kometa (język polski)

kometa (1.1)
wymowa:
IPA: [kɔ̃ˈmɛta], AS: [kõmeta], zjawiska fonetyczne: nazal. ​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) astr. małe, nietrwałe ciało niebieskie, złożone z jądra otoczonego komą, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej; zob. też kometa w Wikipedii
(1.2) daw. rodzaj towarzyskiej gry karcianej[1]
(1.3) więz. zwykle w lm oko[2]
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) W przeszłości powszechne było przekonanie, że pojawienie się komety to zły znak oznaczający jakąś katastrofę.
(1.1) Gdy kometa znajdzie się w pobliżu gwiazdy centralnej, jej powłoka gazowo-pyłowa – koma – rozbudowuje się w dużą, świecącą kulę, zwaną głową, oraz świecący ogon, zwany warkoczem.
(1.1) Dziś oczy i myśl wszystkich pociąga do siebie / Nowy gość, dostrzeżony niedawno na niebie, / Był to kometa piérwszéj wielkości i mocy, / Zjawił się na zachodzie, leciał ku północy…[3] (w kwestii rodzaju, patrz: uwagi)
składnia:
kolokacje:
(1.1) warkocz / jądro komety • świetlista kometa
synonimy:
(1.1) st.pol. ogonatka, gw. komita; symbol. ☄
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
(1.1) jądro, warkocz
wyrazy pokrewne:
rzecz. kometka ż, gw. komita ż, kometologia ż, kometografia ż
przym. kometowy, daw. kometny, daw. komeciany
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) łac. cometa, łac. cometes (to popularniejsza forma nominativus singularis), często jako sidus/aster cometes < gr. κομήτης < gr. κομήτης + ἀστήρ (komḗtēs astḗr) → gwiazda z długimi włosami < gr. κόμη (kómē) → długie włosy[4] < gr. κομάω → zapuszczam włosy
uwagi:
Dawniej w języku polskim był to wyraz rodzaju męskiego. Greckie κομήτης (komḗtēs) pierwotnie było przymiotnikiem określającym słowo ἀστήρ (astḗr) → gwiazda, dlatego – jak ono – przyjmowało rodzaj męski; tak samo łacińskie cometes i cometa otrzymały ten rodzaj. W języku polskim, ze względu na końcówkę mianownika -a (por. poeta • atleta), kometa posiadała w odmianie głównie formy żeńskie, ponadto użytkownicy języka kojarzyli słowo z pewnym rodzajem gwiazdy, który to wyraz jest rodzaju żeńskiego, dlatego ostatecznie słowo kometa zmieniło przynależność rodzajową: z męskiej na żeńską[5].
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „kometa” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. II: H-M, Warszawa 1900–1927, s. 418.
  2. ↑ Danuta Buttler, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa technicznego. Determinologizacja wyrazów z leksyki specjalnej, „Poradnik Językowy” nr 3/1979, s. 131.
  3. ↑ Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
  4. ↑ Hasło „kometa” w: Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1995 i nn.
  5. ↑ Hasło „(Ta) kometa, dawniej (ten) kometa…” w: Maciej Malinowski, Obcy język polski.

kometa (język baskijski)

kometa (1.1)
kometa (1.2)
wymowa:
​
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) astr. kometa
(1.2) latawiec
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.2) haize-parpaila
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
czas. kometaratu
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

kometa (język cebuano)

wymowa:
podział przy przenoszeniu wyrazu: ko•me•ta
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) astr. kometa
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz cebuano, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

kometa (język chorwacki)

zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) astr. kometa
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz chorwacki, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

kometa (język czeski)

kometa (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) astr. kometa
odmiana:
(1.1)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. kometární
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

kometa (język uzbecki)

kometa (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) astr. kometa
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.