budzić (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈbuʥ̑iʨ̑], AS: [buʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk., ​

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. obudzić)

(1.1) przerywać czyjś sen

(1.2) wywoływać jakieś uczucia

czasownik zwrotny niedokonany budzić się (dk. brak)

(2.1) przestawać spać

odmiana:

(1.1-2) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		budzić
czas teraźniejszy		budzę	budzisz	budzi	budzimy	budzicie	budzą
czas przeszły	m	budziłem	budziłeś	budził	budziliśmy	budziliście	budzili
	ż	budziłam	budziłaś	budziła	budziłyśmy	budziłyście	budziły
	n	budziłom	budziłoś	budziło
tryb rozkazujący		niech budzę	budź	niech budzi	budźmy	budźcie	niech budzą
pozostałe formy czas przyszły m będę budził, będę budzić będziesz budził, będziesz budzić będzie budził, będzie budzić będziemy budzili, będziemy budzić będziecie budzili, będziecie budzić będą budzili, będą budzić ż będę budziła, będę budzić będziesz budziła, będziesz budzić będzie budziła, będzie budzić będziemy budziły, będziemy budzić będziecie budziły, będziecie budzić będą budziły, będą budzić n będę budziło, będę budzić będziesz budziło, będziesz budzić będzie budziło, będzie budzić czas zaprzeszły m budziłem był budziłeś był budził był budziliśmy byli budziliście byli budzili byli ż budziłam była budziłaś była budziła była budziłyśmy były budziłyście były budziły były n budziłom było budziłoś było budziło było forma bezosobowa czasu przeszłego budzono tryb przypuszczający m budziłbym, byłbym budził budziłbyś, byłbyś budził budziłby, byłby budził budzilibyśmy, bylibyśmy budzili budzilibyście, bylibyście budzili budziliby, byliby budzili ż budziłabym, byłabym budziła budziłabyś, byłabyś budziła budziłaby, byłaby budziła budziłybyśmy, byłybyśmy budziły budziłybyście, byłybyście budziły budziłyby, byłyby budziły n budziłobym, byłobym budziło budziłobyś, byłobyś budziło budziłoby, byłoby budziło imiesłów przymiotnikowy czynny m budzący, niebudzący ż budząca, niebudząca budzące, niebudzące n budzące, niebudzące imiesłów przymiotnikowy bierny m budzony, niebudzony budzeni, niebudzeni ż budzona, niebudzona budzone, niebudzone n budzone, niebudzone imiesłów przysłówkowy współczesny budząc, nie budząc rzeczownik odczasownikowy budzenie, niebudzenie

(2.1) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		budzić się
czas teraźniejszy		budzę się	budzisz się	budzi się	budzimy się	budzicie się	budzą się
czas przeszły	m	budziłem się	budziłeś się	budził się	budziliśmy się	budziliście się	budzili się
	ż	budziłam się	budziłaś się	budziła się	budziłyśmy się	budziłyście się	budziły się
	n	budziłom się	budziłoś się	budziło się
tryb rozkazujący		niech się budzę	budź się	niech się budzi	budźmy się	budźcie się	niech się budzą
pozostałe formy czas przyszły m będę się budził, będę się budzić będziesz się budził, będziesz się budzić będzie się budził, będzie się budzić będziemy się budzili, będziemy się budzić będziecie się budzili, będziecie się budzić będą się budzili, będą się budzić ż będę się budziła, będę się budzić będziesz się budziła, będziesz się budzić będzie się budziła, będzie się budzić będziemy się budziły, będziemy się budzić będziecie się budziły, będziecie się budzić będą się budziły, będą się budzić n będę się budziło, będę się budzić będziesz się budziło, będziesz się budzić będzie się budziło, będzie się budzić czas zaprzeszły m budziłem się był budziłeś się był budził się był budziliśmy się byli budziliście się byli budzili się byli ż budziłam się była budziłaś się była budziła się była budziłyśmy się były budziłyście się były budziły się były n budziłom się było budziłoś się było budziło się było forma bezosobowa czasu przeszłego budzono się tryb przypuszczający m budziłbym się, byłbym się budził budziłbyś się, byłbyś się budził budziłby się, byłby się budził budzilibyśmy się, bylibyśmy się budzili budzilibyście się, bylibyście się budzili budziliby się, byliby się budzili ż budziłabym się, byłabym się budziła budziłabyś się, byłabyś się budziła budziłaby się, byłaby się budziła budziłybyśmy się, byłybyśmy się budziły budziłybyście się, byłybyście się budziły budziłyby się, byłyby się budziły n budziłobym się, byłobym się budziło budziłobyś się, byłobyś się budziło budziłoby się, byłoby się budziło imiesłów przymiotnikowy czynny m budzący się, niebudzący się ż budząca się, niebudząca się budzące się, niebudzące się n budzące się, niebudzące się imiesłów przymiotnikowy bierny m budzony, niebudzony budzeni, niebudzeni ż budzona, niebudzona budzone, niebudzone n budzone, niebudzone imiesłów przysłówkowy współczesny budząc się, nie budząc się rzeczownik odczasownikowy budzenie się, niebudzenie się

