ייִד (jidysz)

(1.1) ייִדן

transliteracja:

YIVO: yid; polska: jid

wymowa:

IPA: /jid/; IPA: [jɪd]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rel. i narodowość żyd / Żyd

(1.2) gdy religia ani narodowość nie są istotne człowiek, osoba, mężczyzna, pan

odmiana:

(1.1-2) lp נאָמ ייִד, פּאָס ייִדנס, ד ייִדן / ייִד, אַ ייִדן / ייִד ‖ lm ייִדן

przykłady:

(1.1) איך בין אַ ייִד.‏ → Jestem Żydem.

(1.1) שווער צו זײַן אַ ייִד, אַ ייִדענע נאָך שווערער.‏ → Ciężko być Żydem, a Żydówką jeszcze ciężej.

(1.1) אַז אַ ייִד האָט אַ הונט, איז אָדער דער הונט נישט קיין הונט, אָדער דער ייִד נישט קיין ייִד.‏ → żart. Jak Żyd ma psa, to albo ten pies to nie jest żaden pies, albo ten Żyd to nie jest żaden Żyd^[1].

(1.2) וואָס וויל דער ייִד?‏ → Czego chce ten człowiek?

(1.2) אַלע זײַנען דאָ, יונג און אַלט. ייִדן און ווײַבער און קינדער, גוייִם, טערקן, ציגײַנער.‏ → Wszyscy tu są, młodzi i starzy. Mężczyźni i kobiety, i dzieci, goje, Turcy, Cyganie^[2].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.2) מענטש, מאַנצביל, פּערזאָן, פּאַרשוין

antonimy:

(1.1) גוי

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) ישׂראל

holonimy:

(1.1) ישׂראל

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. ייִדיש, ייִדישקייט, ייִדישיזם, ייִדישיסט, ייִדנטום

zdrobn. ייִדל, ייִדעלע

forma żeńska ייִדענע, ייִדישקע

czas. ייִדישן, ייִדלען זיך

przym. ייִדיש, ייִדישלעך

przysł. ייִדישלעך

związki frazeologiczne:

אַ ייִד → zwrot grzecznościowy pan, wy

ר׳ ייִד!‏ → zwrot grzecznościowy proszę pana!

ווי איך בין אַ ייִד → jak Boga kocham, Bóg mi świadkiem, słowo daję

דער אייביקער ייִד → Żyd Wieczny Tułacz, Ahaswerus

דאָס פּינטעלע ייִד → istota żydowskości, kwintesencja żydowskiej tożsamości

etymologia:

śwn. jüde, por. niem. Jude

uwagi:

źródła: