błazen (język polski)

błazen (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈbwazɛ̃n], AS: [bu̯azẽn], zjawiska fonetyczne: nazal. ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

(1.1) hist. zawodowy nadworny żartowniś i prześmiewca zabawiający króla; zob. też błazen w Wikipedii

(1.2) przen. ktoś, kto jest przesadnie wesoły lub nadmiernie dowcipkuje

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	błazen	błazny / błaźni
dopełniacz	błazna	błaznów
celownik	błaznowi	błaznom
biernik	błazna	błaznów
narzędnik	błaznem	błaznami
miejscownik	błaźnie	błaznach
wołacz	błaźnie	błazny / błaźni

przykłady:

(1.1) Tylko błaznowi wolno żartować z króla.

(1.2) Jacek to klasowy błazen i kawalarz.

składnia:

kolokacje:

(1.1) popisy błazna • błazen nadworny • królewski / dworski / pański / domowy błazen • czapka błazna

(1.2) zachowywać się jak błazen • wyjść na błazna • udawać błazna

synonimy:

(1.1) trefniś, wesołek, krotochwilnik; st.pol. gąska; st.pol. błazno, błazeniec, błażen; reg. śl. august

(1.2) wesołek, klaun, pajac

antonimy:

(1.1) kat

(1.2) smutas

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. błazenada ż, błazeństwo n, błaznowanie n, błazno m, błazeniec m, błażen m

zdrobn. błazenek m

zgrub. błaźnisko n

forma żeńska błaźnica ż

czas. zbłaźnić się, błaznować ndk., błaźnieć ndk., błaźnić ndk., zbłaźnić dk.; przest. błazenkować ndk.

przym. błazeński; przest. błaźniwy

przysł. błazeńsko

związki frazeologiczne:

robić z siebie błazna • w błazna postrzyc • trunek mocny, białogłowa grzeczna – z najmędrszego uczynią błazna • po śmiechu poznaje jeden błazen drugiego • jeden błazen wiele błaznów czyni • błaznów wszędzie pełno • błazna wszyscy słuchają, lecz go za przyjaciela nie mają • kunsztarza albo błazna radzi wszyscy słuchają, lecz go ze przyjaciela nie mają • błaznów siać nie trzeba, sami się rodzą • żadna biesiada nie może być bez błazna • każdy błazen swoim strojem • nie bądź błaznem, kiedy nie możesz być wielkim panem • przede drzwiami bogatych błaznów, mądrzy zwykli siadać • nie czyń się błaznem, gdyś nie jest • trudno z błazny na zając • wszędzie na błazny kapie • nie trefiłeś na dudka, najdzi sobie błazna

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) jester
• białoruski: (1.1) блазен m; (1.2) блазен m
• duński: (1.1) nar w
• górnołużycki: (1.1) błazn m; (1.2) błazn m
• hiszpański: (1.1) bufón m; (1.2) payaso m, bufón m
• jidysz: (1.1) נאַר m (nar); (1.2) מאַרשעליק m (marszelik)
• nowogrecki: (1.1) γελωτοποιός m; (1.2) παλιάτσος m
• rosyjski: (1.1) шут m; (1.2) шут m, паяц m
• ukraiński: (1.1) блазень m; (1.2) блазень m
• włoski: (1.1) giullare m; (1.2) pulcinella ż

źródła: