Grecja starożytna posiadała niezwykle specyficzny system polityczny. Nie wytworzyło się tam jedno duże państwo, lecz powstało szereg państw-miast, tzw. polis. Największe z nich to Ateny i Sparta.
Na skutek ewolucji ustroju w Atenach w IV i V wieku p.n.e. ukształtował się demokratyczny system rządów. Jego główną zasadą był szeroki dostęp wszystkich obywateli do urzędów, za których sprawowanie otrzymywano wynagrodzenie. Główną instytucją życia politycznego było zgromadzenie ludowe, w którym mogli brać udział wszyscy obywatele, zbierające się kilka razy do roku i podejmujące najważniejsze decyzje w państwie. Pomiędzy zebraniami zgromadzenia wszelkie ważne dla państwa sprawy załatwiała rada, składająca się z 500 wybranych obywateli, oraz podporządkowani radzie urzędnicy.
Warto pamiętać
Ostatnim królem Aten był żyjący w XI wieku p.n.e. Kodros. W czasie najazdu Dorów na Attykę za jego panowania przepowiedziano, iż zwycięży ta armia, której wódz zostanie zabity przez nieprzyjaciela. Kodros w przebraniu drwala udał się do obozu Dorów,gdzie sprowokował jednego z żołnierzy doryckich do uśmiercenia go. Gdy wyszło na jaw, iż zabitym jest król Aten, Dorowie przerażeni faktem, że przepowiednia może się spełnić, wycofali się z Attyki. Według legendy po tym wydarzeniu Ateńczycy uznali, że nikt nie jest godny zastąpić Kodrosa na tronie. Był to kres rządów królewskich.W demokratycznych Atenach nie mieli praw politycznych niewolnicy, wyzwoleńcy, obcokrajowcy oraz kobiety. Według ustawy z 451 roku p.n.e., której autorem był Perykles, aby uzyskać pełne prawa obywatelskie w Atenach, należało mieć oboje rodziców Ateńczyków.
Pojęcia
demokracja ateńska – ustrój Aten ukształtowany ostatecznie w V wieku p.n.e., którego główną cechą było przyznanie wszystkim obywatelom możliwości bezpośredniego i osobistego udziału w podejmowaniu decyzji i sprawowaniu rządów w państwie
Literatura
A. Krawczuk: Perykles i Aspazja. Wrocław 1987.
K. Kumaniecki: Demokracja ateńska. Warszawa 1948.
Daty
V wiek p.n.e. - ukształtowanie się i funkcjonowanie klasycznego modelu demokracji w Atenach
Oś czasu
357 p.n.e. - wprowadzenie podatku od wyzwolenia niewolnika
221-207 p.n.e. - zjednoczenie Chin przez dynastię Cin
