponosi odpowiedzialność za szkody doznane przez pasażerów. Ostatecznie konwencja z 1961r, uzupełniająca konwencję warszawską, wprowadziła pojęcie dwóch przewoźników: przewoźnika umownego i przewoźnika faktycznego. Przewoźnik umowny oznacza osobę, która jest stroną umowy przewozu, podlegającej konwencji warszawskiej, zawartej z pasażerem lub nadawcą albo osobą działająca na rachunek pasażera lub nadawcy.
Przewoźnik faktyczny jest osoba inna niż przewoźnik umowny, na podstawie upoważnienia udzielonego przez przewoźnika umownego wykonuje on całość lub część przewozu i nie jest przewoźnikiem kolejnym w rozumieniu konwencji warszawskiej.
Zgodnie z postanowieniami konwencji obaj przewoźnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną na zasadzie winy domniemanej za wszelkie szkody na osobie, jakich doznał podróżny, jeśli wypadek, który spowodował szkodę, zdarzył się na pokładzie statku powietrznego lub podczas wszelkich czynności związanych z wsiadaniem lub wysiadaniem z pojazdu oraz za szkody w bagażu pasażera.
Biuro podróży, które zawiera ze swoim klientem umowę o wycieczkę, obejmująca przewóz czarterowy, jest przewoźnikiem umownym, a towarzystwo lotnicze – przewoźnikiem faktycznym. Zatem podróżny może wytoczyć powództwo według swego wyboru: przewoźnikowi umownemu, faktycznemu lub obu łącznie.
Odpowiedzialność przewoźnika morskiego
Regulacja – konwencja ateńska z 1961r. w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu. Ma ona zastosowanie do przewozu międzynarodowego, jeśli statek podnosi banderę państwa - strony konwencji, lub w takim państwie zawarta została umowa przewozu. Konwencja będzie miała więc zastosowanie do wycieczek morskich organizowanych przez polskie biura podróży, jako że biuro podróży czarterujące statek- zawiera umowę przewozu (wydaje uczestnikom wycieczki bilety pasażerskie). Konwencja ma zastosowanie do przewozu samochodów lub autobusów promami, gdyż kierowca lub pasażer pojazdu jest jednocześnie pasażerem w przewozie morskim.
Podstawowym obowiązkiem przewoźnika jest wykonanie przewozu. W tym celu przewoźnik powinien zapewnić, by przed rozpoczęciem przewozu statek był zdatny do żeglugi, należycie zaopatrzony, wyposażony i obsadzony załogą oraz bezpieczny pod każdym względem.
Konwencja ateńska wprowadziła pojęcia przewoźnika umownego ( osoba zawierająca umowę przewozu) i faktycznego (osoba będąca właścicielem, czarterującym lub armatorem statku, faktycznie wykonująca całość lub część przewozu).
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą w wyniku śmierci pasażera lub odniesionego przez niego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, jeżeli wypadek nastąpił w czasie przewozu i był wynikiem winy przewoźnika, jego podwładnych albo przedstawicieli działających w ramach ich zatrudnienia. Ciężar dowodu spoczywa na powodzie, lecz w razie śmierci, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pasażera, jeżeli nastąpiło ono w związku z rozbiciem statku, zderzeniem lub wejściem na mieliznę, wybuchem pożarem lub wadą statku domniemywa się winę przewoźnika.
Odpowiedzialność za szkody na osobie pasażera ponosi przewoźnik umowny. Nie zwalnia go od tego powierzenie wykonania całości lub części przewozu przewoźnikowi faktycznemu. W razie gdy obaj ponoszą odpowiedzialność jest ona solidarna.
Przepisy konwencji mają charakter bezwzględnie obowiązujący.
Powództwo odszkodowawcze powinno być wniesione w zależności od wybory powoda: sądu miejsca pobytu lub siedziby pozwanego, sądu miejsca wyjazdu lub przeznaczenia, sądu miejsca zamieszkania lub pobytu powoda, sądu państwa gdzie zawarto umowę przewozu. Przedawnienie – 2 lata od chwili opuszczenia statku lub w razie śmierci, która nastąpiła w czasie przewozu – od dnia w którym pasażer miał opuścić statek.
Odpowiedzialność przewoźnika za bagaż podróżnego
Odpowiedzialność w przewozie kolejowym, samochodowym, komunikacji miejskiej oraz żegludze śródlądowej
Odpowiedzialność za rzeczy podręczne. Za rzeczy, które podróżny przewozi ze sobą pod własnym nadzorem (np. walizkę, torbę podróżną), przewoźnik ponosi odpowiedzialność, jeśli szkoda powstała z jego winy (art. 63 ust. 1 prawa przewozowego). Ciężar dowodu – wykazanie winy przewoźnika, spoczywa na podróżnym.
Odpowiedzialność za inne rzeczy podróżnego. Przewoźnik odpowiada za zabrane przez podróżnego rzeczy jak za przesyłkę, jeżeli podróżny umieści je bez możliwości sprawowania nad nimi stałego nadzoru w miejscu wskazanym przez przewoźnika lub na cel przez niego przeznaczonym (art. 63 ust. 2 pr. przew.).
Odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie rzeczy podręcznych i innych nie może przekraczać zwykłej wartości rzeczy.
Odpowiedzialność za bagaż powierzony. Przewoźnik może powierzyć przewoźnikowi do przewozu rzeczy jako przesyłkę bagażową. Umowę przewozu przesyłki bagażowej uważa się za zawartą z chwilą przekazania przesyłki przewoźnikowi i przyjęcia przez podróżnego kwitu bagażowego.
Przesyłkę bagażową, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia w ciągu 14 dni po upływie terminu przewozu uważa się za utraconą. Za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia je do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki podróżnik ponosi odpowiedzialność.
Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej. Dowód – ciąży na przewoźniku (art. 65, 112 pr. przew.).
Wysokość odszkodowania za utratę, ubytek przesyłki nie może przekroczyć jej wartości. Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda inna niż w przesyłce, przewoźnik jest obowiązany do zapłacenia odszkodowania w wysokości podwójnej kwoty przewoźnego. Przewidziane w prawie przewozowym ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeśli szkoda wynikła z winy nieumyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Odpowiedzialność za rzeczy wnoszone do pomieszczeń przeznaczonych do spania. Za rzeczy zazwyczaj wnoszone do pomieszczeń przeznaczonych do spania (wagonów sypialnych, kabin statków) odpowiada przedsiębiorstwo eksplatujące środek transportowy, a więc w odniesieniu do wagonów sypialnych „Wars”, a w odniesieniu do statków żeglugi śródlądowej – przedsiębiorstwo żeglugowe. Przedsiębiorstwo eksplatujące środek transportowy odpowiada za te rzeczy jak przewoźnik za przesyłkę. Rzeczami zazwyczaj wnoszonymi to rzeczy osobistego użytku, w tym także cenny zegarek czy wyroby ze złota służące do codziennego użytku (pierścionek, obrączka), sprzęt turystyczny, sportowy, aparat fotograficzny itp.
Za inne rzeczy niż te, które są zazwyczaj wnoszone do pomieszczeń przeznaczonych do spania w środku transportowym odpowiedzialność przedsiębiorstwa wagonów sypialnych lub żeglugi śródlądowej powstanie albo gdy szkoda wynikła z jego winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa albo z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa osoby u niego zatrudnionej.
Przewoźnik albo prowadzący przedsiębiorstwo eksploatujące środki transportowe z pomieszczeniami do spania nie ponosi odpowiedzialności za utratę lub uszkodzenie pieniędzy, papierów wartościowych i cennych przedmiotów, w szczególności kosztowności albo przedmiotów mających wartość naukową lub artystyczną, chyba że rzeczy te przyjął na przechowanie albo szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa jego lub osoby u niego zatrudnionej.
Odpowiedzialność kolei w przewozie międzynarodowym
Zasady odpowiedzialność za przewóz bagażu podręcznego podróżnego są takie same jak przy przewozie osób. Kolej odpowiada na zasadzie ryzyka za szkodę wynikłą na skutek uszkodzenia bądź całkowitej lub częściowej utraty rzeczy, które podróżny będący poszkodowanym w wypadku miał przy sobie i wiózł ze sobą jako bagaż podręczny (art. 26 § 1 CIV).
Inny bagaż (w kufrach, koszach, walizkach, w workach, także samochody i inne rzeczy dopuszczone przez taryfy międzynarodowe) podróżny może nadać do przewozu za kwitem bagażowym. Bagaż może nadać do przewozu tylko za okazaniem biletu na przejazd, ważnego co najmniej do stacji przeznaczenia bagażu i tylko drogą wskazaną na bilecie.
Kolej, która przyjęła bagaż do przewozu i wydała kwit bagażowy, odpowiada za wykonanie przewozu na całej drodze aż do wydania. Kolej odpowiada za szkodę powstałą wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia lub uszkodzenia bagażu w czasie od przyjęcia przewozu do wydania, jak również za szkodę spowodowana opóźnionym wydaniem. Kolej jest zwolniona z odpowiedzialności, jeśli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie w wydaniu nastąpiło z winy podróżnego, z powodu jego zlecenia wywołanego winą kolei, z powodu wady własnej bagażu, albo wskutek okoliczności, których kolej mogła uniknąć.
Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego w przewozie międzynarodowym
Regulacja – konwencja warszawska, dla przewozu krajowego – prawo lotnicze (te same zasady)
Przewoźnik lotniczy ponosi odpowiedzialność kwotowo ograniczoną za zgubienie opóźnienie lub uszkodzenie bagażu pasażera. Granica odpowiedzialności za bagaż podręczny (czyli ten, którym opiekuje się pasażer) wynosi 400 USD, za bagaż nadany do przewozu (bagaż rejestrowany) wynosi 20 USD od kilograma, chyba że pasażer uprzednio deklarował wyższą wartość bagażu i uiścił opłatę.
Bagaż rejestrowany jest bagażem powierzonym przewoźnikowi do przewozu. Za bagaż ten przewoźnik odpowiada, jeżeli zdarzenie wyrządzające szkodę miało miejsce podczas przewozu powietrznego. Przewóz powietrzny obejmuje okres, w którym bagaż znajduje się pod opieką przewoźnika, niezależnie od tego, czy bagaż znajduje się na lotnisku czy na pokładzie statku powietrznego lub w jakimkolwiek innym miejscu w razie wylądowania poza lotniskiem. Okres przewozu powietrznego nie obejmuje żadnego przewozu lądowego, morskiego lub rzecznego, dokonanego poza obrębem lotniska.
Przewoźnik nie jest odpowiedzialny jeśli udowodni, że on i osoby za niego działające przedsięwzięli wszelkie potrzebne środki dla uniknięcia szkody lub że niemożliwe było dla nich te środki przedsięwziąć.
Odpowiedzialność przewoźnika morskiego.
Regulacja – konwencja ateńska z 13.10.1974r. w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu.
Bagaż oznacza każdą rzecz lub pojazd przewożony przez przewoźnika na mocy umowy przewozu z wyłączeniem rzeczy i pojazdów przewożonych na podstawie czarteru, konosamentu lub innej umowy, przede wszystkim dotyczącej przewozu ładunku oraz z wyłączeniem żywych zwierząt.
Konwencja wprowadza podział bagażu na:
- bagaż kabinowy- bagaż, który pasażer ma w swojej kabinie lub który w inny sposób znajduje się w jego posiadaniu, pod jego opieką i kontrolą;
- inny bagaż, który nie jest kabinowym, przekazany przewoźnikowi lub jego pracownikowi, albo agentowi na lądzie lub pokładzie;
- pojazdy łącznie z całym bagażem przewożonym w nich lub na nich.
Przewoźnik odpowiada za utratę lub uszkodzenie bagażu, jeżeli wypadek który spowodował doznaną w ten sposób szkodę, nastąpił w czasie przewozu i był wynikiem winy przewoźnika, jego podwładnych albo przedstawicieli działających w ramach ich zatrudnienia. Utrata lub uszkodzenie bagażu obejmuje również straty pieniężne, wynikające z niedostarczenia pasażerowi bagażu w rozsądnym czasie po przybyciu statku, na którym bagaż był lub powinien być przewieziony. Będą to np. koszty nabytych przez pasażera nowych, niezbędnych mu rzeczy oraz dodatkowe koszty transportu bagażu do miejsca pobytu. Nie chodzi tu o opóźnienie w przybyciu statku do portu, lecz o opóźnienie wynikłe z niedostarczenia pasażerowi bagażu (np. zapomniano wyładować z wycieczkowego statku bagaż, który miał być dostarczony pasażerowi do hotelu, a statek popłynął w kolejny rejs).
Jeżeli utrata lub uszkodzenie bagażu powstały z winy pasażera albo przyczynił się on do powstania szkody, sąd rozpatrujący sprawę może zwolnić przewoźnika całkowicie lub częściowo od odpowiedzialności zgodnie z prawem tego sądu.
Koleje linowe, wyciągi linowo-terenowe, wyciągi narciarskie
Koleje linowe, wyciągi linowo-terenowe i wyciągi narciarskie są to urządzenia służące do publicznego przewozu osób w celach turystyczno-sportowych. Do przewozu kolejami linowymi i wyciągami linowo-terenowymi w regularnej komunikacji publicznej stosuje się prawo przewozowe z 15.11.1984r. oraz zarządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 28.02.1997r.
Jeżeli przed rozpoczęciem przewozu lub w czasie jego wykonywania powstaną okoliczności uniemożliwiające jego wykonanie, kolej linowa (wyciąg terenowo-linowy) jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym podróżnych, udzielić im wskazówek dotyczących bezpiecznego zachowania oraz zapewnić możliwość opuszczenia środków transportowych. W zależności od okoliczności kolej linowa przewozi podróżnych do dolnej stacji lub innego bezpiecznego miejsca bez dodatkowej opłaty, a jeśli jest to niemożliwe organizuje pieszy powrót, zapewniając w razie potrzeby przewodnika, bądź tez gdy powrót jest niemożliwy, zapewnia niezbędne warunki pobytu na stacji zatrzymania. Kolej linowa jest obowiązana do świadczenia zastępczego. Zwraca należność za niewykorzystany przejazd tylko wówczas, gdy podróżny odstąpił od umowy z przyczyn występujących po stronie kolei. Do odpowiedzialności za szkody wyrządzone pasażerom stosuje się art. 435 k.c. o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez przedsiębiorstwo lub zakład wprawiony w ruch za pomocą sił przyrody. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, niezależnie od winy kolei. Tylko wtedy kolej może zwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli udowodni, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Do kolei linowych nie zalicza się wyciągów narciarskich. Odpowiedzialność osoby prowadzącej taki wyciąg opiera się na zasadach podobnych do wyżej wymienionych (art. 435 kc).
Czas czytania: 115 minut
Ciekawostki ze świata
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.