przykłady:

(1.1) Mama budzi mnie rano do szkoły.

(1.2) Ta sprawa budzi moje wątpliwości.

składnia:

kolokacje:

(1.2) budzić strach / odrazę / oburzenie / zainteresowanie / zachwyt …

synonimy:

(1.2) wzbudzać, wywoływać

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. budzenie n, budziciel mos, budzicielka ż, budzik mrz, dobudzanie n, dobudzenie n, obudzanie n, obudzenie n, pobudka ż, pobudliwość ż, pobudzacz mrz, pobudzanie n, pobudzenie n, poprzebudzanie n, przebudzanie n, przebudzenie n, rozbudzanie n, rozbudzenie n, wybudzanie n, wybudzenie n, wzbudnica ż, wzbudnik mrz, wzbudność ż, wzbudzalnik mrz, wzbudzanie n, wzbudzenie n, zbudzanie n, zbudzenie n

czas. dobudzać ndk., dobudzić dk., obudzać ndk., obudzić dk., pobudzać ndk., pobudzić dk., poprzebudzać dk., przebudzać ndk., przebudzić dk., rozbudzać ndk., rozbudzić dk., wybudzać ndk., wybudzić dk., wzbudzać ndk., wzbudzić dk., zbudzać ndk., zbudzić dk.

przym. pobudliwy, pobudzający, pobudzeniowy

wykrz. pobudka

związki frazeologiczne:

nie budź licha, póki śpi

etymologia:

prasł. *buditi^[1]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) wake, awake; (1.2) rouse, arouse
• arabski: (1.1) صحا ,استيقظ (2.1) ;صحا ,استيقظ
• baskijski: (1.1) iratzarri, iratzartu, esnatu; (1.2) piztu, sortu; (2.1) iratzarri, iratzartu, esnatu
• białoruski: (1.1) будзіць; (1.2) выклікаць
• chiński standardowy: (2.1) 起床 (qǐchuáng)
• duński: (1.1) vække; (1.2) vække; (2.1) vågne
• esperanto: (1.1) veki; (2.1) vekiĝi
• francuski: (1.1) réveiller; (1.2) réveiller, éveiller; (2.1) se réveiller
• hawajski: (1.1) ala
• hiszpański: (1.1) despertar; (1.2) despertar; (2.1) despertarse
• interlingua: (1.1) eveliar
• islandzki: (1.1) vekja
• japoński: (1.1) 起こす; (2.1) 起きる
• jidysz: (1.1) אויפֿוועקן (ojfwekn)
• kazachski: (1.1) ояту; (1.2) ояту; (2.1) ояну
• niemiecki: (1.1) wecken
• norweski (bokmål): (1.1) vekke
• nowogrecki: (1.1) ξυπνώ
• rosyjski: (1.1) буди́ть; (1.2) буди́ть, возбужда́ть, побужда́ть, пробужда́ть; (2.1) пробужда́ться, просыпа́ться
• szwedzki: (1.1) väcka; (1.2) väcka; (2.1) vakna
• tetum: (1.1) fanur, fanun
• ukraiński: (1.1) будити
• wilamowski: (1.1) wekia
• wolof: (1.1) yé

źródła: