Jan z Czarnolasu
W hołdzie mistrzowi słowa
Julian Tuwim zajmie się innym czarnoleskim wątkiem. Skupi się na poetyckiej doskonałości utworów mistrza, nie na problemie śmierci. Zatytułuje jeden ze swych tomów poetyckich Rzecz Czarnoleska i będzie się w nim odwoływał do tradycji poetyckiej mistrza Kochanowskiego: Z chaosu ład się tworzy, ład, konieczność, Jedyność chwili, gdy bezmiar tworzywa Sam się układa w swoją ostateczność I woła, jak się nazywa. (Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska ) Tuwim nie wystąpił w roli prekursora. Do...
Spadkobiercy Trenów
Do tych różnych aspektów „rzeczy czarnoleskiej” odwołują się kolejni polscy poeci. Bolesław Leśmian w wierszu Urszula Kochanowska powróci do dramatu z Trenów , by rozpatrywać tak bardzo interesującą go zagadkę życia i śmierci. Historia Urszulki Kochanowskiej, przeniesionej do nieba i tęskniącej za Czarnolasem, stanie się dla Leśmiana pretekstem do tworzenia tak chętnie kreowanych przez poetę istot funkcjonujących na granicy bytu i niebytu, ziemskiego i nieziemskiego życia („Zbliż się do...
Czarnolas, Jan z Czarnolasu, Urszula Kochanowska
Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyź błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym (Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie ) Rzecz Czarnoleska – przypływa, otacza, Nawiedzonego niepokoi dziwem. Słowo się z wolna w brzmieniu przeistacza, Staje się tem prawdziwem . (Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska ) Zrób tak, Boże – szepnęłam – by w nieb Twoich...
Kochanowski o Czarnolesie
Mistrz z Czarnolasu wielokrotnie dawał wyraz temu, że tworzy w miejscu nieprzypadkowym. Nazwał je po imieniu we fraszce Na dom w Czarnolesie . Napisał w niej, jak bardzo ceni „gniazdo ojczyste”, rodzinny dom – bardziej niż „pałace marmorowe” i „szczerym złotogłowem” obite ściany. W wierszu tym, podobnie jak w innych, Czarnolas jawi się jako miejsce pobytu skromnego, szlachetnego ziemianina, który przedkłada uczciwe, spokojne, zdrowe, sielskie życie nad dworskie atrakcje, nad przepych, nad...
Uzasadnij twierdzenie, że twórczość Mikołaja Reja i fraszki Jana Kochanowskiego są zwierciadłem epoki.
Epoka renesansu narodziła się we Włoszech. Nazwa jej pochodzi od francuskiego słowa „renaissance” oznaczającego odrodzenie. Po epoce średniowiecza nastąpiły zmiany polityczne i społeczne. Nastąpił upadek znaczenia kościoła katolickiego. Rozwinął...
„Niepogodzeni ze światem." Literatura o człowieku zbuntowanym i wyobcowanym
Bunt, protest oraz przeciwstawienie się człowieka są zjawiskami dość często spotykanymi w literaturze. Stosowanie tego motywu powoduje indywidualizację autora, wyróżnia go spośród innych poprzez ukazanie jego odmienności oraz często cech własnych...
Jakie wartości istotne dla bohaterów Starożytności i Odrodzenia chciałbyś uczynić własnymi.
John Locke, angielski myśliciel odwoływał się do teorii Tabula Rasa, co rozumiemy jako „czysta karta”. Według niej człowiek rodzi się jako owa nie zapisana karta i na rozwój jego osobowości wpływają otaczające go środowisko, wzorce osobowe i...
Literatura a historia.
Historia a literatura ma wiele wspólnego ze sobą. Wielu autorów opisuje wojny, powstania lub obozy koncentracyjne. Na początek skupię się na tym ostatnim,czyli na obozach koncentracyjnych. Autorami którzy opisują wydarzenia dziejące się w historii...
