kosić (język polski)

traktor kosi (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈkɔɕiʨ̑], AS: [kośić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. skosić)

(1.1) ścinać wysoką trawę lub zboże – kosą lub maszynowo

(1.2) pot. przen. zabijać, zwykle wiele osób lub zwierząt naraz

(1.3) gwara więzienna, przen. kraść

odmiana:

(1.1-3) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kosić
czas teraźniejszy		koszę	kosisz	kosi	kosimy	kosicie	koszą
czas przeszły	m	kosiłem	kosiłeś	kosił	kosiliśmy	kosiliście	kosili
	ż	kosiłam	kosiłaś	kosiła	kosiłyśmy	kosiłyście	kosiły
	n	kosiłom	kosiłoś	kosiło
tryb rozkazujący		niech koszę	koś	niech kosi	kośmy	koście	niech koszą
pozostałe formy czas przyszły m będę kosił, będę kosić będziesz kosił, będziesz kosić będzie kosił, będzie kosić będziemy kosili, będziemy kosić będziecie kosili, będziecie kosić będą kosili, będą kosić ż będę kosiła, będę kosić będziesz kosiła, będziesz kosić będzie kosiła, będzie kosić będziemy kosiły, będziemy kosić będziecie kosiły, będziecie kosić będą kosiły, będą kosić n będę kosiło, będę kosić będziesz kosiło, będziesz kosić będzie kosiło, będzie kosić czas zaprzeszły m kosiłem był kosiłeś był kosił był kosiliśmy byli kosiliście byli kosili byli ż kosiłam była kosiłaś była kosiła była kosiłyśmy były kosiłyście były kosiły były n kosiłom było kosiłoś było kosiło było forma bezosobowa czasu przeszłego koszono tryb przypuszczający m kosiłbym, byłbym kosił kosiłbyś, byłbyś kosił kosiłby, byłby kosił kosilibyśmy, bylibyśmy kosili kosilibyście, bylibyście kosili kosiliby, byliby kosili ż kosiłabym, byłabym kosiła kosiłabyś, byłabyś kosiła kosiłaby, byłaby kosiła kosiłybyśmy, byłybyśmy kosiły kosiłybyście, byłybyście kosiły kosiłyby, byłyby kosiły n kosiłobym, byłobym kosiło kosiłobyś, byłobyś kosiło kosiłoby, byłoby kosiło imiesłów przymiotnikowy czynny m koszący, niekoszący ż kosząca, niekosząca koszące, niekoszące n koszące, niekoszące imiesłów przymiotnikowy bierny m koszony, niekoszony koszeni, niekoszeni ż koszona, niekoszona koszone, niekoszone n koszone, niekoszone imiesłów przysłówkowy współczesny kosząc, nie kosząc rzeczownik odczasownikowy koszenie, niekoszenie

przykłady:

(1.1) Biedny mąż musi od rana kosić trawnik przed domem.

(1.2) Sierżant kosił serią cały pluton nieprzyjaciela.

(1.3) Chuligan chwalił się, jak kosi kobietom portmonetki.

składnia:

(1.1) kosić + B. • nie kosić + D.

kolokacje:

(1.1) kosić trawę / zboże / pszenicę / …

(1.3) kosić torebkę / portfel / …

synonimy:

(1.1) żąć, wyżynać, zżynać^[1]

(1.3) zob. kraść

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) ścinać

(1.2) zabijać

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. kośnik mzw/mos, półkosek mrz, kosina ż, kosa ż, kosisko n, kosiarka ż, kosiarz m, kosynier mos, kośba ż, koszenie n, podkaszanie n

czas. wykaszać, podkaszać ndk., skosić dk., zakosić dk.

przym. kosiarski

związki frazeologiczne:

lot koszący • jeden kosi, drugi nosi

etymologia:

prasł. *kositi → 'ciąć, siec kosą'^[2]

por. białor. касіць, ros. косить, ukr. косити

uwagi:

tłumaczenia:

(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: kraść

• angielski: (1.1) mow, cut
• białoruski: (1.1) касіць; (1.2) касіць
• duński: (1.1) meje, slå; (1.2) meje
• esperanto: (1.1) falĉi
• hiszpański: (1.1) segar, guadañar; (1.2) segar, degollar; (1.3) afanar, chorar, fangar, mangar, mariscar
• jidysz: (1.1) קאָשען (koszen)
• niemiecki: (1.1) mähen
• rosyjski: (1.1) косить
• ukraiński: (1.1) косити
• węgierski: (1.1) kaszál
• włoski: (1.1) falciare; (1.2) falcidiare

źródła: