słuchać (język polski)
oni słuchają (1.1)
- wymowa:
- , IPA: [ˈswuxaʨ̑], AS: [su̯uχać]
-
- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany
- (1.1) odbierać dźwięk za pośrednictwem narządu słuchu
- (1.2) świadomie odbierać czyjąś mowę
- (1.3) być posłusznym
forma używana w funkcji zaimka pytającego
- (2.1) Słucham? → prośba o powtórzenie pytania
- (2.2) Słucham? → forma wyrażenia zdziwienia na niedorzeczną prośbę lub obraźliwe pytanie
- (2.3) Słucham? → forma używana przy odbieraniu telefonu, domofonu
- odmiana:
- (1.1-3) koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik słuchać czas teraźniejszy słucham słuchasz słucha słuchamy słuchacie słuchają czas przeszły m słuchałem słuchałeś słuchał słuchaliśmy słuchaliście słuchali ż słuchałam słuchałaś słuchała słuchałyśmy słuchałyście słuchały n słuchałom słuchałoś słuchało tryb rozkazujący niech słucham słuchaj niech słucha słuchajmy słuchajcie niech słuchają pozostałe formy czas przyszły m będę słuchał,
będę słuchaćbędziesz słuchał,
będziesz słuchaćbędzie słuchał,
będzie słuchaćbędziemy słuchali,
będziemy słuchaćbędziecie słuchali,
będziecie słuchaćbędą słuchali,
będą słuchaćż będę słuchała,
będę słuchaćbędziesz słuchała,
będziesz słuchaćbędzie słuchała,
będzie słuchaćbędziemy słuchały,
będziemy słuchaćbędziecie słuchały,
będziecie słuchaćbędą słuchały,
będą słuchaćn będę słuchało,
będę słuchaćbędziesz słuchało,
będziesz słuchaćbędzie słuchało,
będzie słuchaćczas zaprzeszły m słuchałem był słuchałeś był słuchał był słuchaliśmy byli słuchaliście byli słuchali byli ż słuchałam była słuchałaś była słuchała była słuchałyśmy były słuchałyście były słuchały były n słuchałom było słuchałoś było słuchało było forma bezosobowa czasu przeszłego słuchano tryb przypuszczający m słuchałbym,
byłbym słuchałsłuchałbyś,
byłbyś słuchałsłuchałby,
byłby słuchałsłuchalibyśmy,
bylibyśmy słuchalisłuchalibyście,
bylibyście słuchalisłuchaliby,
byliby słuchaliż słuchałabym,
byłabym słuchałasłuchałabyś,
byłabyś słuchałasłuchałaby,
byłaby słuchałasłuchałybyśmy,
byłybyśmy słuchałysłuchałybyście,
byłybyście słuchałysłuchałyby,
byłyby słuchałyn słuchałobym,
byłobym słuchałosłuchałobyś,
byłobyś słuchałosłuchałoby,
byłoby słuchałoimiesłów przymiotnikowy czynny m słuchający, niesłuchający ż słuchająca, niesłuchająca słuchające, niesłuchające n słuchające, niesłuchające imiesłów przymiotnikowy bierny m słuchany, niesłuchany słuchani, niesłuchani ż słuchana, niesłuchana słuchane, niesłuchane n słuchane, niesłuchane imiesłów przysłówkowy współczesny słuchając, nie słuchając rzeczownik odczasownikowy słuchanie, niesłuchanie - przykłady:
- (1.1) Adam lubi słuchać śpiewu ptaków.
- (1.2) Nie mam ochoty słuchać tych bredni!
- (1.3) Grzeczne dzieci słuchają rodziców.
- składnia:
- słuchać + D. lub słuchać + B. (w zwrotach do kogoś)[1]
- kolokacje:
- (2.3) tak, słucham? • halo, słucham?
