adaptować (język polski)

wymowa:

​, IPA: [ˌadapˈtɔvaʨ̑], AS: [adaptovać], zjawiska fonetyczne: akc. pob.

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany lub dokonany (dk. zaadaptować^[1])

(1.1) dostosować/dostosowywać do innego użytku

(1.2) biol. o organizmach: przystosować się/przystosowywać się w ciągu rozwoju ewolucyjnego do zmienionych warunków środowiska

(1.3) dostosować/dostosowywać utwór literacki, np. do pokazania go na ekranie, na scenie

czasownik zwrotny niedokonany adaptować się (dk. zaadaptować się)

(2.1) przystosować się do nowej sytuacji, nowych warunków

odmiana:

(1.1-3) koniugacja IV

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		adaptować
czas teraźniejszy		adaptuję	adaptujesz	adaptuje	adaptujemy	adaptujecie	adaptują
czas przeszły	m	adaptowałem	adaptowałeś	adaptował	adaptowaliśmy	adaptowaliście	adaptowali
	ż	adaptowałam	adaptowałaś	adaptowała	adaptowałyśmy	adaptowałyście	adaptowały
	n	adaptowałom	adaptowałoś	adaptowało
tryb rozkazujący		niech adaptuję	adaptuj	niech adaptuje	adaptujmy	adaptujcie	niech adaptują
pozostałe formy czas przyszły m będę adaptował, będę adaptować będziesz adaptował, będziesz adaptować będzie adaptował, będzie adaptować będziemy adaptowali, będziemy adaptować będziecie adaptowali, będziecie adaptować będą adaptowali, będą adaptować ż będę adaptowała, będę adaptować będziesz adaptowała, będziesz adaptować będzie adaptowała, będzie adaptować będziemy adaptowały, będziemy adaptować będziecie adaptowały, będziecie adaptować będą adaptowały, będą adaptować n będę adaptowało, będę adaptować będziesz adaptowało, będziesz adaptować będzie adaptowało, będzie adaptować czas zaprzeszły m adaptowałem był adaptowałeś był adaptował był adaptowaliśmy byli adaptowaliście byli adaptowali byli ż adaptowałam była adaptowałaś była adaptowała była adaptowałyśmy były adaptowałyście były adaptowały były n adaptowałom było adaptowałoś było adaptowało było forma bezosobowa czasu przeszłego adaptowano tryb przypuszczający m adaptowałbym, byłbym adaptował adaptowałbyś, byłbyś adaptował adaptowałby, byłby adaptował adaptowalibyśmy, bylibyśmy adaptowali adaptowalibyście, bylibyście adaptowali adaptowaliby, byliby adaptowali ż adaptowałabym, byłabym adaptowała adaptowałabyś, byłabyś adaptowała adaptowałaby, byłaby adaptowała adaptowałybyśmy, byłybyśmy adaptowały adaptowałybyście, byłybyście adaptowały adaptowałyby, byłyby adaptowały n adaptowałobym, byłobym adaptowało adaptowałobyś, byłobyś adaptowało adaptowałoby, byłoby adaptowało imiesłów przymiotnikowy czynny m adaptujący, nieadaptujący ż adaptująca, nieadaptująca adaptujące, nieadaptujące n adaptujące, nieadaptujące imiesłów przymiotnikowy bierny m adaptowany, nieadaptowany adaptowani, nieadaptowani ż adaptowana, nieadaptowana adaptowane, nieadaptowane n adaptowane, nieadaptowane imiesłów przysłówkowy współczesny adaptując, nie adaptując rzeczownik odczasownikowy adaptowanie, nieadaptowanie

