Bieda w mieście

Biedują nie tylko chłopi, biedują też ubodzy mieszkańcy miast i rzemieślnicy opisani w utworach Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Nędzę robotników, którzy z nadzieją na łatwy zarobek przybyli do Łodzi, portretuje Władysław Stanisław Reymont w swej panoramicznej powieści Ziemia obiecana. Ubodzy giną i tracą zdrowie w strasznych wypadkach, pracują ponad siły. Rodzinom zmarłych i zranionych nikt nie zapewnia opieki. Tej bezduszności próbuje się przeciwstawiać narzeczona Karola Borowieckiego – Anka, co jednak nie spotyka się ze zrozumieniem narzeczonego.
Ubóstwo ulic Ciepłej i Krochmalnej opisuje Stefan Żeromski w powieści Ludzie bezdomni. Jej główny bohater, lekarz Tomasz Judym, pochodzący z rodziny ubogiego szewca,spłaca swój „dług przeklęty”, broniąc interesów biednych, a tym samym narażając się w lekarskim środowisku. Nie podoba się jego kolegom ani odczyt wygłoszony na temat konieczności poprawy losu ubogich, ani późniejsza postawa w uzdrowisku w Cisach, gdzie otwarcie mówi o szkodliwym wpływie szlamu ze stawów na zdrowie miejscowej ubogiej ludności (wrzucenie tego szlamu do rzeki zatrułoby wodę pitną). Walka Judyma z ubóstwem ma cechy szaleństwa, lekarz porzuca kochaną kobietę Joasię Podborską – także idealistkę, by poświęcić się wyłącznie pomocy ubogim.
Biedę doskonale znają też młode kobiety. Pisze o tym Gabriela Zapolska w Pannie Maliczewskiej – kreśląc portret ubogiej, uczciwej artystki, która musi stać się utrzymanką, by przeżyć,mieć na mieszkanie, jedzenie, i... świece, przy których może uczyć się roli. O trudnym losie ubogich dziewcząt, niepozbawionych ambicji pisze też Pola Gojawiczyńska w powieści Dziewczęta z Nowolipek, autorka dwudziestolecia międzywojennego. Świat bohaterek – przyjaciółek z podwórka i ze szkoły to codzienność tragicznej nędzy i niezaspokojonych pragnień. Inną rzeczniczką ubogich jest Zofia Nałkowska opisująca w Granicy kamienicę,w której obok zamożnych ludzi (a raczej pod nimi) zamieszkuje biedota. Są wśród ubogich bohaterów Borboccy, Chąźbowie, Gołąbscy i Justyna Bogutówna, która zatrzymuje się u ubogich krewnych po śmierci matki. Umierają i chorują w nędzy, żyją w ciemnościach i głodzie...