- synonimy:
- (2.3) halo
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. odsłuch mrz, słuch m, słuchy nmos, słuchawka ż, słuchacz m, słuchaczka ż, słuchowisko n, słuchalnia ż, słuchalność ż, słuchanie n
- czas. słyszeć, posłuchać, nasłuchiwać
- przym. słuchowy, słyszalny, słuchawkowy, osłuchowy
- związki frazeologiczne:
- słuchać hadko • słuchać jak świnia grzmotu • słuchać jednym uchem, a drugim wypuszczać • słuchaj uchem, a nie brzuchem • kto chce rozkazywać, musi się najpierw nauczyć słuchać
- etymologia:
- prasł. *sluchati < prasł. *sluch[2]
- uwagi:
- „słyszeć” dotyczy tylko odbierania dźwięku, „słuchać” oznacza, że ktoś słyszy i jednocześnie skupia na tym uwagę.
- w użyciu jest forma zwrotna słuchać się kogoś, która przez językoznawców uważana jest za poprawną, lecz potoczną i wychodzącą z użycia[3][4]
- tłumaczenia:
- amharski: ማዳመጥ
- angielski: (1.1) listen; (1.2) listen; (1.3) obey
- arabski: (1.1) أذن (’aḏina); (1.2) أصغى, إستمع, استمع
- baskijski: (1.1) entzun; (1.2) entzun
- białoruski: (1.1) слухаць; (1.2) слухаць, чуць; (1.3) слухаць
- bułgarski: (1.1) слушам; (1.2) слушам; (1.3) слушам, послушен съм; (2.1) Моля?, Какво?; (2.2) Моля?, Какво?; (2.3) Моля?, Ало?, Слушам.
- chiński standardowy: (1.1) 听 (tīng); (1.2) 听 (tīng); (1.3) 听 (tīng)
- chorwacki: (1.1) slušati; (1.2) slušati; (1.3) slušati
- czeski: (1.1) poslouchat
- dolnołużycki: (1.1) słuchaś; (1.2) słuchaś; (1.3) słuchaś
- duński: (1.1) lytte; (1.2) lytte; (1.3) lytte
- esperanto: (1.1) aŭskulti; (1.2) aŭskulti; (1.3) aŭskulti, obei
- fenicki: (1.1) 𐤔𐤌𐤏
- francuski: (1.1) écouter
- fryzyjski: (1.1) harkje
- hawajski: (1.1) lohe; (1.2) lohe; (1.3) lohe
- hebrajski: להקשיב (lehak'sziw)
- hindi: (1.1) सुनना sunnā
- hiszpański: escuchar
- interlingua: ascoltar
- jidysz: (1.1) הערן (hern)
- kaszubski: (1.1) słëchac; (1.2) słëchac
- kataloński: (1.1) escoltar; (1.2) escoltar
- łaciński: (1.1) ausculto, audio, exaudio
- łotewski: (1.1) klausīties
- niderlandzki: luisteren
- niemiecki: (1.1) hören, lauschen; (1.2) hören, lauschen; (1.3) hören; (2.1) Ja, bitte?; (2.2) Ja, bitte?; (2.3) Ja, bitte?
- nowogrecki: (1.1) ακούω, γρικώ
- ormiański: (1.1) անսալ
- rosyjski: (1.1) слушать; (1.2) слушать; (1.3) слушать
- serbski: (1.1) слушати
- słowacki: (1.1) počúvať
- szkocki gaelicki: (1.1) èist; (1.2) èist
- szwedzki: (1.1) lyssna, åhöra; (1.2) lyssna, åhöra
- turecki: (1.1) dinlemek
- tybetański: (1.1) ཉན; (1.2) ཐོས
- ukraiński: (1.1) слухати; (1.2) слухати; (1.3) слухати
- węgierski: (1.1) hallgat
- wilamowski: (1.1) hjȳn; (1.2) hjȳn; (1.3) hjȳn
- włoski: (1.1) ascoltare, udire; (1.2) ascoltare, udire
- źródła:
- ↑
Porada „słuchać” w: Poradnia językowa PWN. - ↑ Hasło „słuchać” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
- ↑ Hasło „Zabrania się (a nie: wzbrania się) palenia tytoniu” w: Maciej Malinowski, Obcy język polski.
- ↑ Hasło „Natrzeć komuś uszu (a nie: uszy)” w: Maciej Malinowski, Obcy język polski.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.