Czasownik (Verb)

Czas teraźniejszy Präsens

Czas teraźniejszy Präsens wyraża czynność trwającą w chwili obecnej, czynność, jaką mamy w zwyczaju wykonywać lub stan stały: Wir essen gerade zu Mittag. (Jemy właśnie obiad.) Ich gehe normalerweise um 22.00 schlafen. (Zazwyczaj chodzę spać o 22.00.) Czas Präsens służy również do wyrażenia przyszłości. Jednak wtedy musimy użyć określeń czasowych lub słów wyrażających przypuszczenie lub pewność: Wir fahren im Juli nach Frankreich. (W lipcu pojedziemy do Francji.) Du bestehst...

Odmiana czasownika w czasie teraźniejszym

Tryb rozkazujący (Imperativ)

Tryb rozkazujący służy do wyrażenia prośby, polecenia lub rozkazu skierowanych do jednej osoby lub kilku osób, nieformalnie lub w formie grzecznościowej. 2. osoba l. poj. • odcinamy końcówkę -st • nie występuje zaimek osobowy du du bringst  – Bring!   ( Przynieś! ) Bring morgen CDs mit! du trinkst   – Trink!   ( Wypij! )     Trink einen Orangensaft! du schickst – Schick! ( Wyślij! )     Schick das Packet! Jeżeli temat czasownika kończy się na -d, -t, -ig, -chn, -ffn, -m,...

Czas przeszły Perfekt

Czasu przeszłego Perfekt używamy przede wszystkim w języku mówionym: rozmowach i dialogach: Wir haben über den Witz laut gelacht . (Śmialiśmy się głośno z dowcipu.) Ich bin gestern Abend um 23.00 eingeschlafen . (Wczoraj wieczoremzasnąłem o 23.00.) Perfekt składa się z czasownika posiłkowego haben lub sein , odmienionego w czasie teraźniejszym, oraz nieodmiennego imiesłowu czasu przeszłego ( Partizip II ), znajdującego się na końcu zdania: Tworzenie Partizip II...

Czas przeszły Imperfekt / Präteritum

Czas przeszły Imperfekt zwany również Präteritum stosujemy przede wszystkim w języku pisanym: • w języku literackim (bajka, opowiadanie, opis) Es war einmal ein König. ( Był sobie król .) • w mediach (wiadomości) Gestern nahmen 77 Frauen, Männer und Schüler am 1. Berliner-Treppenlauf teil . ( W Pierwszym Berlińskim Biegu po Klatce Schodowej wzięło udział 77 kobiet, mężczyzn i uczniów .) • w sprawozdaniach Bei den Knaben siegte Max Schuhmacher mit einer Zeit von 2:54...

Czas zaprzeszły Plusquamperfekt

Czas zaprzeszły Plusquamperfekt stosujemy, gdy jedno wydarzenie odbyło się przed drugim wydarzeniem w przeszłości. Wcześniejszą czynność wyrazimy w czasie zaprzeszłym Plusquamperfekt , a późniejszą w czasie przeszłym Imperfekt : Heute schlief ich gut. Früher hatte ich immer Schlafstörungen gehabt . ( Dziś spałem dobrze. Wcześniej zawsze miałem kłopoty ze snem .) Plusquamperfekt składa się z czasownika posiłkowego haben lub sein odmienionego w czasie Imperfekt oraz imiesłowu...

Czas przyszły Futur I

Przyszłość w języku niemieckim możemy wyrazić tak, jak i w języku polskim za pomocą czasu teraźniejszego ( Präsens ). Dotyczy to tylko sytuacji, gdzie mamy pewność lub duże prawdopodobieństwo, że dana czynność się odbędzie i gdy podajemy termin jej wykonania: Im Mai machen wir ein Praktikum in München. ( W maju mamy praktykę w Monachium .) Natomiast czas przyszły Futur I stosujemy, jeżeli mówimy o planach na przyszłość lub o czynnościach, które przypuszczalnie mogą w rzeczywistości...

Czas przyszły Futur II

Futur II wyraża przekonanie lub fakt, że dana czynność będzie zakończona w przyszłości lub w momencie jej relacjonowania: Paul hat verschlafen. Er wird bestimmt zu spät gekommen sein . (Paul zaspał. Z pewnością spóźni się.) Futur II tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego werden w formie osobowej czasu teraźniejszego oraz bezokolicznika czasu przeszłego: Ilse wird den Aufsatz bis morgen geschrieben haben . ( Ilse napisze do jutra wypracowanie .) Futur II = werden +...

Czasowniki zwrotne (Reflexive Verben)

Czasowniki zwrotne to czasowniki posiadające zaimek zwrotny sich , który odnosi się zawsze do podmiotu zdania: sich waschen ( myć się ) sich beeilen ( spieszyć się ) sich kämmen ( czesać się ) sich treffen ( spotykać się ) sich rasieren ( golić się ) sich verspäten ( spóźnić się ) sich anziehen ( ubierać się )  <->  sich ausziehen ( rozbierać się ) Zaimek zwrotny w bierniku (Akkusativ)* Zaimek zwrotny w celowniku (Dativ)** ich kämme mich ich kämme...

Czasowniki modalne (Modalverben)

Czasowniki modalne oznaczają nasz stosunek do wykonywanej czynności: chęć, konieczność, możliwość, obowiązek, pozwolenie. W języku niemieckim występuje 6 czasowników modalnych: 1. dürfen ( móc w znaczeniu mieć pozwolenie )   Die Kinder dürfen Eis essen. 2. können ( móc, umieć, potrafić )                      Wir können gut kochen. 3. mögen ( lubić, chcieć )                                  Erik mag Basketball. 4. müssen ( musieć )                                         Ich...

Czasownik lassen (Verb lassen)

Czasownik lassen • odmienia się nieregularnie • występuje samodzielnie (w znaczeniu zostawić ) • występuje w połączeniu z innym czasownikiem, który znajduje się na końcu zdania w formie bezokolicznika • posiada kilka znaczeń: – zostawić Lass das Gepäck im Hotel! Ich habe den Regenschirm zu Hause gelassen . – zlecić wykonanie czegoś Sie lässt das Kleid reinigen. Ich lasse mir die Haare schneiden. – pozwalać Meine Eltern lassen mich nicht zelten. Er lässt seine Frau allein...

Czasowniki złożone (Zusammengesetzte Verben)

Czasowniki złożone składają się z przedrostka i czasownika podstawowego:

Imiesłowy (Partizipien)

Rozróżniamy dwa imiesłowy: • imiesłów czasu teraźniejszego – Partizip Präsens (Partizip I) kochend • imiesłów czasu przeszłego – Partizip Perfekt (Partizip II) gekocht Partizip I Partizip I odpowiada polskiemu imiesłowowi współczesnemu zakończonemu na -ąc . Tworzymy go dodając do bezokolicznika końcówkę -d : tanzen – tanzen d ( tańcząc ) schlagen – schlagen d ( bijąc ) lügen – lügen d ( kłamiąc ) sprechen – sprechen d ( mówiąc ) Partizip I = bezokolicznik + -d...

Konstrukcje imiesłowowe (Partizipialkonstruktionen)

W języku niemieckim rozróżniamy trzy ważne konstrukcje z użyciem imiesłowów: • przydawkę rozwiniętą • Gerundivum • zdania imiesłowowe

Strona bierna (Passiv)

Strona bierna składa się z: • czasownika posiłkowego werden , odmienionego w takim czasie, w jakim chcemy wyrazić całe zdanie, a więc Präsens -> werden Imperfekt -> wurde Perfekt -> ist worden Plusquamperfekt -> war worden • imiesłowu czasu przeszłego ( Partizip II ) Stronę bierną tworzą przede wszystkim czasowniki posiadające dopełnienie w bierniku: Strona czynna: Er wischt den Staub . Strona bierna: Der Staub wird ( von ihm ) gewischt. Dopełnienie...

Strona bierna z czasownikami modalnymi (Passiv mit Modalverben)

Samodzielne czasowniki modalne nie posiadają strony biernej. Utworzenie strony biernej z czasownikami modalnymi jest możliwe tylko wtedy, gdy czasowniki modalne występują w towarzystwie innych czasowników: Die Wohnung soll versichert werden . ( Mieszkanie powinno zostać ubezpieczone. ) Die Wohnung kann vermietet werden . ( Mieszkanie może zostać wynajęte. ) Die Wohnung muss aufgeräumt werden . ( Mieszkanie musi zostać posprzątane. ) Strona bierna z czasownikami modalnymi składa się z:...

Strona bierna określająca stan (Zustandspassiv)

Ten rodzaj strony biernej określa stan, w jakim znajduje się podmiot po dokonaniu określonej czynności. Strona bierna określająca stan składa się z czasownika sein i Partizip II : Strona bierna określająca stan = sein + Partizip II Strona bierna określająca proces, działanie Das Kleid wird verkürzt. ( Sukienka jest skracana. ) Strona bierna określająca stan Das Kleid ist verkürzt . ( Sukienka jest skrócona .) Strona bierna określająca proces, działanie Die Kartoffeln werden...

Bezokolicznik (Infinitiv)

Rozróżniamy następujące formy bezokolicznika: • Infinitiv I Aktiv bringen, fahren • Infinitiv II Aktiv gebracht haben, gefahren sein • Infinitiv I Passiv gemacht werden, gefahren werden • Infinitiv II Passiv gemacht worden sein, gefahren worden sein

Rekcja czasownika (Rektion des Verbs)

Rekcją czasownika nazywamy łączenie się czasownika z rzeczownikiem lub zaimkiem w odpowiednim przypadku lub z odpowiednim przyimkiem, po którym stosujemy rzeczownik albo zaimek osobowy w określonym przypadku. Tworzenie pytań z rekcją czasownika. Czasowniki wymagające dopełnienia w odpowiednim przypadku dzielimy na: • czasowniki wymagające dopełnienia w mianowniku: sein, werden, bleiben, scheinen Die Couch ist ein Möbel. Sie wird Zahnärztin. Diese Stadt bleibt noch eine...

Tryb przypuszczający (Konjunktiv)

Tryb przypuszczający w języku niemieckim stosujemy częściej niż w języku polskim. Wyróżniamy: • Konjunktiv I obejmujący czasy Präsens, Perfekt, Futur I , które służą przede wszystkim do tworzenia mowy zależnej Sie sagt, dass sie zu Eva gehe . Sie sagt, dass sie zu Eva gegangen sei . Sie sagt, dass sie zu Eva gehen werde . • Konjunktiv II obejmujący czasy Imperfekt i Plusquamperfekt , które oznaczają nierzeczywistość Wenn ich nur mehr Geld hätte ! Wenn ich nur früher...

Tryb warunkowy (Konditional)

Tryb warunkowy Konditional I jest opisową formą dla trybu przypuszczającego Konjunktiv Imperfekt i tworzymy go przy pomocy czasownika werden w Konjunktiv Imperfekt oraz bezokolicznika czasu teraźniejszego ich schliefe = ich würde schlafen du kochtest = du würdest kochen ihr flöget = ihr würdet fliegen Konditional I = würde + bezokolicznik czasu teraźniejszego ( Infinitiv I ) arbeiten ich würde arbeiten du würdest arbeiten...

Mowa zależna (Indirekte Rede)

Myśli i fakty możemy przekazywać w sposób bezpośredni, przy użyciu mowy niezależnej lub pośredni, przy użyciu mowy zależnej. Mowa niezależna – wypowiedzi, które przytaczają dosłownie czyjeś myśli, poglądy i są zapisane w cudzysłowie. Mowa zależna – przytaczanie przez nas dokładnie czyichś wypowiedzi, w których jednocześnie sygnalizujemy, że nie odpowiadamy za ich prawidłowość: Sie fragt: „Ist das dein Schal?” Sie fragt, ob das mein Schal sei. Zamiana mowy niezależnej na zależną...

Zdania warunkowe nierzeczywiste (Irreale Konditionalsätze)

Zdania warunkowe są zdaniami podrzędnie złożonymi i odpowiadają na pytanie Unter welcher Bedingung ? ( Pod jakim warunkiem? )Zdania podrzędne wprowadzamy za pomocą spójnika wenn , który możemy opuścić. Czasownik występuje wtedy na pierwszym miejscu: Wenn ich Zeit hätte , ginge ich zu Maria. / Hätte ich Zeit, ginge ich zu Maria. • jeżeli zdanie dotyczy teraźniejszości lub przyszłości, to w zdaniu głównym i pobocznym występuje tryb przypuszczający Konjunktiv Imperfekt . Często w...

Zdania porównawcze nierzeczywiste (Irreale Komparationssätze)

Zdania porównawcze odpowiadają na pytanie Wie? (Jak?) : Es scheint mir, als ob er betrunken wäre . (szyk zdania podrzędnego!) Zdania porównawcze nierzeczywiste wprowadzamy za pomocą spójników als ob lub als (jakby, jak gdyby): Es scheint mir, als wäre er betrunken. (szyk przestawny zdania głównego!) ( Mam wrażenie, jakby on był pijany .) W zdaniach tych występują trzy możliwości czasowe: • czynności w zdaniu głównym i podrzędnym /drugim głównym odbywają się równocześnie...

Zdania okolicznikowe skutku nierzeczywiste (Irreale Konsekutivsätze)

Zdania okolicznikowe skutku nierzeczywiste tworzymy za pomocą spójnika als dass (aby) . W zdaniu głównym występuje słowo zu . W zdaniach tych występują dwie możliwości czasowe: • zdanie wyraża teraźniejszość, stosujemy wtedy Konjunktiv Imperfekt Die Wohnung ist zu teuer, als dass wir sie kaufen könnten . ( Mieszkanie jest za drogie, abyśmy mogli je kupić. ) Sie ist zu faul, als dass sie zu Fuß ginge . • zdanie wyraża przeszłość, stosujemy wtedy Konjunktiv Plusquamperfekt...