Starożytność

Zaloty w literaturze starożytnej

Podstępne umizgi bogów do bogiń i pięknych Ziemianek opisuje mitologia. Hades olśnił córkę Demeter Korę (Persefonę) pięknem kwiatów, a gdy zerwała kwiat należący do władcy podziemi, porwał ją. Zeus ukazał się królewnie Europie pod postacią pięknego byka, a gdy dziewczyna dosiadła zwierzęcia, porwał ją. Zaloty Parysa do żony Menelaosa Heleny skończyły się porwaniem i długotrwałą wojną trojańską. Nie zostały uwieńczone sukcesem umizgi do Dafne, która tak przed nimi uciekała, że w końcu...

STAROŻYTNOŚĆ

Starożytność : Ważni bohaterowie literaccy

Antygona – uosabia rozdarcie między dwiema ważnymi ideami. Jej dramat pokazuje, że władza powinna służyć ludziom, a uczucia jednostki nie mogą być deptane przez bezosobowe rozkazy. Bohaterowie mitów (Ariadna, Herakles, Atena, Apollo, Ares, Prometeusz, Ikar, Syzyf, Odyseusz, Penelopa). Kreon – uosobienie bezdusznej władzy; uważa, że wydany rozkaz obowiązuje zawsze i wszystkich, bo musi zostać zachowany autorytet władzy w kraju. A jego dobro jest ważniejsze niż rodzina, bo dobro...

Starożytność : Co nam zostało?

Epikureizm i stoicyzm - dwa ważne nurty filozoficzne, które przenikają twórczość poetów i myślicieli epoki. Epikureizm stworzył Epikur – uważał on, że aby być szczęśliwym, trzeba wierzyć zmysłom,nie uznawać sił ponadnaturalnych i dążyć do przyjemności. Natomiast stoicyzm (Zenona z Kition) poleca zachowanie równowagi duchoweji wyzbycie się wszelkich gwałtownych emocji. Spokój wobec wszystkiego, co nas spotyka, to uniwersalna recepta na szczęśliwe życie. Obok Biblii literatura antyczna...

Starożytność : Zapamiętaj tych pisarzy

Ajschylos (525-456 p.n.e.) – twórca tragedii greckiej,którego twórczość poprzedziła dzieła Sofoklesa i Eurypidesa. Jego utwory zawierają tematykę religijną z elementami nacechowanymi moralizmem. W 484 r. p.n.e. wygrał pierwszy konkurs dramatyczny, a potem jeszcze 13 razy zdobywał główną nagrodę ateńskich igrzysk teatralnych. Wprowadził to teatru drugiego aktora, ograniczył rolę chóru i wprowadził do tragedii akcję dziejącą się poza sceną. Arystoteles (384-322 p.n.e.) – obok Platona...

Starożytność : Zapamiêtaj te pojêcia

Herkulesowa praca – mówimy tak o ciężkim, przekraczającym ludzkie siły zajęciu. Wyrażenie pochodzi oczywiście od 12 prac Herkulesa. Jabłko niezgody – oznacza powód do kłótni. Bogini niezgody rzuciła na stół jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”, a Parys miał zdecydować, do której bogini trafi owoc. Kompleks Edypa – tego wyrażenia zaczął używać Freud na określenie skomplikowanych relacji pomiędzy matką a synem i na stałe weszło do języka psychologii. Pochodzi z mitu o Edypie,...

Starożytność

Starożytność : Wielkie dzieła

Antygona (Sofokles) – sprzeciwia się rozkazowi stryja, władcy Teb, i postanawia pogrzebać zwłoki brata, uznając wyższość prawa boskiego nad ludzkim. Tak zarysowany został konflikt dramatyczny w utworze. Antygona jest symbolem buntu, odwagi i braku pokory, a Kreon uosabia dumę, upór i nieustępliwość. Iliada (Homer) – epos nawiązujący do wydarzeń z lat 1194-84 p.n.e. (ostatnie dziesięciolecie wojny trojańskiej). Bohaterowie są heroiczni i wyidealizowani, a bogowie amoralni i...

Starożytność : Mity

Mit ikaryjski – Dedal, ojciec Ikara, doleciał na skonstruowanych przez siebie skrzydłach do brzegu, ale Ikar wpadł do morza i utonął, bo za bardzo zbliżył się do słońca, które roztopiło wosk skrzydeł. Jest ucieleśnieniem nierozsądnych marzeń, tęsknoty za pokonywaniem przestrzeni i poszukiwaniem wolności. Mit prometejski – Prometeusz z miłości do ludzi wykradł ogień z Olimpu. Za karę został przykuty do skały, a sępy wciąż wyjadały nieustannie odrastającą mu wątrobę. Symbolizuje...

Starożytność : Nazwa epoki i ramy czasowe

Terminem „starożytność” określa się czasy od około 4000 lat p.n.e.do 476 r. n.e. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego). Natomiast pojęcie „antyk” odnosi się do kultury śródziemnomorskiej (Grecji i Rzymu) do V w. n.e. Ten dorobek kulturowy określa się jako klasyczny (w znaczeniu: doskonały) i obok Biblii jest uważany za pierwowzór etyki i estetyki cywilizacji europejskiej.

Gatunki literackie starożytności

Epos – inaczej epopeja; jeden z najstarszych i głównych gatunków epiki. Są to najczęściej poetyckie utwory prezentujące życie legendarnych lub historycznych bohaterów na tle ważnych historycznie dla narodu wydarzeń. Może to być też opowieść o początkach dziejów tego narodu. Często występują w nim postacie magiczne, boskie i demoniczne. Najwcześniejsze eposy to zbiory opowieści mitycznych. Mit – opowieść o bogach, stworzeniu świata, dziejach rodów i zwykłych ludzkich uczuciach i...

Starożytność : Najważniejsze motywy i tematy

Bunt (np. Antygony przeciwko zasadom, które chce na niej wymóc Kreon; bunt ludzi wobec bogów). Konflikt tragiczny – konieczność wyboru między dwiema równoważnymi wartościami. Przykładem klasycznego konfliktu tragicznego są losy Antygony, która musi wybrać między posłuszeństwem wobec Kreona, czyli władcy, a kierowaniem się regułami ustalonymi przez bogów. Motywy z mitologii (Ariadna, Ikar i Dedal, wojna trojańska, Prometeusz, Herkules). Starożytny rycerz (np. Hektor) – staje...