(2.1) koniugacja IV

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		adaptować się
czas teraźniejszy		adaptuję się	adaptujesz się	adaptuje się	adaptujemy się	adaptujecie się	adaptują się
czas przeszły	m	adaptowałem się	adaptowałeś się	adaptował się	adaptowaliśmy się	adaptowaliście się	adaptowali się
	ż	adaptowałam się	adaptowałaś się	adaptowała się	adaptowałyśmy się	adaptowałyście się	adaptowały się
	n	adaptowałom się	adaptowałoś się	adaptowało się
tryb rozkazujący		niech się adaptuję	adaptuj się	niech się adaptuje	adaptujmy się	adaptujcie się	niech się adaptują
pozostałe formy czas przyszły m będę się adaptował, będę się adaptować będziesz się adaptował, będziesz się adaptować będzie się adaptował, będzie się adaptować będziemy się adaptowali, będziemy się adaptować będziecie się adaptowali, będziecie się adaptować będą się adaptowali, będą się adaptować ż będę się adaptowała, będę się adaptować będziesz się adaptowała, będziesz się adaptować będzie się adaptowała, będzie się adaptować będziemy się adaptowały, będziemy się adaptować będziecie się adaptowały, będziecie się adaptować będą się adaptowały, będą się adaptować n będę się adaptowało, będę się adaptować będziesz się adaptowało, będziesz się adaptować będzie się adaptowało, będzie się adaptować czas zaprzeszły m adaptowałem się był adaptowałeś się był adaptował się był adaptowaliśmy się byli adaptowaliście się byli adaptowali się byli ż adaptowałam się była adaptowałaś się była adaptowała się była adaptowałyśmy się były adaptowałyście się były adaptowały się były n adaptowałom się było adaptowałoś się było adaptowało się było forma bezosobowa czasu przeszłego adaptowano się tryb przypuszczający m adaptowałbym się, byłbym się adaptował adaptowałbyś się, byłbyś się adaptował adaptowałby się, byłby się adaptował adaptowalibyśmy się, bylibyśmy się adaptowali adaptowalibyście się, bylibyście się adaptowali adaptowaliby się, byliby się adaptowali ż adaptowałabym się, byłabym się adaptowała adaptowałabyś się, byłabyś się adaptowała adaptowałaby się, byłaby się adaptowała adaptowałybyśmy się, byłybyśmy się adaptowały adaptowałybyście się, byłybyście się adaptowały adaptowałyby się, byłyby się adaptowały n adaptowałobym się, byłobym się adaptowało adaptowałobyś się, byłobyś się adaptowało adaptowałoby się, byłoby się adaptowało imiesłów przymiotnikowy czynny m adaptujący się, nieadaptujący się ż adaptująca się, nieadaptująca się adaptujące się, nieadaptujące się n adaptujące się, nieadaptujące się imiesłów przymiotnikowy bierny m adaptowany, nieadaptowany adaptowani, nieadaptowani ż adaptowana, nieadaptowana adaptowane, nieadaptowane n adaptowane, nieadaptowane imiesłów przysłówkowy współczesny adaptując się, nie adaptując się rzeczownik odczasownikowy adaptowanie się, nieadaptowanie się

przykłady:

(1.1) Nasz domek zrobił się dla nas za ciasny, więc adaptowaliśmy strych.

(1.1) Szkoła adaptowała pawilon na halę^[2].

(2.1) Tomek z łatwością adaptował się w nowej szkole.

składnia:

adaptować + B. (coś) na B. (coś) / do D. (jakichś funkcji/potrzeb)^[3]

kolokacje:

(1.1) adaptować strych / pomieszczenie

(1.3) adaptować tekst na słuchowisko • adaptować powieść na film / do wystawienia na scenie

synonimy:

(2.1) dostosowywać się / dostosować się

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. adaptatorka ż, adaptowanie ż, zaadaptowanie ż, adaptacja ż, adaptator m

czas. zaadaptować dk.

przym. adaptacyjny, adaptatorski

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

• niektóre źródła uznają strukturę składniową z użyciem przyimka „pod” za błędną^[3]
• nie mylić z: adoptować

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) adapt
• białoruski: (1.1) прыстасоўваць, прыстасаваць; (1.2) адаптаваць; (1.3) адаптаваць
• duński: (1.1) adaptere; (1.3) adaptere
• francuski: (1.3) arranger
• hiszpański: (1.1) adaptar
• interlingua: (1.1) adaptar, appropriar, aptar
• niemiecki: (1.1) adaptieren, angleichen, anpassen; (1.2) adaptieren, angleichen, anpassen; (1.3) überarbeiten
• rosyjski: (1.1) приспособлять; (1.2) адаптироваться; (1.3) адаптировать
• rumuński: (1.1) adapta; (2.1) se adapta
• szwedzki: (1.1) adaptera; (1.3) omarbeta

źródła: