Współczesna myśl polityczna
Doktryny wyrosłe z ruchu robotniczego
Powstanie tych doktryn politycznych nastąpiło w połowie XIX wieku i wiązało się z gwałtownym rozwojem przemysłu i zmianami w strukturze ówczesnego społeczeństwa, których efektem było powstanie nowej grupy społecznej – robotników. Szybki wzrost liczebności i znaczenia tej grupy oraz jej ciężka sytuacja bytowa spowodowały powstanie wielu doktryn stawiających sobie początkowo za cel poprawę ich losu. Później zaczęto formułować postulaty polityczne zmierzające do przebudowy całego...
Typologia i funkcja doktryn politycznych
Doktryna jako zbiór dość ogólnych wskazówek może pełnić różne istotne z punktu widzenia społeczeństwa funkcje, np. poznawczą, programowo-polityczną lub integrującą. Patrząc z tego stanowiska najważniejsza jest funkcja integrująca, sprowadzająca się do łączenia wokół doktryny osób identyfikujących się z daną ideologią. Czasami więź ta może przybrać formalny charakter, co prowadzi do utworzenia ugrupowań lub partii politycznych. Istnieje co najmniej kilka typologii doktryn politycznych....
Współczesna myśl polityczna a doktryny polityczne
Anarchizm
Anarchizm jako doktryna polityczna kształtował się od czasów starożytności,by ostateczny kształt przybrać w połowie XIX wieku. Wtedy doktrynę tę ostatecznie ukształtowali jej główni teoretycy: Pierre J. Proudhon, Michaił Bakunin, Piotr Kropotkin,William Godwin, Max Stirner. Anarchizm nigdy nie był jednolitą doktryną, lecz wszystkie jego odmiany posiadają pewne wspólne cechy. Istotę doktryny anarchistycznej trafnie formułuje Kropotkin: Anarchizm to nazwa praktyki i teorii życia,...
Socjalizm
Dla socjalisty szczególne znaczenie ma zło, jakie dokonuje się w społeczeństwie, zwłaszcza zło czynione przez innych ludzi. Socjalista niczym Prometeusz powinien być uczulony na wszelakie krzywdy dziejące się na świecie, być gotowy zmieniać świat na lepszy. Człowiek ma ogromną moc nieustannego przekształcania świata,tak żeby służył szczęściu wszystkich. Dzięki wolności i nieograniczonym możliwościom rozumu człowiek jest najważniejszą istotą w kosmosie. Dla wielu socjalistów wspólny...
Katolicka doktryna społeczna
Doktryna katolicka kształtowała się od czasów związanych z powstawaniem instytucji kościelnych i sięga w dziejach do okresu Imperium Rzymskiego w IV wieku. Ostatecznie – wyodrębniona z całokształtu doktryn i teologii katolickich w XIX wieku – wyraża się w encyklikach papieskich poświęconych zagadnieniom społeczno-politycznym. Pierwszą z nich była encyklika Rerum novarum (Rzeczy nowe), ogłoszona przez papieża Leona XIII. W kolejnych encyklikach można zauważyć ewolucję doktryny...
Komunizm - Marksizm i Leninizm
Doktryna komunistyczna traktowana była w XIX wieku jako odmiana idei socjalistycznej. Twórcami i największymi propagatorami nowożytnego komunizmu byli Karol Marks i Fryderyk Engels. Swoje poglądy, a zarazem fundamenty doktryny komunistycznej, ogłosili w 1848 roku w Manifeście komunistycznym Twórcy komunizmu w wydarzeniach historycznych dopatrzyli się prawidłowości,których głównym czynnikiem była walka dokonująca się pomiędzy zróżnicowanymi klasami społecznymi. Walka klasowa...
Doktryna konserwatywna
Narodziła się na przełomie XVIII i XIX wieku i była odpowiedzią na wydarzenia związane z wystąpieniami rewolucyjnymi w Ameryce oraz na rewolucję francuską. Nazwa konserwatyzm pochodzi od łacińskiego słowa conservo oznaczającego zachowanie czegoś, chronienie. Dlatego też często konserwatystów nazywamy zachowawcami lub zachowawczymi. Konserwatyści byli przeciwnikami ideologii oświecenia, głoszącej racjonalizm i potrzebę zmian społecznych. W opozycji do tych poglądów stworzyli...
Doktryna liberalna
Polityczna doktryna liberalizmu ukształtowała się w zwarty i spójny system w czasach oświecenia. Określenie liberalizm wywodzi się od łacińskiego przymiotnika liber – wolny. Po raz pierwszy w takim znaczeniu wyraz ten został użyty na początku XIX wieku przez parlament hiszpański – kortezy. Pojawianie się doktryny liberalizmu łączono z wysokim poziomem rozwoju gospodarczego oraz z wystąpieniami rewolucyjnymi we Francji i na kontynencie amerykańskim. W praktyce w XVIII wieku...
Wybrane współczesne doktryny polityczne
Wśród rozlicznych doktryn, które kształtowały się na podstawie różnych idei, postanowiliśmy poświęcić uwagę tym, których istnienie pozostawiło wyraźny ślad w istniejących współcześnie systemach lub poglądach politycznych. Bez zrozumienia istoty tych poglądów nie jest możliwe poznanie w pełni działania wielu partii i instytucji związanych z polityką. Doktryna konserwatywna Narodziła się na przełomie XVIII i XIX wieku i była odpowiedzią na wydarzenia związane z wystąpieniami...
Socjaldemokracja
Z socjalizmu wyrosła także doktryna socjaldemokratyczna, w której zawiera się bardzo wiele z idei socjalistów. Socjaldemokraci potrafili odrzucić naleciałości marksistowskie, rezygnując z walki klas, rewolucji i dyktatury proletariatu na rzecz państwa prawa, równości wszystkich obywateli i szeroko rozumianej demokracji. W sferze ekonomicznej deklaracja postuluje: pełne zatrudnienie, ubezpieczenia społeczne, podniesienie poziomu życia oraz bardziej sprawiedliwy podział dochodu i...
Elementy tworzące współczesną myśl polityczną
Wydaje się, iż pełne poznanie teraźniejszości nie jest możliwe bez odwołania się do przeszłości, by tam szukać zrozumienia stanu obecnego. Nawet jeżeli świat dzisiejszy jest inny od tego sprzed kilkuset lat w sferze ideologii, doktryn, a być może też wartości, to i tak jest to ten sam świat, który kształtował się przez wiele pokoleń i istnień ludzkich. Współczesne doktryny polityczne swoimi korzeniami sięgają poprzednich dwóch stuleci, jednak wywierają one nadal bezpośredni wpływ na...