rzec (język polski)

wymowa:

IPA: [ʒɛʦ̑], AS: [žec]

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) książk. przest. mówić, odzywać się, komunikować coś

czasownik przechodni dokonany

(2.1) książk. powiedzieć, odezwać się, zakomunikować coś

odmiana:

(1.1) koniugacja XI z obocznościami

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		rzec
czas teraźniejszy		rzekę	rzeczesz	rzecze	rzeczemy	rzeczecie	rzeką
czas przeszły	m	rzekłem	rzekłeś	rzekł	rzekliśmy	rzekliście	rzekli
	ż	rzekłam	rzekłaś	rzekła	rzekłyśmy	rzekłyście	rzekły
	n	rzekłom	rzekłoś	rzekło
tryb rozkazujący		niech rzekę	rzecz	niech rzecze	rzeczmy	rzeczcie	niech rzeką
pozostałe formy czas zaprzeszły m rzekłem był rzekłeś był rzekł był rzekliśmy byli rzekliście byli rzekli byli ż rzekłam była rzekłaś była rzekła była rzekłyśmy były rzekłyście były rzekły były n rzekłom było rzekłoś było rzekło było forma bezosobowa czasu przeszłego rzeczono tryb przypuszczający m rzekłbym, byłbym rzekł rzekłbyś, byłbyś rzekł rzekłby, byłby rzekł rzeklibyśmy, bylibyśmy rzekli rzeklibyście, bylibyście rzekli rzekliby, byliby rzekli ż rzekłabym, byłabym rzekła rzekłabyś, byłabyś rzekła rzekłaby, byłaby rzekła rzekłybyśmy, byłybyśmy rzekły rzekłybyście, byłybyście rzekły rzekłyby, byłyby rzekły n rzekłobym, byłobym rzekło rzekłobyś, byłobyś rzekło rzekłoby, byłoby rzekło imiesłów przymiotnikowy czynny m rzekący, nierzekący ż rzekąca, nierzekąca rzekące, nierzekące n rzekące, nierzekące imiesłów przymiotnikowy bierny m rzeczony, nierzeczony rzeczeni, nierzeczeni ż rzeczona, nierzeczona rzeczone, nierzeczone n rzeczone, nierzeczone imiesłów przysłówkowy współczesny rzekąc, nie rzekąc rzeczownik odczasownikowy rzeczenie, nierzeczenie

(2.1)^[1] koniugacja XI z obocznościami

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		rzec
czas przyszły prosty		rzeknę	rzekniesz	rzeknie	rzekniemy	rzekniecie	rzekną
czas przeszły	m	rzekłem	rzekłeś	rzekł	rzekliśmy	rzekliście	rzekli
	ż	rzekłam	rzekłaś	rzekła	rzekłyśmy	rzekłyście	rzekły
	n	rzekłom	rzekłoś	rzekło
tryb rozkazujący		niech rzeknę	rzeknij	niech rzeknie	rzeknijmy	rzeknijcie	niech rzekną
pozostałe formy czas zaprzeszły m rzekłem był rzekłeś był rzekł był rzekliśmy byli rzekliście byli rzekli byli ż rzekłam była rzekłaś była rzekła była rzekłyśmy były rzekłyście były rzekły były n rzekłom było rzekłoś było rzekło było forma bezosobowa czasu przeszłego rzeczono tryb przypuszczający m rzekłbym, byłbym rzekł rzekłbyś, byłbyś rzekł rzekłby, byłby rzekł rzeklibyśmy, bylibyśmy rzekli rzeklibyście, bylibyście rzekli rzekliby, byliby rzekli ż rzekłabym, byłabym rzekła rzekłabyś, byłabyś rzekła rzekłaby, byłaby rzekła rzekłybyśmy, byłybyśmy rzekły rzekłybyście, byłybyście rzekły rzekłyby, byłyby rzekły n rzekłobym, byłobym rzekło rzekłobyś, byłobyś rzekło rzekłoby, byłoby rzekło imiesłów przymiotnikowy przeszły m rzeczony, nierzeczony rzeczeni, nierzeczeni ż rzeczona, nierzeczona rzeczone, nierzeczone n rzeczone, nierzeczone imiesłów przysłówkowy uprzedni rzekłszy rzeczownik odczasownikowy rzeczenie, nierzeczenie

przykłady:

(1.1) Ale Pódźwa-Śmiga niedarmo jest frontowy wyga, geniusz decyzji, że tak rzekę, dał rozkaz^[2].

(1.1) Tako rzecze Zaratustra^[3].

(2.1) To rzekłszy zbliżył się do Kmicica^[4].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. rzeczony

czas. orzec dk., odrzec dk., wyrzec dk.

rzecz. porzekadło n, rzecznik mos, rzeczniczka ż, przyrzeczenie n, rzecz ż, orzeczenie n, rzeczenie n, narzeczona ż

wykrz. rzekłem

związki frazeologiczne:

rzekłem! • by tak rzec • by nie rzec • rzec można • jako się rzekło • słowo się rzekło, kobyłka u płota

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) say; (2.1) say, tell
• niemiecki: (1.1) sagen; (2.1) sagen
• rosyjski: (1.1) изрекать; (2.1) изречь, сказать
• slovio: (1.1) vec (вец)
• szwedzki: (1.1) säga, yttra, uttala, uttrycka, framföra, anföra, framhålla

źródła: