dal
Translingual
Alternative forms
English
Pronunciation
- (UK) IPA(key): /dɑːl/
Audio (Southern England) (file)
- Rhymes: -ɑːl
Noun
dal (countable and uncountable, plural dals)
- Any of many dried husked pulses (legume), including peas, beans and lentils.
- A dish made from lentils, cooked with spices, tomatoes and onions etc.
- 1934, George Orwell, chapter 6, in Burmese Days:
- A stout Burmese woman, wife of a constable, was kneeling outside the cage ladling rice and watery dahl into tin pannikins.
- A tropical herb with yellow flowers; the pigeon pea.
Derived terms
Translations
|
See also
- dal segno (different etymology)
References
- John A. Simpson and Edmund S. C. Weiner, editors (1989), “dal”, in The Oxford English Dictionary, 2nd edition, Oxford: Clarendon Press, →ISBN.
Afrikaans
Etymology
From Middle Dutch dal, from Old Dutch dal, from Proto-West Germanic *dal (“valley, dale”).
Pronunciation
- IPA(key): [dɑl]
Audio (file)
References
- 2007. The UCLA Phonetics Lab Archive. Los Angeles, CA: UCLA Department of Linguistics.
Albanian
Etymology
From Proto-Albanian *dala,[1] from Proto-Indo-European *dʰelh₁-. Compare Ancient Greek θάλλω (thállō, “to grow, bloom, thrive”), Welsh deillio (“to emanate, derive”).[2]
Verb
Verb
Antonyms
Derived terms
Further reading
References
- Orel, Vladimir E. (1998) “dal”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 54
- Demiraj, B. (1997) Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: […]] (Leiden Studies in Indo-European; 7) (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 120
Azerbaijani
Pronunciation
- IPA(key): [dɑɫ]
Audio (Baku) (file)
Etymology 1
Cognate with Chagatai and Ottoman Turkish دال (dal, “back”). Compare also dialectal Turkish dal (“back; arm; shoulder”), Kyrgyz далы (dalı, “shoulder blade”).
Possibly of Mongolic origin; compare Mongolian дал (dal, “shoulder; shoulder blade”).
Noun
dal (definite accusative dalı, plural dallar)
Declension
Declension of dal | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
singular | plural | |||||||
nominative | dal |
dallar | ||||||
definite accusative | dalı |
dalları | ||||||
dative | dala |
dallara | ||||||
locative | dalda |
dallarda | ||||||
ablative | daldan |
dallardan | ||||||
definite genitive | dalın |
dalların |
Possessive forms of dal | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nominative | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalım | dallarım | ||||||
sənin (“your”) | dalın | dalların | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalı | dalları | ||||||
bizim (“our”) | dalımız | dallarımız | ||||||
sizin (“your”) | dalınız | dallarınız | ||||||
onların (“their”) | dalı or dalları | dalları | ||||||
accusative | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalımı | dallarımı | ||||||
sənin (“your”) | dalını | dallarını | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalını | dallarını | ||||||
bizim (“our”) | dalımızı | dallarımızı | ||||||
sizin (“your”) | dalınızı | dallarınızı | ||||||
onların (“their”) | dalını or dallarını | dallarını | ||||||
dative | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalıma | dallarıma | ||||||
sənin (“your”) | dalına | dallarına | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalına | dallarına | ||||||
bizim (“our”) | dalımıza | dallarımıza | ||||||
sizin (“your”) | dalınıza | dallarınıza | ||||||
onların (“their”) | dalına or dallarına | dallarına | ||||||
locative | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalımda | dallarımda | ||||||
sənin (“your”) | dalında | dallarında | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalında | dallarında | ||||||
bizim (“our”) | dalımızda | dallarımızda | ||||||
sizin (“your”) | dalınızda | dallarınızda | ||||||
onların (“their”) | dalında or dallarında | dallarında | ||||||
ablative | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalımdan | dallarımdan | ||||||
sənin (“your”) | dalından | dallarından | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalından | dallarından | ||||||
bizim (“our”) | dalımızdan | dallarımızdan | ||||||
sizin (“your”) | dalınızdan | dallarınızdan | ||||||
onların (“their”) | dalından or dallarından | dallarından | ||||||
genitive | ||||||||
singular | plural | |||||||
mənim (“my”) | dalımın | dallarımın | ||||||
sənin (“your”) | dalının | dallarının | ||||||
onun (“his/her/its”) | dalının | dallarının | ||||||
bizim (“our”) | dalımızın | dallarımızın | ||||||
sizin (“your”) | dalınızın | dallarınızın | ||||||
onların (“their”) | dalının or dallarının | dallarının |
Derived terms
- dalında
- dalınca
References
- Sevortjan, E. V. (1980) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume III, Moscow: Nauka, pages 131-132
Etymology 2
From Common Turkic *dal.
Bouyei
Pronunciation
- IPA(key): /ta˨˦/
Etymology 1
From Proto-Tai *taːᴬ (“maternal grandfather”). Cognate with Thai ตา (dtaa), Lao ຕາ (tā), Lü ᦎᦱ (ṫaa), Shan တႃ (tǎa), Zhuang da.
Czech
Pronunciation
- IPA(key): [ˈdal]
Danish
Pronunciation
- IPA(key): [ˈdæːˀl]
Noun
Inflection
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Dutch
Pronunciation
- IPA(key): /dɑl/
audio (file) - Hyphenation: dal
- Rhymes: -ɑl
- Homophone: Dal
Etymology 1
From Middle Dutch dal, from Old Dutch dal, from Proto-Germanic *dalą.
Descendants
- Afrikaans: dal
Etymology 2
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Elfdalian
Inflection
The template Template:ovd-decl-blank-full does not use the parameter(s): stem=strong ''i''-stemPlease see Module:checkparams for help with this warning.
Gothic
Hungarian
Etymology
An onomatopoeia. It is also possible that it is a back-formation from dalol.[1]
Pronunciation
- IPA(key): [ˈdɒl]
Audio (file) - Rhymes: -ɒl
Declension
Inflection (stem in -o-, back harmony) | ||
---|---|---|
singular | plural | |
nominative | dal | dalok |
accusative | dalt | dalokat |
dative | dalnak | daloknak |
instrumental | dallal | dalokkal |
causal-final | dalért | dalokért |
translative | dallá | dalokká |
terminative | dalig | dalokig |
essive-formal | dalként | dalokként |
essive-modal | — | — |
inessive | dalban | dalokban |
superessive | dalon | dalokon |
adessive | dalnál | daloknál |
illative | dalba | dalokba |
sublative | dalra | dalokra |
allative | dalhoz | dalokhoz |
elative | dalból | dalokból |
delative | dalról | dalokról |
ablative | daltól | daloktól |
non-attributive possessive - singular |
dalé | daloké |
non-attributive possessive - plural |
daléi | dalokéi |
Possessive forms of dal | ||
---|---|---|
possessor | single possession | multiple possessions |
1st person sing. | dalom | dalaim |
2nd person sing. | dalod | dalaid |
3rd person sing. | dala | dalai |
1st person plural | dalunk | dalaink |
2nd person plural | dalotok | dalaitok |
3rd person plural | daluk | dalaik |
Derived terms
References
- Eőry, Vilma. Értelmező szótár+ (’Explanatory Dictionary Plus’). Budapest: Tinta Könyvkiadó, 2007. →ISBN
Further reading
- dal in Bárczi, Géza and László Országh. A magyar nyelv értelmező szótára (‘The Explanatory Dictionary of the Hungarian Language’, abbr.: ÉrtSz.). Budapest: Akadémiai Kiadó, 1959–1962. Fifth ed., 1992: →ISBN
- dal in Ittzés, Nóra (ed.). A magyar nyelv nagyszótára (‘A Comprehensive Dictionary of the Hungarian Language’). Budapest: Akadémiai Kiadó, 2006–2031 (work in progress; published A–ez as of 2024)
Icelandic
Italian
Mauritian Creole
Pronunciation
- IPA(key): [dal]
Noun
dal
- any of many dried husked pulses (legume), including peas, beans and lentils; dahl
- a dish made from lentils, cooked with spices, tomatoes and onions etc.
Middle Dutch
Etymology
From Old Dutch dal, from Proto-Germanic *dalą.
Inflection
This noun needs an inflection-table template.
Derived terms
Further reading
- “dal”, in Vroegmiddelnederlands Woordenboek, 2000
- Verwijs, E., Verdam, J. (1885–1929) “dal”, in Middelnederlandsch Woordenboek, The Hague: Martinus Nijhoff, →ISBN
Northern Sami
Pronunciation
- (Kautokeino) IPA(key): /ˈtal/
Norwegian Bokmål
Norwegian Nynorsk
Pronunciation
- IPA(key): /dɑːl/
Declension
References
- “dal” in The Nynorsk Dictionary.
Old Dutch
Etymology
From Proto-Germanic *dalą.
Inflection
This noun needs an inflection-table template.
Further reading
- “dal”, in Oudnederlands Woordenboek, 2012
Old Norse
Old Saxon
Etymology
From Proto-Germanic *dalą.
Old Swedish
Alternative forms
Etymology
From Old Norse dalr, from Proto-Germanic *dalą.
Declension
The template Template:gmq-osw-decl-noun-a-m does not use the parameter(s): nom_sg=dalPlease see Module:checkparams for help with this warning.
Descendants
- Swedish: dal c
Papiamentu
Polish
Pronunciation
- IPA(key): /dal/
Audio (file) - Rhymes: -al
- Syllabification: dal
- Homophone: Dal
Etymology 1
Inherited from Proto-Slavic *dalь.
Noun
dal f
Declension
Romagnol
Salar
Etymology
Cognate with Azerbaijani dal (“branch”).
Pronunciation
- IPA(key): [tɑl]
References
- 林 (Lin), 莲云 (Lianyun) (1985) “dal”, in 撒拉语简志 [A Brief History of Salar], Beijing: 民族出版社: 琴書店, →OCLC, page 25
- 马伟 (Ma Wei), 朝克 (Chao Ke) (2014) “dal”, in 撒拉语366条会话读本 [Salar 366 Conversation Reader], 1st edition, 社会科学文献出版社 (Social Science Literature Press), →ISBN, page 105
Sumerian
Swedish
Etymology
From Old Swedish dal, from Old Norse dalr.
Declension
Declension of dal | ||||
---|---|---|---|---|
Singular | Plural | |||
Indefinite | Definite | Indefinite | Definite | |
Nominative | dal | dalen | dalar | dalarna |
Genitive | dals | dalens | dalars | dalarnas |
Derived terms
References
Turkish
Pronunciation
- IPA(key): /daɫ/
Etymology 1
From Ottoman Turkish دال (dal), from Proto-Turkic *tāl, *dal.
Declension
Inflection | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nominative | dal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Definite accusative | dalı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Singular | Plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nominative | dal | dallar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Definite accusative | dalı | dalları | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dative | dala | dallara | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Locative | dalda | dallarda | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ablative | daldan | dallardan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Genitive | dalın | dalların | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Noun
dal
- Letter of the Arabic alphabet: د
Welsh
Pronunciation
- IPA(key): /dal/
- Rhymes: -al
Etymology 1
From Proto-Brythonic *dalɣ-, from Proto-Indo-European *delgʰ- (“to become fixed”).[1] Cognate with Latin indulgeo.[2]
Verb
dal (first-person singular present daliaf)
- (North Wales) to catch
- (North Wales) to capture
- (North Wales) to hold
- to continue
Conjugation
singular | plural | impersonal | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | |||
present indicative/future | daliaf | deli | deil | daliwn | deliwch, daliwch | daliant | delir | |
imperfect (indicative/subjunctive)/conditional | daliwn | delit | daliai | daliem | daliech | dalient | delid | |
preterite | deliais | deliaist | daliodd | daliasom | daliasoch | daliasant | daliwyd | |
pluperfect | daliaswn | daliasit | daliasai | daliasem | daliasech | daliasent | daliasid, daliesid | |
present subjunctive | daliwyf | deliech | dalio | daliom | dalioch | daliont | dalier | |
imperative | — | dal, dalia | dalied | daliwn | deliwch, daliwch | dalient | dalier | |
verbal noun | dal | |||||||
verbal adjectives | daliedig daliadwy |
Inflected colloquial forms | singular | plural | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | |
future | dalia i, daliaf i | dali di | dalith o/e/hi, daliff e/hi | daliwn ni | daliwch chi | dalian nhw |
conditional | daliwn i, dalswn i | daliet ti, dalset ti | daliai fo/fe/hi, dalsai fo/fe/hi | dalien ni, dalsen ni | daliech chi, dalsech chi | dalien nhw, dalsen nhw |
preterite | daliais i, dalies i | daliaist ti, daliest ti | daliodd o/e/hi | dalion ni | dalioch chi | dalion nhw |
imperative | — | dalia | — | — | daliwch | — |
Note: All other forms are periphrastic, as usual in colloquial Welsh. |
Inflected colloquial forms | singular | plural | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | |
future | dala i, dalaf i | dali di | dalith o/e/hi, daliff e/hi | dalwn ni | dalwch chi | dalan nhw |
conditional | dalwn i, dalswn i | dalet ti, dalset ti | dalai fo/fe/hi, dalsai fo/fe/hi | dalen ni, dalsen ni | dalech chi, dalsech chi | dalen nhw, dalsen nhw |
preterite | dalais i, dales i | dalaist ti, dalest ti | dalodd o/e/hi | dalon ni | daloch chi | dalon nhw |
imperative | — | dala | — | — | dalwch | — |
Note: All other forms are periphrastic, as usual in colloquial Welsh. |
Alternative forms
Mutation
Welsh mutation | |||
---|---|---|---|
radical | soft | nasal | aspirate |
dal | ddal | nal | unchanged |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Mutation
Welsh mutation | |||
---|---|---|---|
radical | soft | nasal | aspirate |
tal | dal | nhal | thal |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- R. J. Thomas, G. A. Bevan, P. J. Donovan, A. Hawke et al., editors (1950–present), “dal”, in Geiriadur Prifysgol Cymru Online (in Welsh), University of Wales Centre for Advanced Welsh & Celtic Studies
- Morris Jones, John (1913) A Welsh Grammar, Historical and Comparative, Oxford: Clarendon Press, § 110 ii (2)