Zabytkowy trolejbus typu 14Tr w Brnie | |
Dane ogólne | |
Producent | |
---|---|
Lata produkcji |
1980–2003 |
Miejsce produkcji | |
Dane techniczne | |
Typy nadwozia |
Wysokopodłogowy trolejbus klasy MAXI |
Układ drzwi |
2-2-2 |
Liczba drzwi |
3 |
Silniki |
6 Al 2943 rN |
Moc silników |
100–120 kW |
Długość |
11 300 mm |
Szerokość |
2500 mm |
Wysokość |
3410 mm |
Masa własna |
10 000 kg |
Masa całkowita |
16 000 kg |
Rozstaw osi |
5420 mm |
Prędkość maksymalna |
65 km/h |
Wnętrze | |
Liczba miejsc ogółem |
80 |
Liczba miejsc siedzących |
24 |
Škoda 14Tr – typ czechosłowackiego trolejbusu. Produkowano go w latach 1980–2003 (prototypy powstały już w pierwszej połowie lat 70. XX wieku) w zakładach Škoda w Ostrowie nad Ohrzą.
Konstrukcja
Po zakończeniu nieudanych prób unifikacji autobusu i trolejbusu (Karosa ŠM 11 i Škoda T 11) oraz niezrealizowanym projekcie Škoda 13Tr, na początku lat 70. XX wieku w zakładach Škody zaprojektowano kolejny typ trolejbusu, oznaczony (zgodnie z systemem oznaczeń Škody) jako 14Tr. Prace badawcze jednak przerwano, ze względu na spodziewane zastępowanie trolejbusów komunikacją autobusową. Problemy z dostawami ropy naftowej były bezpośrednią przyczyną wznowienia prac nad 14Tr.
14Tr jest dwuosiowym trolejbusem z samonośną karoserią. Jej szkielet tworzą zespawane ze sobą poszczególne części – rama, boczne ściany, dach i czoła. Każda część jest przygotowywana ze stalowych profili oraz ze spawanych, prasowanych części. Szkielet karoserii jest pokryty stalową blachą, część pod oknami jest izolowana cieplnie i akustycznie. Ściany są wyłożone płytami z tworzywa sztucznego. W prawej bocznej ścianie umieszczono dwoje (w części eksportowanych pojazdów) lub troje dwuskrzydłowych składanych drzwi. Poprzecznie ustawione siedzenia dla pasażerów są pokryte sztuczną skórą.
Jeśli chodzi o wyposażenie elektryczne, wykorzystano rozwiązania z wcześniejszych trolejbusów 9Tr – sterowanie impulsowe (tyrystorowe).
Pojazdy zerowej (próbne, oznaczone 14Tr0) oraz pierwszej (14Tr01) serii miały problemy ze stabilnością karoserii. Podczas, gdy w pierwszej serii problem rozwiązano, stosując dodatkowe wzmocnienie pudła[1], to trolejbusy 14Tr0 były szybko wycofane ze względu na złe parametry karoserii[2]. Trolejbusy produkowane w następnych seriach miały już wzmocnione pudło (mocniejsze słupki między oknami i drzwiami, wzmocniony szkielet pojazdu).
Od roku 1999 trolejbusy 14Tr produkowane są wyłącznie w zmodernizowanej wersji 14TrM (oraz w wersjach eksportowych 14TrE i 14TrSF).
Od roku 2002 w ostrovskich zakładach Škody (gdzie w roku 2004 zaprzestano produkcji kompletnych trolejbusów) produkowane są zamienne pudła, przeznaczone do napraw zniszczonych pojazdów (np. skorodowanych, wyeksploatowanych lub po wypadkach).
Prototypy
Pierwszy prototyp wyprodukowano w roku 1972. Różnił się on od pozostałych trolejbusów 14Tr innym wyglądem czoła. Po okresie testowym, w roku 1974, został przekazany do eksploatacji w Mariańskich Łaźniach, gdzie otrzymał numer boczny 22. Z ewidencji wykreślono go w roku 1981.
Losy kolejnego prototypu 14Tr były bardzo podobne. Wyprodukowano go w roku 1974 i jeszcze w tym samym roku trafił do Mariańskich Łaźni. Z numerem bocznym 23 jeździł aż do złomowania w roku 1984.
Po wznowieniu prac badawczych nad 14Tr, w roku 1980, wyprodukowano jeszcze 5 kolejnych prototypów, które jednak nie różniły się bardzo od tych, produkowanych seryjnie.
W roku 1988 wyprodukowano prototyp 14Tr przystosowany do jazdy w sieci o napięciu 750 V. Rok później trafił do eksploatacji w Bańskiej Bystrzycy, gdzie otrzymał numer boczny 1001.
Modernizacja
- Škoda 14TrR – kompletna modernizacja pudła, instalacja nowoczesnych elementów (wyświetlacze elektroniczne, nowe odbieraki prądu, modernizacja wnętrza, itp.).
Dostawy
W latach 1972–2004 wyprodukowano ok. 3852 trolejbusów (wliczając w to wersje Škoda 14TrM, Škoda 14TrE i Škoda 14TrSF).
Armenia
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Erywań | Trolejbusy w Erywaniu |
Azerbejdżan
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Baku | Trolejbusy w Baku |
Bośnia i Hercegowina
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Sarajewo | Trolejbusy w Sarajewie | 14Tr | 76 sztuk | 551 – 626 |
Bułgaria
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Warna | Trolejbusy w Warnie |
Czechy
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Brno | Trolejbusy w Brnie | ∑ | 1982–1995 | 123 sztuki | ||
♦ | 14Tr | 1982–1994 | 103 sztuki | 3164 – 3266 | ||
♦ | 14TrM | 1995 | 20 sztuk | 3267 – 3286 | ||
Cieplice | Trolejbusy w Cieplicach | ∑ | 1983–1996 | 49 sztuk | ||
♦ | 14Tr | 1983–1993 | 38 sztuk | 101 – 105,
120 – 153 |
numer 102 niewykorzystany | |
♦ | 14TrM | 1995–1996 | 11 sztuk | 154 – 164 | ||
Hradec Králové | Trolejbusy w Hradcu Králové | ∑ | 1983–1995 | 32 sztuki | ||
♦ | 14Tr | 1983–1990 | 30 sztuk | 04 – 30, 57 – 59 | ||
♦ | 14TrM | 1995 | 2 sztuki | 31, 32 | ||
Igława | Trolejbusy w Igławie | ∑ | 1983–1997 | 28 sztuk | ||
♦ | 14Tr | 1983–1991 | 24 sztuki | 20 – 43 | ||
♦ | 14TrM | 1996–1997 | 4 sztuki | 44 – 47 | ||
Mariańskie Łaźnie | Trolejbusy w Mariańskich Łaźniach | 14Tr | 1974–1994 | 20 sztuk | 22, 23, 33 – 50 | |
Opawa | Trolejbusy w Opawie | ∑ | 1982–1998 | 34 sztuki | ||
♦ | 14Tr | 1982–1991 | 24 sztuki | 49 – 72 | ||
♦ | 14TrM | 1995–1998 | 10 sztuk | 73 – 82 | ||
Ostrawa | Trolejbusy w Ostrawie | 14Tr | 1984–1991 | 39 sztuk | 3123 – 3141,
3242 – 3261 |
|
Pardubice | Trolejbusy w Pardubicach | ∑ | 1983–1999 | 68 sztuk | ||
♦ | 14Tr | 1983–1994 | 48 sztuk | 301, 303, 305,
306, 309, 310, 313 – 362 |
numery 335, 350, 352 – 354 i 358 – 360 niewykorzystane | |
♦ | 14TrM | 1995–1999 | 20 sztuk | 365 – 384 | ||
Pilzno | Trolejbusy w Pilźnie | ∑ | 1981–2003 | 126 sztuk | ||
♦ | 14Tr | 1981–1991 | 116 sztuk | 340, 346 – 460 | nr 414 niewykorzystany, nr 340 wykorzystano dwukrotnie (pierwszy, testowy pojazd przekazano do Zlína) | |
♦ | pudło | 2002–2003 | 10 sztuk | |||
Škoda Ostrov | – | 14TrSF | 1998 | 1 sztuka | – | |
Uście nad Łabą | Trolejbusy w Uściu nad Łabą | 14Tr | 1988 | 5 sztuk | 401 - 405 | pojazd numer 403 jest wciąż eksploatowany (2010) |
Zlin – Otrokovice | Trolejbusy w Zlínie i Otrokovicach | ∑ | 1982–1995 | 43 sztuki | ||
♦ | 14Tr | 1982–1991 | 41 sztuk | 4, 12, 18 – 26,
34 – 37, 43, 58, 68, 69, 145 – 168 |
numer 26 wykorzystano dwukrotnie
numery 22, 23 i 36 niewykorzystane | |
♦ | 14TrM | 1995 | 2 sztuki | 169, 170 |
Gruzja
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Batumi | Trolejbusy w Batumi | 14Tr | 2 sztuki | |||
Gori | Trolejbusy w Gori | 14Tr | 3 sztuki | |||
Kutaisi | Trolejbusy w Kutaisi | 14Tr | 2 sztuki | |||
Ozurgeti | Trolejbusy w Ozurgeti | 14Tr | 2 sztuki | |||
Poti | Trolejbusy w Poti | 14Tr | 2 sztuki | |||
Rustawi | Trolejbusy w Rustawi | 14Tr | 1 sztuka | |||
Samtredia | Trolejbusy w Samtredii | 14Tr | 2 sztuki | |||
Suchumi | Trolejbusy w Suchumi | 14Tr | 2 sztuki | |||
Tbilisi | Trolejbusy w Tbilisi | 14Tr | 226 sztuk | |||
Zugdidi | Trolejbusy w Zugdidi | 14Tr | 1 sztuka |
Estonia
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Tallinn | Trolejbusy w Tallinnie | 14Tr | 1983–1989 | 99 sztuk | 210 – 308 |
Kazachstan
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Ałmaty | Trolejbusy w Ałmaty | 14TrM | 1997–2001 | 35 sztuk | 1001 – 1033,
1056, 1057 |
Litwa
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Kowno (Kaunas) | Trolejbusy w Kownie | 14Tr | ||||
Wilno | Trolejbusy w Wilnie | 14Tr |
Łotwa
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Ryga | Trolejbusy w Rydze |
Węgry
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Segedyn (Szeged) | Trolejbusy w Segedynie | 14Tr | 1994 | 1 sztuka | T-700 |
Mołdawia
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Bielce | Trolejbusy w Bielcach | 14TrM | 2002 | 1 sztuka | 154 | |
Kiszyniów | Trolejbusy w Kiszyniowie | 14TrM | 1997–2003 | 39 sztuk | 1264 – 1276,
2131 – 2143, 3815 – 3827 |
Niemcy
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Eberswalde | Trolejbusy w Eberswalde | 14Tr | 1984 | 3 sztuki | 1 – 3 | |
Poczdam | Trolejbusy w Poczdamie | 14Tr | 1983 | 5 sztuk | 401 – 405 | |
Weimar | Trolejbusy w Weimarze | 14Tr | 1982–1983 | 12 sztuk | 8000 – 8011 |
Słowacja
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Bańska Bystrzyca | Trolejbusy w Bańskiej Bystrzycy | 14Tr | 1989 | 7 sztuk | 1001 – 1007 | |
Bratysława | Trolejbusy w Bratysławie | ∑ | od 1982 | dotychczas 127 sztuk | ||
♦ | 14Tr | 1982–1991 | 115 sztuk | 6219 – 6315 | ||
♦ | pudło | od 2004 | dotychczas 12 sztuk | |||
Koszyce | Trolejbusy w Koszycach | 14TrM | 1999 | 7 sztuk | 2001 – 2007 | |
Preszów | Trolejbusy w Preszowie | ∑ | 1982–2001 | 44 sztuki | ||
♦ | 14Tr | 1982–1991 | 39 sztuk | 45 – 81, 87 – 91 | numery 66 – 68 niewykorzystane | |
♦ | 14TrM | 2000–2001 | 5 sztuk | 119 – 123 | ||
Żylina | Trolejbusy w Żylinie | 14Tr | 1994–1996 | 15 sztuk | 211 – 225 |
Stany Zjednoczone
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Dayton | Trolejbusy w Dayton | 14TrE | 1995–1999 | 57 sztuk | 9601 – 9603,
9801 – 9854 |
|
San Francisco | Trolejbusy w San Francisco | 14TrSF | 2001–2004 | 240 sztuk | 5401 – 5640 | Eksploatacja tego typu zakończyła się we wrześniu 2019 roku[3]. |
Turkmenistan
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Aszchabad | Trolejbusy w Aszchabadzie | 14TrM | 2000 | 46 sztuk | 001 – 046 |
Ukraina
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Czerniowce | Trolejbusy w Czerniowcach | 14Tr | 1983–1990 | 102 sztuki[4] | 217–318 | ponadto zakupiono 16 sztuk z Kijowa, Poczdamu i Pilzna (1991, 1994, 1997) |
Stanisławów | Trolejbusy w Iwano-Frankowsku | 14Tr | 1984–1988 | 31 sztuk | 126–156 | ponadto 8 pojazdów pochodzi z Poczdamu (1994) i Pilzna (1997),
trolejbusy nr 116–125 kupiono w Ługańsku (1984) |
Kijów | Trolejbusy w Kijowie | ∑ | 1980–1996 | 360 sztuk | 101-199, 201-299, 301-398, 401-413, 1000-1003, 1006, 1008, 1009, 2001-2034 | |
♦ | 14Tr | 1980–1989 | 356 sztuk[5] | 001–002, 101–417, 1000–1009, 2001–2034 | numery 200, 300, 399, 400, 1004–1005 i 1007 niewykorzystane | |
♦ | 14TrM | 1996 | 4 sztuki[6] | 410–413 | numery wykorzystano ponownie | |
Lwów | Trolejbusy we Lwowie | 14Tr | 1984–1990 | 91 sztuk | 500–590 | ponadto 6 pojazdów: ex Mariańskie Łaźnie (1998), Hradec Králové i Pardubice (1999) |
Ługańsk | Trolejbusy w Ługańsku | 14Tr | 1984–1990 | 55 sztuk | 201–245, 221/II–230/II | ponadto 6 sztuk pochodzi z Pilzna (1995, 2002),
trolejbusy nr 221–230 przekazano do Iwano-Frankowska (Stanisławowa) (1984); 221–230 – ponowne wykorzystanie numerów (1988) |
Mariupol | Trolejbusy we Mariupolu | 14Tr | 1983–1990 | 76 sztuk | 401–476 | przenumerowane: 1401–1476 |
Równe | Trolejbusy w Równem | 14Tr | 1989 | 15 sztuk | 101–115 | ponadto 8 pojazdów: ex Hradec Králové (1997, 1998) i Brno (2003) |
Symferopol – Ałuszta – Jałta | Trolejbusy na Krymie | 14Tr | 1980–1991 | |||
Tarnopol | Trolejbusy we Tarnopolu | 14Tr | 1984–1989 | 30 sztuk | 086-115 | ponadto 6 pojazdów: ex Plzeň (1995), Brno (2002) i Zlin (2003) |
Uzbekistan
Miasto | Artykuł | Typ | Rok dostawy | Liczba pojazdów | Numery boczne | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Taszkent | Trolejbusy w Taszkencie | 14TrM | 1995 | 46 sztuk | ||
Urgencz | Trolejbusy w Urgenczu | 14TrM | 1997 | 3 sztuki |
Uwaga: Wykaz państw i miast, do których dostarczono trolejbusy 14Tr, nie jest kompletny. Nie uwzględnia również miast, które otrzymały używane trolejbusy.
Pojazdy zabytkowe
- Brno (w Muzeum Technicznym w Brnie, numer boczny 3173)
- Hradec Králové (numer boczny 28)
- Opawa (numer boczny 58)
- Ostrawa (numer boczny 3229)
- Pardubice (numer boczny 311/II)
- Pilzno – trolejbus nr 432 został przekazany klubowi ŠKODA-BUS (eksponat Muzeum Transportu w Strašicach)
Poza Czechami:
- Eberswalde (numer boczny 3, ex Poczdam 976, ex 406, ex Weimar 8003)
- Tychy (numer boczny 024, ex Opava 78)
Przypisy
- ↑ Petr Fiala, Jiří Mrkos: Trolejbusy v Brně. Ústí nad Labem: Vojtěch Wolf – Vydavatelství WOLF, 2000, s. 31.
- ↑ Škoda 14 Tr. Imhd.zoznam.sk, 2009-08-28. [dostęp 2009-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-24)]. (słow.).
- ↑ Je konec. České trolejbusy v San Francisku jsou minulostí [online], Československý Dopravák [dostęp 2019-11-29] (cz.).
- ↑ Черновцы — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-12] .
- ↑ Киев, Škoda 14Tr — Список подвижного состава — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-20] .
- ↑ Киев, Lindner SN4 — Список подвижного состава — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-29] .