Josif Brodski twierdzi: „przeznaczeniem dzieła sztuki jest zawsze przetrwać swego twórcę”. Omawiając wybrane dzieła powstałe do końca XIX wieku, wykaż, że wypełniły one swoje przeznaczenie
Przetrwać własnego twórcę to nie tylko przeznaczenie dzieła sztuki, ale i ucieleśnienie pragnień wielu artystów, pożądających, aby ich dzieła żyły własnym życiem jeszcze długo po ich śmierci. Znaczna ich liczba pragnęła zapewnić sobie przez...
Kiedy żyli ludzie pełniejsi i ciekawsi w epoce renesansu czy dziś.
Jednoznaczne dokonanie oceny jakiegokolwiek zdarzenia czy sytuacji, wymaga rozpatrzenia zarówno przyczyn jak i późniejszych następstw- pozytywnych i negatywnych. A także określenia i zdefiniowania jego optymalnych cech. Zatem aby podjąć dyskusję...
Jak rozumiesz słowa Kochanowskiego "Serce nie kamień" - własne refleksje z odwołaniem do wierszy
„Serce nie kamień”… Jak można zinterpretować te słowa Jana Kochanowskiego? Do jakich sytuacji odnosił tę myśl wielki poeta? O czym myślał, układając litery w słowa, a słowa w zdania? Odpowiedzi trzeba szukać w twórczości Jana z Czarnolasu....
Wieś w literaturze polskiego Renesansu
Wieś w czasach oświecenia w Polsce miała wysoką wartość, ponieważ w tych to czasach przynosiła ona widoczne, a nawet wysokie zyski. Jednak na jej temat w literaturze wypowiadano się różnie. Poeci ujmowali życie wiejskie na dwa sposoby. Pierwszy z...
Bibliografia:człowiek wobec Boga, życia i śmierci. Omów problem na podstawie literatury staropolskiej
Człowiek wobec Boga, życia i śmierci. Omów problem na podstawie literatury staropolskiej. BIBLIOGRAFIA I. Literatura podmiotu: 1. Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, Wrocław 1962. 2. Kochanowski J., Czego chcesz od nas Panie..., Pieśń...
Przedstaw i omów różnorodność i ujęcie motywu tańca w literaturze wybranych epok.
Taniec zajmuje niezwykle ważne miejsce we wszystkich kręgach kulturowych i można zaryzykować stwierdzenie, że towarzyszy człowiekowi od zawsze. Pierwotnie ludzie tańczyli na cześć bogów lub natury. Poprzez układ ruchów ciała i gestów...
Renesans
RAFAEL SANTI – malarz, architekt, słynny twórca madonn, twórca arrasów „Trzy Gracje”, „Złożenie Do Grobu”, „Chrystus na krzyżu” LEONARDO DA VINCI – malarz, rzeźbiarz, fizyk, chemik, poeta, architekt, filozof, anatom, autor Ostatniej Wieczerzy,...
Pieśń XI Jana Kochanowskiego.
"Piesn XI" Jana Kochanowskiego pochodzi ze zbioru Ksiag Wtorych. Podiotem lirycznym tego utworu jest poeta, czlowiek madry z pewnym bagazem doswiadczen zyciowych, ktory pragnie podzielic sie tym z innymi ludzmi. Autor, mimo iz zwraca sie...
Elementy krytyki rzeczywistości XVI w. w "Żeńcach" Szymona Szymonowica, a wyidealizowany obraz wsi w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce"
"Żeńcy" Szymona Szymonowica to sielanka. Jej treść, z punktu widzenia cech gatunku, jest nietypowa, przedstawia bowiem pracę pańszczyźnianą, buduje obraz niedoli chłopa. O sielankowym charakterze utworu Szymonowica decyduje więc nie...
Jan Kochanowski i jego twórczość.
Słynna, otoczona poetycką legendą pieśń Jana Kochanowskiego, zaczynająca się od słów : "czego chcesz od nas, Panie z twe hojne dary?", dla podniosłej treści i patetycznej formy częstokroć nazywana Hymnem, posiada - w spuściźnie czarnoleskiej i...
Czy literatura Renesansu miała charakter odtwórczy?
Każda epoka w literaturze korzysta z idei epok wcześniejszych, wychwalając je, czasem krytykując. Zastanawiając się nad szeroko pojętym problemem odtwórczości dojść można do zupełnie abstrakcyjnych wniosków. Bo czy można być oryginalnym, kiedy...
Różne ujęcia wsi w wybranych utworach literatury renesansowej.
Piękne , zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach ... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek ; przy stole krząta się ubrana w kraciasty...
Charakterystyka niektórych pieśni Kochanowskiego
PIEŚŃ IX - nawołuje do zabawy i biesiad - filozofia epikurejska: chwytaj dzień - filozofia stoicka PIEŚŃ IX (Nie porzucaj nadzieje...) - głosi filozofię stoicką - człowiek powinien zawsze mieć nadzieje - nad losem człowieka czuwa fortuna i...
Jak żyć ma człowiek? Kto, komu, jakich i jak udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego?
Jan Kochanowski jest najwybitniejszym poetą polskiego renesansu. Jego utwory, do których możemy zaliczyć pieśni, treny, hymny czy fraszki, oprócz wywołania u czytelników oczywistego uczucia zachwytu nad pięknem jego poezji, pełnią również...
Jest na świecie jeden zawód jedno powołanie - być dobrym dla drugiego człowieka ... Być ludziom ku pomocy
Tworząc istotę ludzką, Bóg wykreował ją na obraz i podobieństwo samego siebie - odwiecznego i najwyższego dobra. Tym samym określił On posłannictwo człowieka, który miał uczynić ziemię ze wszystkimi stworzeniami żyjącymi na niej poddaną sobie, a...
Współczesne pokolenie wobec twórczości Jana Kochanowskiego.
Jan Kochanowski był największym polskim artystą epoki renesansu. Początkowo tworzył jedynie w języku łacińskim, ale sławę zyskał jako twórca polskiego języka poetyckiego. Już współcześni ludzie widzieli w nim wielkiego poetę. Nie ma człowieka,...
Jan Kochanowski
Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie,zmarł w 1584 na zawał w Lublinie.Żył w epoce Renesansu.Był wielkiej sławy poetą,dramaturgiem i tłumaczem.Pochodził za średnio zamożnej rodziny szlacheckiej.Kształcił się na Akademii Krakowskiej,w...
Patriotyzm w renesansie - przemówienie
Serdecznie witam wszystkich zebranych. Na dzisiejszym spotkaniu pragnę omówić problem patriotyzmu w renesansie. Jak powszechnie wiadomo, każdy z nas w mniejszym lub większym stopniu interesuje się sprawami swojego kraju. Nawet w dobie techniki,...
Rozrachunek renesansowego poety z filozofią stoicką
Filozofia stoicka powstała w III wieku przed naszą erą w Atenach. Głosiła ona, że to co jest zgodne z rozumem jest zgodne z naturą, a to, co z nią zgodne, jest dobre i rozpoznanie tego jest cnotą. Dla stoików cnota stanowiła jedyne dobro moralne,...
„Aby istnieć, człowiek musi się buntować” A. Camus. Zastanów się na źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawę.
KONSPEKT „Aby istnieć, człowiek musi się buntować” A. Camus. Zastanów się na źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawę. 1. WSTĘP a) Wyjaśnienie definicji buntu: Bunt – sprzeciw, protest, spontaniczne...
Esej interpretacyjny wiersza Zbigniewa Herberta pt:. "Pan Cogito rozmyśla o cierpieniu"
Uczucia są przyczyną powstania wielu utworów literackich. Jeżeli w życiu autora wydarzy się coś radosnego, tekst będzie optymistyczny i pogodny. Przeciwna sytuacja ma miejsce w przypadku Zbigniewa Herberta i wiersza „Pan Cogito rozmyśla o...
Niepogodzeni ze światem - literatura o człowieku zbuntowanym i wyobcowanym.
Świat opiera się na sile jednostki. To dzięki niej funkcjonuje, rozwija się. Każda istota ludzka przyczynia się do postępu cywilizacji. Każda formuje ją nadając kształt jej zdaniem odpowiedni. Według własnych przeświadczeń zbudowaliśmy to, co nas...
