Społeczeństwo polskie w krzywym zwierciadle. Co i w jaki sposób krytykuje Ignacy Krasicki w ?Palinodii?? Obraz Polaków wyłaniający się z podanych fragmentów utworu skonfrontuj z ich wizerunkiem zawartym w innych znanych Ci satyrach tego poety.
Ignacy Krasicki to wybitny reprezentant polskiego oświecenia. Jeszcze za życia okrzyknięto go mianem ?księcia poetów? . Był on znanym satyrykiem i bajkopisarzem ,a jego utwory pisane w lekki ironiczny sposób, miały za zadanie uczyć i moralizować. Wytykał w nich wady społeczeństwa ,wskazywał jak ludzie powinni się zachowywać i postępować.
Jednym z wierszy Ignacego Krasickiego jest ?Palinodia?. Autor zapożyczył tytuł od starożytnej formy satyrycznej ,w której pisarze pod pozorem odwołania wcześniejszej krytyki w rzeczywistości ją powtarzali ,a nawet wzmacniali. I tak Krasicki w tym utworze zamiast szydzić wprost i otwarcie , stara się ironicznie przypochlebiać .
Na początku satyry poeta stwierdza ,że tak naprawdę nie potrafi naprawić swoimi utworami świata.
?Na co pisać satyry ? Choć się złe zbyt wzniosło.
Przestańmy. Świat poprawiać ? zuchwałe rzemiosło .
Na złe szczerość wychodzi , prawda w oczy kole?
Jednak w kolejnych wersach utworu sprawnie krytykuje przywary polaków (szlachty). Nie zawsze komizm słowny i ironia dotyka konkretnych osób. Autor typizuje bohaterów ,często przerysowuje opisywane wady, wyolbrzymiając je choć nie zawsze ponieważ bardzo często używa również eufemizmów. Autor zwraca się w wierszu do ? jakiegoś? ? Piotra mówiąc:
?Nie szalbierz, lecz dzielny umysłów badaczu,
Nie zdrajco, ale z dobrej sławy korzystaczu
Nie rozpustny ,lecz w grzeczne krotofile płodny..?
W tym fragmencie Krasicki krytykuje Piotra oraz kolejnych bohaterów wiersza - Pawła, Tomasza , czy innych - tak naprawdę wychwalając ich wady.
Mówi ,że zdrajca cieszy się dobrą sławą wśród ludzi jeśli potrafi oszustwo jako ?zdolność? wykorzystać. Innym razem , kobiecie zarzuca nawet nadmierną rozwiązłość ,odrzucenie wartości cnoty i pogoń za cudzoziemską modą np.
?Płci piękna, czyń krok pierwszy . Cóż wstyd? ?Marność znikła.?.
Zresztą motyw kobiecej próżności autor poruszył także w innych satyrach np. pt. ?Żona modna? czy ?Świat zepsuty? .
W analizowanej satyrze Krasicki nie mówi nic złego o złodziejach, chwali w tych ludziach przede wszystkim spryt i popularność. Autor darzy uznaniem Pawła oszusta .
?Ciesz się, Pawle. Oszukać to kunszt doskonały.
Tyś mistrz w kunszcie, więc winne odbieraj pochwały.?
Satyryk w ?Palinodii? porusza sprawę przewrotnej szlachty która przejęła złe wzorce z Francji czy Włoch i traci rozrzutnie dobra ojców nie szanując i nie doceniając ich.
?Stracił Tomasz majętność, lecz kraj przyozdobił:
Pałac został, tapicer na meblach zarobił.
Przeniósł pysznym ogrodem Francuzy i Włochy?
Krótko mówiąc autor wszystkie złe przywary społeczeństwa przedstawia w tym utworze w sposób bardzo przewrotny, zastanawia się nad tym co napisał, rozważa czy nadal milczeć, czy ukazać całą prawdę już bez ironii ujawnić tożsamość i chyba ostatecznie dochodzi do wniosku ,że on jedynie może przelać swoje przemyślenia na papier ,a społeczeństwo czytając jego utwory będzie wyciągać wnioski.
Zjawiska i postawy skrytykowane w ?Palinodii? Krasicki w swoim dorobku opisywał wiele razy i w wielu satyrach, może nie w tak zakamuflowanej formie ale w ironii bezpośredniej. Podobnie jak w analizowanym utworze, w satyrze ?Pijaństwo? Krasicki opisał rozpustne , beztroskie życie pijanej szlachty .Natomiast brak troski o kraj czy puste, bezwartościowe życie skrytykował on nie tylko w ?Palinodii? ale również w ?Świecie zepsutym? gdzie w bezpośredni i ironiczny sposób patriotyzm szlachty nazwał ?pozornym? i wytknął brak szacunku dla przodków. W tym też utworze poruszył sprawę odchodzenia od wyznawanej religii oraz rozpadu więzi rodzinnych.
Czy jednak tak do końca Krasicki tylko krytykował ? Otóż nie. W kilku satyrach poruszał pozytywne aspekty życia ówczesnego społeczeństwa. I tak w wierszu ? Do króla ?czy ?Pijaństwo? jest zwolennikiem umiaru w piciu alkoholu.
Reasumując , ten wielki satyryk oświecenia w swoich utworach lekko i ironicznie acz wyraziście i zdecydowanie pokazuje jakie zalety należy w swoim życiu pielęgnować , które z nich są godne i chlubne, a jakich wad należy się wyzbyć. Przesłanie jego utworów to nawoływanie społeczeństwa do zmiany sposobu życia oraz poprawy swojego zachowania. To nie tylko moralista ale również nauczyciel społeczeństwa, które czytając jego twórczość będzie się edukować i doskonalić. Ignacego Krasickiego można nazwać nauczycielem i wychowawcą doby XVIII wieku.