żałować (język polski)

wymowa:

IPA: [ʒaˈwɔvaʨ̑], AS: [žau̯ovać] ​

​

znaczenia:

czasownik niedokonany

(1.1) odczuwać żal, być smutnym, przygnębionym^[1]

(1.2) ubolewać nad popełnionym występkiem, złamaniem zasad^[1]

(1.3) okazywać komuś współczucie z powodu trudnej sytuacji w jakiej się znalazł^[1]

(1.4) skąpić, niechętnie wydawać na coś pieniądze^[1]; niechętnie dawać coś komuś

(1.5) st.pol. użalać się, skarżyć się^[2]

odmiana:

(1) koniugacja IV

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		żałować
czas teraźniejszy		żałuję	żałujesz	żałuje	żałujemy	żałujecie	żałują
czas przeszły	m	żałowałem	żałowałeś	żałował	żałowaliśmy	żałowaliście	żałowali
	ż	żałowałam	żałowałaś	żałowała	żałowałyśmy	żałowałyście	żałowały
	n	żałowałom	żałowałoś	żałowało
tryb rozkazujący		niech żałuję	żałuj	niech żałuje	żałujmy	żałujcie	niech żałują
pozostałe formy czas przyszły m będę żałował, będę żałować będziesz żałował, będziesz żałować będzie żałował, będzie żałować będziemy żałowali, będziemy żałować będziecie żałowali, będziecie żałować będą żałowali, będą żałować ż będę żałowała, będę żałować będziesz żałowała, będziesz żałować będzie żałowała, będzie żałować będziemy żałowały, będziemy żałować będziecie żałowały, będziecie żałować będą żałowały, będą żałować n będę żałowało, będę żałować będziesz żałowało, będziesz żałować będzie żałowało, będzie żałować czas zaprzeszły m żałowałem był żałowałeś był żałował był żałowaliśmy byli żałowaliście byli żałowali byli ż żałowałam była żałowałaś była żałowała była żałowałyśmy były żałowałyście były żałowały były n żałowałom było żałowałoś było żałowało było forma bezosobowa czasu przeszłego żałowano tryb przypuszczający m żałowałbym, byłbym żałował żałowałbyś, byłbyś żałował żałowałby, byłby żałował żałowalibyśmy, bylibyśmy żałowali żałowalibyście, bylibyście żałowali żałowaliby, byliby żałowali ż żałowałabym, byłabym żałowała żałowałabyś, byłabyś żałowała żałowałaby, byłaby żałowała żałowałybyśmy, byłybyśmy żałowały żałowałybyście, byłybyście żałowały żałowałyby, byłyby żałowały n żałowałobym, byłobym żałowało żałowałobyś, byłobyś żałowało żałowałoby, byłoby żałowało imiesłów przymiotnikowy czynny m żałujący, nieżałujący ż żałująca, nieżałująca żałujące, nieżałujące n żałujące, nieżałujące imiesłów przymiotnikowy bierny m żałowany, nieżałowany żałowani, nieżałowani ż żałowana, nieżałowana żałowane, nieżałowane n żałowane, nieżałowane imiesłów przysłówkowy współczesny żałując, nie żałując rzeczownik odczasownikowy żałowanie, nieżałowanie

przykłady:

składnia:

(1.1-3) żałować + D.^[3]

kolokacje:

synonimy:

(1.1) boleć, ubolewać, utyskiwać

(1.2) pluć sobie w brodę, mieć wyrzuty sumienia, odczuwać skruchę, gw. (Śląsk Cieszyński) banować^[4]

(1.3) litować się, współczuć, gw. (Śląsk Cieszyński) lutować, żalać

(1.4) skąpić, sknerzyć, szczędzić

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. żałowanie n, żal m

czas. pożałować dk.

związki frazeologiczne:

nie żałować • co cię nie kosztuje, tego nie żałuj • kto za grzech nie żałuje, myśli go powtórzyć

etymologia:

pol. żal + -ować

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) regret; (1.2) regret sth; repent (1.3) pity sb, feel sorry for sb; (1.4) begrudge
• arabski: (1.2) ندم
• białoruski: (1.2) шкадаваць; (1.3) шкадаваць; (1.4) шкадаваць
• czeski: (1.2) litovat; (1.3) litovat
• esperanto: (1.2) bedaŭri
• litewski: (1.1) gailėtis
• niemiecki: (1.1) bedauern; (1.3) bedauern
• rosyjski: (1.1) пережива́ть, грусти́ть, печа́литься, горева́ть; (1.2) сожале́ть, жале́ть, раска́иваться; (1.3) сопережива́ть, сочу́вствовать; (1.4) жале́ть, жа́дничать, скупи́ться; (1.5) жа́ловаться, жа́лобиться, жа́литься
• szwedzki: (1.1) vara ledsen, sörja, deppa, gräma sig, beklaga; (1.2) ångra; (1.3) tycka synd, förbarma sig, ömka, ömma, ynka; (1.4) snåla, gnida; missunna
• tuvalu: (1.3) alofa
• wilamowski: (1.1) bydauyn, bydaojyn; (1.3) bydauyn, bydaojyn
• wolof: (1.1) reccu

źródła: