składać
Old Polish
Verb
składać impf (perfective złożyć)
- to collect (to put in one place)
- 1930 [c. 1455], “IV Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), section 9,12:
- Tedi wszøw Ioyada byskup chowatedlnyczø pyenyøznø y otworzil dzurø z gori..., y skladaly s[y]ø (mittebant) do nyey kaplany... wszitki pyenyødze
- [Tedy wziąw Jojada biskup chowatedlnicę pieniężną i otworzył dziurę z gory..., i składali są (mittebant) do niej kapłani... wszytki pieniądze]
- to connect (to put side by side, to make touch)
- 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), section 85,8:
- Przeto swich dzewek nye skladaycye (non coniungetis) s gich sini
- [Przeto swych dziewek nie składajcie (non coniungetis) z jich syny]
- 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej, page 100:
- Mnye, boze, dzyszya rosvmyey, kolyana thobye zgybaya kv chwalye thwey y racze thobye szkladaya
- [Mnie, Boże, dzisia rozumiej, kolana tobie zgibaję ku chwale twej i ręce tobie składaję]
- to put together; to repair (to join parts of something)
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 303:
- Vyrzal... Iakvba... y Iana... w lodzy..., skladayącze szyeczy (reficientes retia Mat 4, 21) svogye
- [Ujrzał... Jakuba... i Jana... w łodzi..., składające sieci (reficientes retia Mat 4, 21) swoje]
- to prepare, to create, to devise
- 1885 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne, volume IV, page 592:
- Radosczy vam powyedam, yszecz nową pyeszn scladam o krolevnye nyebyeskey
- [Radość wam powiedam, iżeć nową pieśń składam o krolewnie niebieskiej]
- (law) to sue (to bring to court)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 775:
- Troyą zalobą nan (sc. na Jesukrysta) skladaly, alye Pylat pyrvey *zalobe nye dbal
- [Troję żałobę nań (sc. na Jesukrysta) składali, ale Piłat pirwej żałoby nie dbał]
- to postpone a court date
- 1959 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 763, Poznań:
- Iaco Laurencius ne scladal dwa roki, a na trzeci rok postawil swe[y] rancome y chczal ge wyprawicz
- [Jako Laurencius nie składał dwa roki, a na trzeci rok postawił swe rękojmie i chciał je wyprawić]
- to secure repayment of liabilities by way of an arrangement
- 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1417:
- Quia fui conpositor inter Nicolaum et Stephanum et conposui vlg. y scladalem gich bratha pusczinø, y sloszilem pro decem sexagenis
- [Quia fui conpositor inter Nicolaum et Stephanum et conposui vlg. i składałem jich brata puścinę, i złożyłem pro decem sexagenis]
- to provide something for payment of liabilities
- 1967 [1396], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 82, Kościan:
- Kedi mu... scladam moy kon, a uon zaplaczena ne chczal wzøcz
- [Kiedy mu... składam moj koń, a on zapłacenia nie chciał wziąć]
- to take off (to remove clothes)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 532:
- O nova y nyeslychana smyaro, Krystus... krol nad krolmy... vstal od vyeczerze, odzyenye sk[ł]ada, obrusem szye opaschuye
- [O nowa i niesłychana śmiaro, Krystus... krol nad krolmi... wstał od wieczerze, odzienie sk[ł]ada, obrusem sie opasuje]
- to nullify
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 71:
- Tho capitulum przeczywne gest onemv... w thych wthorych kszągach popysanemv, a thakosz geno drvgą szklada a szkaza, a przetho w pyrwych kszągach nye polozono, alyszby bylo vilozono
- [To kapitulum przeciwne jest onemu... w tych wtorych księgach popisanemu, a takoż jeno drugą składa a skaża, a przeto w pirwych księgach nie położono, aliżby było wyłożono]
- to step or dance in a fancy way
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 88:
- Composito gressu skladanym posczim aut zamyslonym (ambulabant, sc. filiae Sion, pedibus suis et composito gradu incedebant Is 3, 16)
- [Composito gressu składanim pościm aut zamyślonym (ambulabant, sc. filiae Sion, pedibus suis et composito gradu incedebant Is 3, 16)]
- The meaning of this term is uncertain.
- (reflexive with się) to be made of, to consist of
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 63:
- Gdy oblycze nasze oth thich person, sz gych sąd szą sklada (ex quibus constat iudicium), byva vydzano, sądza szą vkazvge kv czynyenyv sprawyedlywosczi tim rąthsny
- [Gdy oblicze nasze ot tych person, s jich sąd się składa (ex quibus constat iudicium), bywa widziano, sędzia się ukazuje ku czynieniu sprawiedliwości tym rączsz[n]y]
Descendants
- Polish: składać
- Silesian: skłŏdać
References
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “składać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish składać. By surface analysis, s- + kładać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈskwa.dat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈskɫa.dat͡ɕ/
Audio 1, składać (file) Audio 2, składać się (file) - Rhymes: -adat͡ɕ
- Syllabification: skła‧dać
Verb
składać impf (perfective złożyć)
- (transitive) to fold (to bend (any thin material, such as paper) over so that it comes in contact with itself)
- (transitive) to fold (to bring two things together, e.g. hands, such that they touch)
- (transitive) to put together, to assemble (to take pieces and connect them into a whole) [+ z (genitive) = from what]
- (transitive) to set (to reduce a bone from a dislocated or fractured state)
- (transitive, printing) to typeset (to set or compose written material into type)
- (transitive) used as a light verb; to make; to submit
- składać oświadczenie ― to make/submit a statement
- (transitive) to set down; to place, to lay (to bring something somewhere and leave for some time e.g. flowers at a tombstone)
- (transitive) to save up (to accumulate money, especially for a specific, planned expenditure) [+ na (accusative) = for what]
- (transitive, literary) to bury; to arrange; to dispose (to place someone deceased somewhere)
- (transitive, literary) to hang; to lean (to place and rest a body part on something) [+ na (locative) = on what]
- (transitive) to place (to incur a particular noun) [+ na (accusative) = for whom]
- składać winę ― to place blame
- (transitive) to pass along, to give, to hand
- Synonym: wręczać
- (transitive, obsolete) to put off; to take off (to place farther; to remove)
- (transitive, obsolete) to put together (to organize, form, or gather)
- (transitive, obsolete) to aim (to point a weapon at)
- (transitive, obsolete) to put together (to gather into one place)
- Synonym: zbierać
- (transitive, obsolete) to put together (to compose, to lay out, to create)
- Synonym: układać
- (transitive, obsolete) to put together, to call together (to bring people to one place)
- (transitive, obsolete) to put down (to lower; to cause to be in or place at a lower position)
- (transitive, obsolete) to repeat
- Synonym: powtarzać
- (reflexive with się) to fold (to be bent over so as to come in contact with itself)
- Synonym: rozkładać się
- (reflexive with się) to go in on (to contribute money for a joint purchase) [+ na (accusative) = on what]
- Synonym: zrzucać się
- (reflexive with się) to be made up of, to constitue (to compose constitute the components of a whole) [+ z (genitive) = of what]
- (reflexive with się) to be the cause of, to contribute to (to become the cause of something) [+ na (accusative) = of/to what]
- (reflexive with się) to form (of body parts, to take a particular shape) [+ do (genitive)] or [+ w (accusative) = what shape]
- Synonym: układać się
- (reflexive with się) to assume (to take a particular position) [+ do (genitive) = for what]
- Synonym: przymierzać się
- (reflexive with się) to occur, to unfold (to happen or take place in a particular manner)
- Synonyms: przebiegać, układać się, ustalać się
- Tak się składa... ― As it so happens...
- (reflexive with się, obsolete) to be put together (to be organized or connected into a whole)
- (reflexive with się, obsolete) to be aimed (to be pointed to)
- (reflexive with się, obsolete) to justify oneself
- Synonyms: legitymować się, tłumaczyć się
- (reflexive with się, obsolete) to turn to the side
- (reflexive with się, obsolete) to adapt, to adjust oneself
- (reflexive with się, obsolete) to get used to, to become accustomed to, to get in the habit of
- (reflexive with się, obsolete, of a ship) to sail closer to
- Synonym: przypływać
- (reflexive with się, obsolete) to fall (to become lower)
Conjugation
Derived terms
adjectives
nouns
verbs
- składać broń impf, złożyć broń pf
- składać egzamin impf, złożyć egzamin pf
- składać jajo impf, złożyć jajo pf
- składać legitymację impf, złożyć legitymację pf
- składać litery impf
- składać mandat impf, złożyć mandat pf
- składać na barki impf, złożyć na barki pf
- składać na karb impf, złożyć na karb pf
- składać na ręce impf, złożyć na ręce pf
- składać swe kości impf, złożyć swe kości pf
- składać urząd impf, złożyć urząd pf
- składać z urzędu impf, złożyć z urzędu pf
Related terms
adjectives
adverbs
nouns
verbs
- kładać impf
- kłaść impf
- składkować impf
- składować impf
- skłaść pf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), składać się is one of the most used words in Polish, appearing 32 times in scientific texts, 10 times in news, 11 times in essays, 6 times in fiction, and 3 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 62 times, making it the 1062nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “składać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 531
Further reading
- składać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- składać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- składać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “składać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “składać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “SKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.11.2008
- “SKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.11.2008
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “składać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “składać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “składać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 148
- składać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- składać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.