judzić (język polski)
- wymowa:
- IPA: [ˈjüʥ̑iʨ̑], AS: [i ̯üʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.
- znaczenia:
czasownik
- (1.1) namawiać kogoś do czegoś złego, kusić, podburzać, podbechtywać[1][2]
- (1.2) daw. nudzić kogoś, naprzykrzać się, dokuczać[2][3]
- odmiana:
- (1.1-2) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik judzić czas teraźniejszy judzę judzisz judzi judzimy judzicie judzą czas przeszły m judziłem judziłeś judził judziliśmy judziliście judzili ż judziłam judziłaś judziła judziłyśmy judziłyście judziły n judziłom judziłoś judziło tryb rozkazujący niech judzę judź niech judzi judźmy judźcie niech judzą pozostałe formy czas przyszły m będę judził,
będę judzićbędziesz judził,
będziesz judzićbędzie judził,
będzie judzićbędziemy judzili,
będziemy judzićbędziecie judzili,
będziecie judzićbędą judzili,
będą judzićż będę judziła,
będę judzićbędziesz judziła,
będziesz judzićbędzie judziła,
będzie judzićbędziemy judziły,
będziemy judzićbędziecie judziły,
będziecie judzićbędą judziły,
będą judzićn będę judziło,
będę judzićbędziesz judziło,
będziesz judzićbędzie judziło,
będzie judzićczas zaprzeszły m judziłem był judziłeś był judził był judziliśmy byli judziliście byli judzili byli ż judziłam była judziłaś była judziła była judziłyśmy były judziłyście były judziły były n judziłom było judziłoś było judziło było forma bezosobowa czasu przeszłego judzono tryb przypuszczający m judziłbym,
byłbym judziłjudziłbyś,
byłbyś judziłjudziłby,
byłby judziłjudzilibyśmy,
bylibyśmy judzilijudzilibyście,
bylibyście judzilijudziliby,
byliby judziliż judziłabym,
byłabym judziłajudziłabyś,
byłabyś judziłajudziłaby,
byłaby judziłajudziłybyśmy,
byłybyśmy judziłyjudziłybyście,
byłybyście judziłyjudziłyby,
byłyby judziłyn judziłobym,
byłobym judziłojudziłobyś,
byłobyś judziłojudziłoby,
byłoby judziłoimiesłów przymiotnikowy czynny m judzący, niejudzący ż judząca, niejudząca judzące, niejudzące n judzące, niejudzące imiesłów przymiotnikowy bierny m judzony, niejudzony judzeni, niejudzeni ż judzona, niejudzona judzone, niejudzone n judzone, niejudzone imiesłów przysłówkowy współczesny judząc, nie judząc rzeczownik odczasownikowy judzenie, niejudzenie - przykłady:
- (1.1) Przestań mnie judzić, nie będę dla ciebie wynosił cegieł z budowy.
- (1.2) Nie judź się, ale dawaj, kiedy masz dać.[4]
- składnia:
- (1.1) judzić + D. • judzić do + D.
- (1.2) judzić + D.
- kolokacje:
- (1.1) judzić z premedytacją
- synonimy:
- (1.1) podburzać, podbechtywać, bechtać, podżegać, podszczuwać, daw. instygować
- (1.2) naprzykrzać się, dokuczać
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. judziciel m, judzenie n
- czas. podjudzać, podjudzić, łudzić
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- prasł. *juditi, por. litew. jauda → pokusa, litew. judus → kłótliwy, sanskr. युध् (yudh) → walka, gr. ὑσμίνη (hysmínē) → walka, łac. iubeo → rozkazywać[5]
- uwagi:
- „judzić” jest słowem słowiańskim i nie jest spokrewnione etymologicznie ze słowami o pochodzeniu hebrajskim „Judasz”, „Juda”, „Judea”; imię pochodzi od hebr. Jehūdāh i łac. Judas[6][3]
- tłumaczenia:
- rosyjski: (1.1) подстрекать
- źródła:
- ↑ Hasło „judzić” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- 1 2 J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1902, tom 2, s. 185.
- 1 2 Katarzyna Kłosińska „Judzić”, „Judasz” z cyklu Co w mowie piszczy?, audycja Programu Trzeciego Polskiego Radia, 2010-07-07, dostęp online 2011-02-16
- ↑ Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. II: H-M, Warszawa 1900–1927, s. 185.
- ↑ Hasło „judzić” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
- ↑ J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1902, tom 2, s. 184.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.