Dornier Do 24 w barwach holenderskich | |
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ |
łódź latająca przeznaczona do wykonywania zadań ratownictwa morskiego i transportu |
Konstrukcja |
trzysilnikowy górnopłat o konstrukcji metalowej, kabina zakryta |
Załoga |
4-6 |
Historia | |
Data oblotu | |
Lata produkcji |
1937–1945 |
Dane techniczne | |
Napęd |
trzy dziewięciocylindrowe silniki gwiazdowe BMW–Bramo 323R-2 chłodzone powietrzem, śmigła trójłopatowe VDM o średnicy 3,50 m. (wersja T-1) |
Moc |
moc startowa: 735 kW moc maksymalna: 691 kW |
Wymiary | |
Rozpiętość |
27,00 (wersja T-1) |
Długość |
21,89 m (wersja T-1) |
Wysokość |
5,75 m (wersja T-1) |
Powierzchnia nośna |
108 m² (wersja T-1) |
Masa | |
Własna |
10 600 kg (wersja T-1) |
Użyteczna |
18 400 kg (wersja T-1) |
Zapas paliwa |
w zbiornikach wewnętrznych 5320 dm³ (wersja T-1) |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
340 km/h na wys. 4800 m (wersja T-1) |
Prędkość wznoszenia |
21 min. na wys. 4000 m |
Pułap |
6300 m (wersja T-1) |
Zasięg |
2700 km (na wys. 5400 m) (wersja T-1) |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
dwa karabiny maszynowe MG 15 kalibru 7,9 mm (jeden w wieżyczce na dziobie, drugi w ogonie), jedno działko HS.404 kalibru 20 mm (w wieżyczce na grzbiecie kadłuba) | |
Użytkownicy | |
III Rzesza, Holandia, Francja, Hiszpania, Indonezja, Szwecja | |
Rzuty | |
Dornier Do 24 – niemiecka łódź latająca wytwórni Dorniera z 1937 roku, służąca jako samolot rozpoznawczy i ratowniczy w czasie II wojny światowej, a potem aż do lat 1970.
Historia
Prototyp został oblatany 3 lipca 1937 roku, załoga składała się z 5-6 osób. Po próbach fabrycznych uruchomiono produkcje seryjną w wersji Do-24K dla Holandii oraz w wersji niemieckiej Do-24T. Holandia wraz z prototypem zakupiła wersję seryjną, a po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1940 roku holenderska linia produkcyjna pracowała dalej, tym razem na potrzeby niemieckiego lotnictwa morskiego, wypuszczając samoloty pod oznaczeniem Do-24N. Łączna produkcją zamknęła się liczbą 275 samolotów.
Konstrukcja
Trójsilnikowy górnopłat, o w pełni metalowej, półskorupowej konstrukcji, kryty blachą duralową. Kadłub podzielony na 8 wodoszczelnych przedziałów, po bokach kadłuba pływaki ustateczniające. Skrzydła wyposażone w lotki i klapy krokodylowe. Wersja Do-24/72 posiadała podwozie chowane w locie, trzy golenie po dwa koła
Napęd stanowiły:
- w prototypie trzy silniki wysokoprężne rzędowe 6 cylindrowe Junkers Jumo 205C o mocy po 440 kW, śmigła trójłopatowe;
- w wersji Do-24K silniki gwiazdowe 9 cylindrowe Wright GR-1820-6 Cyclone o mocy po 655 kW;
- w wersji Do-24T silniki gwiazdowe 9 cylindrowe Bramo Fafnir 323 o mocy po 1000 kM; śmigła trójłopatowe;
- w wersji Do-24/72 silniki Pratt & Whitney PT6A-50 o mocy po 1120 kM lub Avro Lycoming T-5321A o mocy po 1600 kM, śmigła czterołopatowe o zmiennym skoku z możliwością odwracania ciągu.
Na uzbrojenie składały się cztery kaemy MG-15 kal. 7,9 mm w dwóch stanowiskach strzeleckich, oraz działko kal. 20–30 mm w wieżyczce na kadłubie; samolot mógł przenosić do 600 kg bomb pod skrzydłami.
Do-24K | Do-24T | Do-24/72 | |
---|---|---|---|
rozpiętość m | 27,00 | 27,00 | 28,00 |
długość m | 21,9 | 21,89 | 24,00 |
wysokość m | 5,45 | 5,75 | 7,60 |
powierzchnia nośna m² | 108,0 | 108,0 | 110,0 |
masa własna kg | 9100 | 10600 | – |
masa całkowita kg | 14500 | 18 400 | 17600 |
prędkość maksymalna km/h | 340 | 340 | – |
prędkość przelotowa km/h | 318 | 295 | 285 |
pułap praktyczny m | 5900 | 6300 | 4600 |
zasięg bojowy km | – | 3340 | – |
zasięg maksymalny km | 2900 | 2700 | 3080 |
Służba
Pierwsze Do-24 trafiły do Luftwaffe w kwietniu 1940 roku. Używane były do lotów rozpoznawczych, patrolowych, transportowych i innych, ale najbardziej zasłużyły się w roli maszyn ratowniczych. Podczas II wojny samoloty po wodowaniu zabrały na pokłady ponad 12000 rozbitków. Latały praktycznie nad wszystkimi akwenami, na i nad którymi operowały siły niemieckie: Atlantykiem, Morzem Północnym, Morzem Arktycznym, Morzem Śródziemnym, Bałtykiem, Morzem Czarnym. W początkowym okresie wojny samoloty intensywnie latały nad kanałem La Manche. Dornier wykazywał znakomitą dzielność morską, dzięki czemu możliwe było wodowanie na dość wzburzonym morzu i start z rozbitkami.
Łodzie latające Do-24 trafiły też do służby w innych państwach, między innymi w Australii (6 egzemplarzy pod oznaczeniem A-49), Francji (zbudowano na licencji 20 egz. w zakładach CAMS, po II wojnie zbudowano kolejne 22 maszyny), Hiszpanii (12 zakupionych łodzi jako HR-5 używano do 1967 roku oraz na licencji zbudowano kolejne 26 egzemplarzy), Holandii (37 egzemplarzy licencyjnych), Indonezji, Szwecji (kilka egzemplarzy) i ZSRR (kilka egzemplarzy).
Samoloty holenderskie bazujące w Holenderskich Indiach Wschodnich, od 13 grudnia 1941 roku wykonywały loty bojowe w celu zwalczania floty japońskiej. 17 grudnia 1941 roku zatopiły bombami niszczyciel japoński „Shinonome”. Gdy Japończycy zajęli Indie Holenderskie, ostatnie 6 egzemplarzy przeleciało do Australii. Samoloty najdłużej służyły w hiszpańskim ratownictwie morskim, aż do roku 1970.
Popularność samolotu spowodowała, że kilka razy próbowano go modyfikować. Po II wojnie powstała wersja Do-24TT napędzana silnikami turbośmigłowymi. W 1972 r. zbudowano wariant Do-24/72 i planowano nawet uruchomienie produkcji seryjnej, lecz zrezygnowano wobec niewielkiego zapotrzebowania na łodzie latające. Do początku XXI wieku pozostało kilka samolotów w rękach prywatnych, między innymi jeden z nowym płatem i silnikami turbośmigłowymi został zaprezentowany podczas Berlińskiego Salonu Lotniczego w 2004 roku.
Bibliografia
- Marek J. Murawski: Samoloty Luftwaffe 1933-1945. T. I. Warszawa: Wydawnictwo „Lampart”, 1996. ISBN 83-86776-01-3.