Motyw miłości w romantyzmie i innych epokach.
,,Zaiste, miłość jest świętym pożarem, Iskrą zatloną w ogniach nieśmiertelnych, Aniołów dobrem, Wszechmocnego darem, Balsamem rajskim dla serc skazitelnych.....” Byron ,,Giaur” Głównym prądem literackim...
Czy uczucia na przestrzeni wiekow sa niezmienne? - Kochanowski i Broniewski.
Wszystko sie zmienia. Swiat sie zmienia, ludzie sie zmeniają... Ale czy aby napewno Wszystko sie zmienia?? Czy ludzie odczuwaja wszystko tak samo?? Czy ich uczucia sie zmieniły?? Postaram sie odpowiedziec na to pytanie... Juz w...
Dworek w literaturze - konspekt - motyw dworku
- W literaturze polskiej dworek szlachecki i życie jego mieszkańców jest więc obecny w każdej epoce. - Literatura przynosi albo wielbienie, albo krytykę ziemiańskiego stylu życia. Dworków szlacheckich znaleźć można bardzo wiele, np. dworek...
"Nie wszystek umrę" moje rozważania nad wielkością i trwałością twórczości Jana z Czarnolasu.
Trudno byłoby znaleźć dzieła Jana Kochanowskiego na liście współczesnych bestcelerów. Nieufnie sięgamy po renesansową poezje. Boimy się archaicznego, niezrozumiałego dla nas stylu. Zastanawiamy się, czy poeta żyjący ponad 400 lat temu może mieć...
Żart i refleksja w literaturze staropolskiej , renesansie i oświecenia
W literaturze staropolskiej bardzo często posługiwano się żartem i refleksja. Twórcy tamtych epok strali się pokazac swiat jakim jest naprwde. Nie podobalo im się wiele spraw w polsce wiec starali się z nich nasmiewac, a przez to zwrocic na nie...
Dramat ojca, chrześcijanina i filozofa w "Trenach"
Kiedy powstały treny, jaka sytuacja (śmierć 3-letniej Urszulki, 1579) 19 utworów spiętych klamrą tematu, podobny do starożytnego epicedium, poświęconemu osobie zmarłej (pochwała, opłakiwanie, pocieszanie żywych, ukojenie) Jest to dramat dla trzech...
Czym różni się humanizm „Trenów” od postawy znanej z „Pieśni” i „Fraszek”?
Termin humanizm został stworzony przez historyków początku XIX wieku i w szerszy znaczeniu oznaczał nazwę postawy filozoficznej. Najszybszy i zarazem pierwszy w pełni rozwój humanizmu, jako teorii antropocentrycznej przypada na okres renesansu....
Człowiek jedynie gra swoją rolę, puszy się i miota na scenie życia zgodnie z przeznaczeniem, czy dokonuje świadomych wyborów? Wykorzystaj wnioski z analizy i interpretacji kilku wybranych fragmentów lub utworów.
Często myślę czy jakiekolwiek działanie ma sens. Czy moje życie nie jest przypadkiem z góry zaplanowane, kierowane przeznaczeniem? Jeśli tak właśnie jest to chyba nic nie muszę robić – mogę siąść, leżeć, nie przejmować się niczym a przeznaczenie...
„Jest zawsze miejsce na nadzieje” (Gustaw Herling-Grudziński). Zaprezentuj utwory, w których odnalazłeś motyw nadziei i wiary w sens pokonania trudności.
Plan prezentacji I. Wstęp a) Pojęcie nadziei b) Znaczenie terminu c) Obecność w utworach literackich II. Rozwinięcie tematu 1. Pojęcie nadziei w starożytności. a) Wiara i nadzieja Hioba w Boży plan. b) Nadzieja na odnalezienie córki przez...
Jesteś człowiekiem przełomu wieków. W których dziełach szukałbyś inspiracji do dobrego życia w nowym stuleciu?
Proces kształtowania się bohatera w literaturze ulegał ciągłym zmianom, wynikającym z zachodzących na świecie przemian społecznych, ustrojowych i politycznych. Z perspektywy losów Polski okres ten był szczególny, wymagający wyjątkowego...
"Piesn o spustoszeniu Podola" jako przyklad literatury apelatywnej.
"Piesn o spustoszeniu Podola" - poeta przedstawia tragiczne skutki najazdu Tatarow na Podole w 1575 roku. Ziemia podolska zostala spustoszna, a najezdzcy dzielili nad Dniestrem lupy. Wiele bezbronnych dzieci i kobiet dostalo sie do niewoli, gdzie...
Motyw rodziny.
Motyw domu i rodziny odnajdujemy w utworach pisarzy wszystkich epok literackich, może właśnie dlatego, że rodzina stanowiła i stanowi podstawową komórkę, na której opiera się całe społeczeństwo. Po raz pierwszy dom rodzinny pojawił się w...
Treny J. Kochanowskiego.
Filozofia stoicka została zapoczątkowana w Atenach, w III w. p. n. e. przez Zenona z Kition. Głosiła ona wiarę w człowieka i możliwość osiągnięcia szczęścia. Jej wyznawcy byli racjonalistami i uznawali tylko jeden byt - materię, i poznawanie...
Związki poezji Kochanowskiego z Antykiem.
Związki poezji Kochanowskiego z antykiem Widzimy u Kochanowskiego poetycką realizację słów rzymskiego poety Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce". Za Horacym powtarza "Carpe diem" (chwytaj dzień) i wyraża...
Człowiek sam musi określić, co w życiu jest najważniejsze. Świat jakich - ważnych dla ciebie - wartości odnajdziesz w utworach literackich różnych epok.
Ludzie od wieków pragną szczęścia. Było ono poszukiwane w postaci jego atrybutów lub miejsc (Eden, Eldorado). Opisywane w baśniach, mitach i legendach. Ale czym właściwie jest szczęście dla nas, a czym dla innych ludzi? Można by rzec, iż...
Różne wizje zaświatów. Analizując „Tren X” Jana Kochanowskiego i „Urszula Kochanowska” Bolesława Leśmiana, zwróć uwagę na portret dziecka oraz kreację innych bohaterów.
Jednym z motywów szczególnie interesujących artystów jest śmierć, która w literaturze i nie tylko już od wieków zajmuje czołowe miejsce jako wątek do głębokich rozważań i licznych refleksji. To wszystko ma na celu przybliżyć ją człowiekowi,...
Kiedy żyli ludzie pełniejsi (dla nas dzisiaj) i ciekawsi - w epoce renesansu czy baroku?
„ Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo...” Słyszę ciche, nieporadnie wymawiane przez moją siostrę słowa Kochanowskiego, w tle szemrze muzyka – toccata Bacha. Tak, barok i renesans, w XXI wieku inne epoki mogą...
Literatura staropolska - średniowiecze, renesans, barok - poczucie obcości, fascynacja, czy obojętność?
Współczesny czytelnik postawiony przed wyborem lektury - czy to na długie, zimowe wieczory, czy też do czytania w tramwaju - z pewnością nie może narzekać na ubogą ofertę tytułów proponowanych mu przez księgarnie i biblioteki. Przeprowadzone...
Literatura wobec mitu. Wykaż inspirującą rolę mitu antycznego, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.
Mit ? opowieść, zazwyczaj nieznanego pochodzenia, przynajmniej w części tradycyjna, pozornie relacjonująca wypadki historyczne, mające zazwyczaj służyć do wyjaśnienia jakiś zwyczajów, wierzeń, instytucji albo zjawisk naturalnych zwłaszcza...
Jan Kochanowski
KOCHANOWSKI JAN, ur. 1530, Sycyna (ziemia radomska), zm. 22 VIII 1584, Lublin, najwybitniejszy poeta Polski przedrozbiorowej, twórca pol. języka literackiego; 1544 49? studiował w Akad. Krak., 1551 52 (także 1555 56) na uniw. w Królewcu i 1552 55...