Ubóstwo

Dziecko skrzywdzone

Przyczyny przedwczesnej dojrzałości dzieci przedstawiane w różnych tekstach kultury bywają też inne: śmierć jednego z rodziców, molestowanie seksualne, sytuacja społeczna wymuszająca pracę nieletnich, skrajne ubóstwo. Zwłaszcza nowele pozytywistów pełne są obrazów dzieci pracujących ponad siły, schorowanych, umierających. Antek z noweli Bolesława Prusa pasie bydło, gęsiarka z wiersza Leopolda Staffa (podobnie jak sierotka Marysia z baśni Konopnickiej) pasa gęsi, choć, maleńka, wydaje się...

Kamienica – arena zabawnych sytuacji

Kamienica, w której mieszkają studenci i baronowa, staje się areną zabawnych sytuacji. Ubodzy lokatorzy, prześladowani przez surową, bogatą sąsiadkę, dążącą do wykupienia posesji, dręczą ją i prowokują, strasząc np. fragmentami szkieletu, które trzymają w swym pokoju. Zdarza się, że paradują niemal nago, uwodząc młode lokatorki. Nie wahają się też przed uwodzeniem sług, kucharek i praczek. Podczas rozprawy sądowej uskutecznią kolejne popisy, będące kontynuacją tych z kamienicy. Sami tak...

Życie króla – kontrast z egzystencją ubogich

Często spotykamy w literaturze sielankowe obrazy z życia władców tego świata. Panujący, w odróżnieniu od poddanych, nie muszą walczyć ani pracować, korzystają z bogactw, owoców cudzej pracy, a innych wysyłają na śmierć. Mówi o tym stylizowany na ludową piosenkę utwór Marii Konopnickiej A jak poszedł król na wojnę . Przypomina on starą prawdę, charakteryzuje świat jako miejsce niesprawiedliwych podziałów społecznych i wynikających stąd zależności: „a najdzielniej biją króle,/A najgęściej...

Guwernantka pogardzana z racji ubóstwa

I tu pojawia się częsty w literaturze motyw odrzucenia pięknej, zdolnej guwernantki z powodu jej nie najlepszej pozycji społecznej i materialnej. Upokorzeń doznaje jako korepetytorka Madzia Brzeska – bohaterka Emancypantek . Wiele upokorzeń i wręcz ataków ze strony rodziny i znajomych narzeczonego ordynata Michorowskiego zniesie Stefcia z Trędowatej . Niestety, przypłaci to chorobą i śmiercią. Niezaakceptowana przez rodzinę i środowisko narzeczonego, umiera na rękach Waldemara, do dziś...

Z biedy do pałacu

Licznych ubogich bohaterów spotykamy w baśniach. Kopciuszek czy właściciel kota w butach nie mają pieniędzy, ale mają dobre serca i za to zostają wynagrodzeni szczęśliwym życiem. Skąpcy zaś zostają wystrychnięci na dudka i ukarani za swą chciwość, brak wrażliwości, złe serca... Nieco inaczej jest w dramacie Juliusza Słowackiego, którego tytułowa bohaterka Balladyna wprawdzie pochodzi z ubogiej chatki, ale grzeszy żądzą władzy i chciwością,dlatego zabija siostrę rywalizującą z nią o względy...

Ubożenie szlachty

Odrębnym zagadnieniem jest ubożenie szlachty, między innymi w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym. Biednieją Niechcicowie z Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, zmuszeni do zarządzania cudzymi majątkami, Orzelscy z Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, rezydenci u bogatszych kuzynów, i Korczyńscy, coraz biedniejsi posiadacze majątku z tej samej powieści. Salomea Brynicka, bohaterka Wiernej rzeki , i jej sługa cierpią głód, zamknięci w dworze w czasach, gdy dogorywa powstanie. Biednieją...

ubóstwo

Biblijny postulat ubóstwa

„Łatwiej wielbłądowi przejść przez ucho igielne niż bogatemu wejść do królestwa niebieskiego” – głosi Ewangelia według św. Mateusza. Chrystus zalecał swym apostołom wyzbycie się bogactw, a młodzieńcowi, który pytał, jak ma go naśladować, nakazywał rozdanie całego swego mienia. „Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza je niszczy i skąd złodzieje wykradają je” (Ewangelia według św. Mateusza) – mówił. Przestrzegał też: „Nie możecie służyć Bogu i mamonie”.

Przyjaźń dziewcząt

Specjalistkami od przyjaźni wydają się kobiety. Pensjonarską przyjaźń pokazuje np. Tadeusz Konwicki w Kronice wypadków miłosnych . Młoda Nałęczówna, ukochana Wicia, ma nieodłączną przyjaciółkę, która przekazuje chłopakowi informacje, np. wtedy, gdy Alina jest chora. Dziewczyna jest cieniem przyjaciółki, razem jeżdżą do szkoły, razem przebywają w klasie i po lekcjach razem chichoczą w parku. To właśnie jest rozchichotana pensjonarska przyjaźń, wypełniona zwierzeniami i „strzelaniem oczami”...

Przyjaźń dojrzałych mężczyzn

Pięknym przykładem przyjaźni jest relacja Hamleta i Horacja z Szekspirowskiej tragedii. Horacy dzielił smutek, troski i radość Hamleta oraz jego wątpliwości dotyczące okoliczności śmierci ojca. Pomagał Hamletowi odkryć prawdziwego królobójcę. W odróżnieniu od innych fałszywych przyjaciół był wobec księcia lojalny i wierny. Gdy Hamlet umierał, chciał odebrać sobie życie, jednak książę przekonał go, że powinien żyć i świadczyć o tym, co się stało: o zbrodni Klaudiusza, jego podstępach i o...

Głupi sługa

Inną kreację stanowi sługa głupi. Słudzy tacy występują w nieukończonym dramacie Juliusza Słowackiego Horsztyński (np. Sforka) czy Zemście Aleksandra Fredry – nie najmądrzejszy jest Papkin, ale jeszcze głupszy Dyndalski – flegmatyczny ubogi szlachcic, nieumiejący nawet napisać dyktowanego mu listu (słynna scena ze słowem „mociumpanie”). Opowieści o głupich służących, np. Bogutowej, stanowią też rozrywkę pań z towarzystwa: Cecylii Kolichowskiej i jej przyjaciółek z Granicy Zofii...

Ubóstwo wsi w literaturze dwudziestolecia międzywojennego

Nie waha się mówić o ubóstwie i ciemnocie wsi literatura polskiego dwudziestolecia. Na wsi pracują (w dwóch kolejnych majątkach) bohaterowie Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, Barbara i Bogumił Niechcicowie, obserwując ciężką pracę i złe warunki życia chłopów. Dziedzic nie daje pieniędzy na poprawę bytu włościan, bo ona go nie interesuje. Chłopi panicznie boją się szpitali i lekarzy, walka z ciemnotą będzie jeszcze trwała całe lata. Zarówno Noce i dnie , jak i Granica Zofii Nałkowskiej...

Wieś – pole dla pracy u podstaw

Uboga wieś, która może być polem pracy dla pozytywistów, została ukazana w powieściach, nowelach i opowiadaniach. O jej specyfice i mieszkańcach pisali najwybitniejsi przedstawiciele epoki: Bolesław Prus pokazał skrajne ubóstwo wsi, brak perspektyw dla zdolnych dzieci w noweli Antek , podobny temat podjął Henryk Sienkiewicz w Janku Muzykancie , Maria Konopnicka w obrazku Przed sądem i Eliza Orzeszkowa w Dobrej pani . Z kolei pozytywny obraz pracy na roli i współdziałania dworu z...

Stara panna, uboga krewna

Często w literaturze spotykamy także postać samotnej ubogiej krewnej, niejednokrotnie pozostającej na łasce dalszej rodziny. Budzi ona zwykle litość i pogardę, i bez ogródek nazywana jest starą panną. W czasach, gdy małżeństwo traktowano jako jedyną możliwą dla kobiety drogę awansu społecznego, kariery, osoby takie uważano za nieszczęśliwe, pechowe i jawnie gorsze od innych. Szybko starzeją się i nie wychodzą za mąż kobiety z ubogiej linii znakomitej kupieckiej rodziny Buddenbrooków–...

Bieda w mieście

Biedują nie tylko chłopi, biedują też ubodzy mieszkańcy miast i rzemieślnicy opisani w utworach Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Nędzę robotników, którzy z nadzieją na łatwy zarobek przybyli do Łodzi, portretuje Władysław Stanisław Reymont w swej panoramicznej powieści Ziemia obiecana . Ubodzy giną i tracą zdrowie w strasznych wypadkach, pracują ponad siły. Rodzinom zmarłych i zranionych nikt nie zapewnia opieki. Tej bezduszności próbuje się przeciwstawiać narzeczona Karola...

Dylematy bohaterów średniowiecznych

Bohater średniowiecznych moralitetów wybierał pomiędzy dobrem a złem. Postaci z utworów średniowiecznych nie przeżywały wielkich rozterek: wiedziały, co mają wybierać. Choć mogło być to dla nich trudne: Aleksy wyrzekł się małżeńskiego szczęścia i bogactwa, wybrał ascezę ( Legenda o św. Aleksym ), Franciszek wybrał ubóstwo, odrzucając bogactwa rodzinnego domu ( Kwiatki św. Franciszka ). Dylemat: wezwać pomoc czy nie, miał średniowieczny rycerz Roland, napadnięty zdradziecko w wąwozie przez...

Dziecko żołnierz

Nie tylko skrajne ubóstwo, sytuacja rodzinna czy warunki społeczne każą dzieciom wyrastać z dzieciństwa. Również warunki historyczne, np. wojna, podczas której walczą z bronią w ręku mali chłopcy... W części III Dziadów czytamy o chłopcach sprzeciwiających się carskiemu terrorowi i więzionych, skazywanych na katorgę. Podobne obrazy spotkamy w wierszu Adama Mickiewicza Do Matki Polki , w którym poeta mówi z ironią (ale czy to tylko ironia?) o „okrutnym treningu”, jaki matka powinna...

Wieś skrajnie uboga w tekstach młodopolan

Nie brakuje też obrazów skrajnie ubogiej wsi w tekstach młodopolan. W wierszu Jana Kasprowicza W chałupie i cyklu utworów Z chałupy odnajdziemy obrazy ubogich chłopskich chat. W epopei Reymonta Chłopi znajdzie odbicie dramatyczne niekiedy życie i bieda ubogich gospodarzy i komorników. Skrajne ubóstwo i morderczą pracę chłopów opisze też Stefan Żeromski w opowiadaniu Zmierzch . W naturalistycznych opowiadaniach i Wiernej rzece tego pisarza pojawią się obrazy biednych chłopów...

Postulaty franciszkańskie

Ubóstwo postuluje także św. Franciszek, akcentujący jednak radość z całego stworzenia, a nie ostentacyjne umartwianie się. Postawę bogatego Włocha z Asyżu, który był złotym młodzieńcem, a potem wyrzekł się uciech, pieniędzy i życia możnego, ukazują Kwiatki św. Franciszka z Asyżu , spisane przez anonimowego autora i przetłumaczone z włoskiego na język polski. Podobnie jak Jezus, św. Franciszek postuluje ubóstwo z wyboru. Jego postawa jest do dziś popularna, co przejawia się zarówno w...

Aborcja – skutek mezaliansu, ubóstwa, nędzy, nieodpowiedzialności

Nie tylko charakter kobiet, preferujących doświadczenia inne niż macierzyństwo, skłaniał bohaterki literackie do przerwania ciąży. Niekiedy zmuszała je do aborcji nędza, niemożność zapewnienia godziwego życia sobie i dziecku, rozpacz po stracie partnera, nieodpowiedzialność ojca. Bohaterka głośnej powieści Zofii Nałkowskiej Granica – pochodząca z biednej rodziny córka kucharki Justyna Bogutówna – wdaje się w romans z paniczem, Zenonem Ziembiewiczem. Spotkanie po latach nie osłabia łączącego...

Ubóstwo, nędza

– Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! – Na wieki wieków, moja Agato, a dokąd to wędrujecie, co? – We świat, do ludzi, dobrodzieju kochany – w tyli świat!...– zakreśliła kijaszkiem łuk od wschodu do zachodu. Ksiądz spojrzał bezwiednie w tę dal i rychło przywarł oczy, bo nad zachodem wisiało oślepiające słońce; a potem spytał ciszej, lękliwiej jakby... – Wypędzili was Kłębowie, co? A może to ino niezgoda?... może... Nie zaraz odrzekła, wyprostowała się nieco, powlekła ciężko starymi...

Przyjaźń ubogiej krewnej

Specyficzną, bo niejako kaleką przyjaźnią są relacje pomiędzy znudzonymi,wymagającymi opieki i towarzystwa bogatymi damami a ich zamożnymi krewnymi. Taka więź łączy np. bohaterkę Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej – Emilię Korczyńską i jej ubogą damę do towarzystwa, niegdyś nauczycielkę jej córki, Terenię. To ona wysłuchuje wsz ystkich skarg Emilii dotyczących życia z dala od świata, niezrozumienia przez męża i rozmaitych dolegliwości. To ona pierwsza spieszy z buteleczką lekarstwa i...

Pozytywistyczne obrazki nędzy

Mimo iż obrazy ludu znajdziemy też w utworach romantycznych, najpełniej nędza chłopów i biedoty miejskiej zostanie przedstawiona w epoce pozytywizmu, np. w obrazkach i nowelach Marii Konopnickiej, nowelach i opowiadaniach Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza. W takich utworach jak Jaś nie doczekał , W piwnicznej izbie , Przed sądem , Nasza szkapa Maria Konopnicka portretuje ubóstwo ciemnych, nieogrzewanych słońcem izb, w których panuje głód, chłód, bieda i smutek,...

Współczesny aspekt problemu

Literatura socjalizmu nie dotykała problemu ubóstwa, chyba że chodziło o biedę na imperialistycznym Zachodzie. O franciszkańskim w pewnym sensie ubóstwie i włóczędze z wyboru pisał outsider Edward Stachura, który w piosenkach czy Siekierezadzie opisał los człowieka o niewielkich bytowych wymaganiach, któremu wystarczy miłość i chleb... Los matki, walczącej przed wojną i po okupacji o byt i przetrwanie licznej rodziny, pokazuje książka Kazimierza Brandysa i nakręcony według niej film Matka...

Renesansowe i barokowe obrazy nędzy chłopskiej

Utwory średniowieczne, a także renesansowe, takie jak Pieśń świętojańska o Sobótce czy inne teksty Jana Kochanowskiego tuszują krzywdę chłopów.Odważnym utworem poruszającym temat biedy wśród włościan jest  Mikołaja Reja. Utwór ten pokazuje stosunki panujące na wsi: „Ksiądz pana wini, pan księdza,/A nam prostym zewsząd nędza”. Chłopi ukazani zostają jako warstwa ciemiężona zarówno przez duchowieństwo, jak i szlachtę. Straszliwe warunki pracy w polu opisuje Szymon Szymonowic w sielance...

Ubóstwo w średniowieczu

Choć literatura średniowiecza skupiała się na rycerzach, panach i świętych ascetach, nie ubogich chłopach, którym sytuacja społeczna nie pozwalała na rozkoszowanie się dobrami materialnymi, odnajdujemy w utworach tej epoki temat ubóstwa z wyboru. Święci wyrzekają się bogactw, by się umartwiać, stawać się ascetami i zasłużyć na życie w niebie. Tak jest w przypadku tytułowego bohatera przetłumaczonej na język polski Legendy o św. Aleksym , który mimo iż jest księciem, synem zamożnych...

Asceci średniowiecza

Święty był wzorcem osobowym hagiograficznej literatury średniowiecza.Pisano wówczas, według określonego, sztampowego schematu, liczne żywoty świętych. Najbardziej popularne były te wychwalające ascezę lub męczeńską śmierć. Święty na ogół był zakonnikiem, a jeśli nawet jako osoba świecka zawierał związek małżeński, zachowywał czystość, jak św. Kinga, która ubłagała męża, władcę Polski, by nie żyli ze sobą jak mąż z żoną. Aleksy uciekł z domu w noc poślubną ( Legenda o św. Aleksym ). Na ogół...

Franciszkański model ascezy

Innym, łagodniejszym wobec ciała, modelem ascetycznego życia było to, co proponował św. Franciszek z Asyżu: wyrzeczenie się bogactw, rozdanie majątku ubogim i skromne, ale radosne, wędrowne żebracze życie. Do franciszkańskiego modelu życia powracało wielu poetów, np. Leopold Staff przełoży łi wydał Kwiatki św. Franciszka z Asyżu , a jednocześnie we własnej twórczości przywoływał motywy franciszkańskie.

Paradoks Polski?

Paradoks Polski opisuje w swojej książce, „Co z tą Polską?” Tomasz Lis dziennikarz faktów – z resztą niedawno zwolniony miedzy innymi za pisanie książek. Opisuje on tam bardzo ciekawe zjawisko, cytuje: „ Paradoks współczesnej Polski. Ludziom jest...

Polityka społeczna

Jest to działalność praktyczna rządu, skupiająca się na rozwiązywaniu problemów społecznych - dotyczących wielkich grup społ., wyróżnionych na podstawie struktury społecznej, demograficznej, przestrzennej itd. Problemy te, to: bezrobocie,...

Pomoc społeczna

I. Pomoc społeczna w Polsce - historia. Pomoc społeczną lub też jej zalążki można odnaleźć w Polsce już w średniowieczu. W ówczesnych czasach powstawały już sławne fundacje, Władysława Hermana, Odrowążów. Dość wcześnie pojawiły się szpitale,...

Polityka społeczna Polski po okresie transformacji

Żadne społeczeństwo nie jest z natury doskonałe i każde boryka się z określonymi problemami - mniejszymi bądź większymi. Istnieje bardzo szeroki wachlarz czynników, mających wpływ na ten stan rzeczy: - Naturalne (położenie, klimat, bogactwo złóż,...

Ubóstwo

Transformacja systemowa, która rozpoczęła się w Polsce w latach 80. i na początku lat 90. ujawniła wiele zjawisk, które do tej pory pozostawały na marginesie społecznego zainteresowania. Jednym z nich jest zjawisko ubóstwa. Ubóstwo jest jednym z...

Główne problemy i wyzwania przed którymi stoi młodzież w Unii Europejskiej.

Przedstaw główne problemy i wyzwania, przed którymi stoi młodzież w Unii Europejskiej Młodzież jest ważną częścią ludności w Unii Europejskiej. Dalsze losy tej wspólnoty niepodległych państw będą spoczywać w rękach dzisiejszych...

Uruchom Swoją Wyobraźnię - Leżę na łące i wypełniam swoją głowę myślami...

Leże sobie na łące i patrzę na przesuwające się chmury. Wypełniam swoją głowę myślami... Pytanie "dlaczego". Przychodzi. Znikąd, tak ot, pojawia się i bezczelnie istnieje. Domaga się odpowiedzi. Nie można jednak go zlikwidować zbywając niczym,...

Śląska Bieda

Czym tak naprawdę jest bieda? Bieda to inaczej ubóstwo to pojęcie ekonomiczne i socjologiczne opisujące brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie: jedzenia, schronienia, ubrania,...

Polityka społeczna-wykład

Wykład 1/4 25.11.2007 Wokół genezy i pojęcia polityki społecznej. 1. Definiowanie polityki społecznej w różnych państwach i okresach 2. Przesłanki i okoliczności powstania polityki społecznej 3. Cele i zadania polityki społecznej współcześnie....

Problemy młozdziezy w UE

Problemy Młodzieży w UE Młodzież musie się zmagać z problemami, jakie stawia jej unia i rynek pracy: bezrobocie, bieda, rasizm, ksenofobia, brak znajomości języków obcych i brakiem zaangażowania w życie Unii Europejskiej. Nie sposób pisać o...

Jak wygląda w Polsce społeczeństwo

Miom zdaniem polskie społeczeństwo staje się coraz gorsze. W naszym kraju nie dzieje się dobrze. Gdzie sie nie spojrzy jest zło. W Polsce panuje ogromna bieda. Są takie rodziny, które za 300 złotych muszą przeżyć cały miesiąc. Na nic...

Współczesne problemy Polski i świata

Ludzkość od zawsze boryka się z różnymi problemami. Mogą to być problemy, które dotyczą poszczególnych krajów, czy nawet regionów, a mogą być ogólnoświatowe. Oto pięć subiektywnie przeze mnie wybranych współczesnych problemów świata i Polski....

Milenijne Cele Rozwoju

MILENIJNE CELE ROZWOJU – Millennium Development Goals, MDG – zobowiązanie do realizacji 8 celów dotyczących pomocy rozwojowej, przyjętych w Deklaracji Milenijnej przez przywódców 189 państw na szczycie ONZ. Cele te to: 1) Zmniejszenie skrajnego...

Czy pieniądze dają szczęście?

Wielu ludzi zadawało sobie to pytanie. Niektórzy uważają, że szczęśliwym można być tylko kiedy posiada się dużo pieniędzy. Według mnie nie jest to prawdą. W tej pracy postaram się to udowodnić. Po pierwsze, za pieniądze nie można kupić...

Ustna stara matura z WOS-u pytania i odpowiedzi

1. Podstawowe umiejętności obywatelskie: a) potrzeby jednostki Człowiek jest istotą społeczną. Od zwierząt różni się specyficzną budową ciała, oraz rozwiniętymi funkcjami mózgu, dzięki którym myśli, przeżywa, wyraża swoje uczucia - jest istotą...

Ubóstwo

Jak rozwiązać problem ubóstwa? Państwo i organizacje pozarządowe. Mówimy o ubóstwie w sytuacji, kiedy człowiek nie jest w stanie spełnić swoich podstawowych potrzeb. Żyje poniżej przyjętego poziomu w danym społeczeństwie, brak mu...

Przedstaw wizję arkadyjską i prawdę o Polsce na podstawie fragmentów „Wizja szklanych domów” i fragmentu obrazu Polski po przekroczeniu granicy przez Cezarego Barykę. Odwołaj się również do całej powieści.

Arkadia, czyli kraina szczęścia była motywem pojawiającym się w literaturze każdej epoki. Odwieczne dążenie do stworzenia idealnego miejsca na ziemi, gdzie panowałby ład, harmonia, nie byłoby konfliktów i nieszczęść, od zarania wieków...

Żywienie i żywność

Na dobrostan w zakresie żywienia wpływa wartość odżywcza spożywanej żywności w stosunku do zapotrzebowani w zależności od wieku, płci, stopnia aktywności fizycznej, stanu zdrowia i efektywności wykorzystania składników odżywczych przez organizm....

Problemy współczesnego świata i moja opinia na ten temat.

Kategorycznie stwierdziłam, że największym problemem współczesnego świata są pieniądze. Jak wiadomo w dzisiejszych czasach pieniądze odgrywają w życiu bardzo dużą rolę. Każdy człowiek marzy o dostatnim życiu, luksusach i wygodach. Aby sobie...

Formy zjawiska wykluczenia społecznego na podstawie ubóstwa

Wykluczenie społeczne – zjawisko, które można zaobserwować niemal na każdym kroku. Polega na niepodejmowaniu zwyczajowej i społecznie akceptowanej drogi życiowej lub wypadaniu z niej, dotyczy osób, rodzin lub grup ludności, które:  żyją w...

Wybrane zagadnienia na ustna mature z Wosu

1.Cechy społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwo obywatelskie było: - wzorem - -utopijnym modelem opartych na rynkowych podstawach społeczeństwa pełnoletnich, równouprawnionych i wolnych obywateli. Obywatelstwo oznaczało aktywny...

Wobec ludzkiej biedy i poniżenia - "Nerwy", "Taka sama w środku"

Problem biedy to zjawisko, które zawsze wywoływało spore kontrowersje. Społeczeństwo na ogół niechętnie podejmuje dyskusję na ten temat. Mimo, że w ciągu kilkuset lat sytuacja zmieniła się to nadal ubóstwo, czy niedostatek jest sprawą tabu....