żona (język polski)

wymowa:
​ ​ IPA: [ˈʒɔ̃na], AS: [žõna], zjawiska fonetyczne: nazal.
​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) kobieta będąca w związku małżeńskim z inną osobą
(1.2) daw. kobieta, niewiasta[1]
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Czy twoja żona jest brunetką?
(1.1) Chciałabym wreszcie poznać żonę Karola.
(1.1) Cierpliwość, cnotę, przyjaciela i żonę sprawdzić można tylko w niedoli.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) małżonka; żart. połowica
antonimy:
(1.1) mąż, małżonek
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) chorążyna, starościna, prezydentowa, kowalicha, popadia, ambasadorowa
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. ożenek m, żonkoś m, żenienie n, ożenienie n
zdrobn. żonka ż, żoneczka ż, żonusia ż
zgrub. żonisko n
czas. żenić ndk., ożenić dk.
przym. żonaty, żoniny, żonin
związki frazeologiczne:
biedna żona taka, która ma pijaka • co strona, to żona • dobra żona – mężowi korona • kogo akademia, dwór, obóz w rozum nie wypoleruje, tego żona rozumu, dowcipu douczyć powinna • kto się zaleca w adwenta, ten będzie miał żonę na święta • ni do ambony, ni do żony • stare wino, żona młoda, niejednemu życia doda • śmierć i żona od Boga przeznaczona • u dobrego męża dobra żona • dobra żona tym się chlubi, że gotuje, co mąż lubi • żona ładna zawsze zdradna • co mąż, to wąż, co żona, to męczeńska korona • mąż doradza, a przy żonie władza
etymologia:
prasł. *žena (→ kobieta, małżonka) < praindoeur. *gʷenā (→ kobieta, małżonka)[2], od pnia praindoeur. *gʷen-[3]
por. białor. жонка, bośn. žena, bułg. жена, chorw. žena, czes. žena, dłuż. žona, głuż. žona, mac. жена, ros. жена, scs. жєна, słc. žena, słń. žena, serb. жена, ukr. жі́нка
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „ŻONA” w: Samuel Bogumił Linde, Słownik języka polskiego, t. IV, Drukarnia XX. Piiarów, Warszawa 1807-1814, s. 1005.
  2. ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  3. ↑ Jan Łoś, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa w dawnej Polsce, „Język Polski” nr 1/1914, s. 2.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.