Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki
Obiekt zabytkowy nr rej. A-81/M z 22.03.2007[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Radgoszcz

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

240 m²

Liczba pochówków

97

Liczba grobów

9 + 14

Data otwarcia

1915

Architekt

Johann Watzal

Położenie na mapie gminy Radgoszcz
Mapa konturowa gminy Radgoszcz, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki”
Położenie na mapie powiatu dąbrowskiego
Mapa konturowa powiatu dąbrowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki”
Ziemia50°12′04″N 21°09′12″E/50,201111 21,153333

Cmentarz wojenny nr 244 – Narożniki – cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się na należącym do miejscowości Radgoszcz przysiółku Narożniki, w gminie Radgoszcz, powiecie dąbrowskim, województwie małopolskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu Tarnów cmentarzy tych jest 63[2].

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się przy drodze wiodącej z Radgoszczy wzdłuż lewego brzegu potoku Dęba do miejscowości Dulcza Wielka. Zlokalizowany jest w sosnowym lesie po prawej stronie tej drogi, za Gminnym Ośrodkiem Sportowym (około 150 za zachodnią granicą lasu)[3].

Opis cmentarza

Jest to niewielki cmentarz o kształcie litery L. Pierwotnie jego ogrodzenie stanowił drewniany parkan. Ogrodzenie to już nie istnieje. Wykonano całkowicie nowe ogrodzenie w nowoczesnej postaci betonowych słupków i siatki ogrodzeniowej. Wejście przez również nowoczesną, żelazną bramkę, od której do krzyża prowadzi szeroka alejka. Po jej bokach umieszczono dwa rzędy nagrobków w postaci betonowych cokołów, na których osadzono wykonane ze stalowych płaskowników krzyże zwieńczone blaszanymi, zębatymi daszkami. Na złączeniu ramion posiadają blaszane tabliczki imienne. Są dwa rodzaje tych krzyży: dwuramienne (lotaryńskie) i jednoramienne (łacińskie). W bocznym ramieniu cmentarza znajdują się trzy inne krzyże. Są to wyższe, wykonane ze stalowych płaskowników krzyże dwuramienne, u podstawy posiadające ramkę, w której umieszczono tabliczkę. Głównym elementem ozdobnym jest znajdujący się przy zachodnim boku cmentarza duży drewniany krzyż osadzony na betonowym postumencie. Jest to krzyż łaciński zwieńczony półokrągłą glorią. Wykonany jest z wielu drewnianych elementów połączonych stalowymi obręczami[4][5]:

Polegli

W 14 grobach zbiorowych i 9 pojedynczych pochowano 97 żołnierzy, w tym[4]:

  • 70 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Zidentyfikowano 49. Należeli ono do różnych oddziałów. Byli wśród nich Czesi z 8. pułku piechoty z Brna, Austriacy z 49. pułku piechoty rekrutującego żołnierzy w okolicy St. Pölten, żołnierze 16. pułku piechoty landwehry rekrutującego żołnierzy w okolicach Krakowa i Wadowic (są wśród nich dwa polskie nazwiska: Bandura i Kaniorczyk) oraz Bośniacy z 31. batalionu strzelców polowych z Mitrovicy.
  • 6 żołnierzy armii niemieckiej. Zidentyfikowano wszystkich. Walczyli oni w 220 pruskim rezerwowym pułku piechoty
  • 21 żołnierzy armii rosyjskiej. Zidentyfikowano tylko czterech. Walczyli oni w 8 Wołogodskim Pułku Piechoty.

Wszyscy polegli w maju 1915 r. podczas ofensywy połączonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich, znanej jako bitwa pod Gorlicami. Nastąpiło wówczas przełamanie obrony rosyjskiej, w wyniku czego armia rosyjska zmuszona była cofnąć się daleko na wschód[4].

Losy cmentarza

W 1915 r. po wygranej bitwie pod Gorlicami i przepędzeniu Rosjan dalej na wschód, monarchia austro-węgierska przystąpiła do budowy cmentarzy. Po II wojnie światowej nie dbano o cmentarze z I wojny. Ulegały naturalnemu niszczeniu przez czynniki przyrody, zdarzały się także akty wandalizmu[2] Cmentarz nr 244 poddany został gruntownemu remontowi. Odtworzono jego pierwotny wygląd, w ramach remontu wykonano m.in. nowe krzyże i blaszane tabliczki imienne. Ogrodzenie wykonano również całkiem na nowo, ale niezgodnie z pierwotnymi założeniami. W 2015 r. cmentarz jest w bardzo dobrym stanie[5].

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2014-08-10].
  2. 1 2 Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa (okręgi V-VII). Pruszków: Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
  3. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-04-01].
  4. 1 2 3 J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918) : wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. T. 2, Tarnów : Muzeum Okręgowe, 2005. s. 85 – 86
  5. 1 2 Cmentarze I wojny. [dostęp 2015-12-03].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.