wykładać

From wy- +‎ kładać. First attested in 1389.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨkɫadat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨkɫadat͡ɕ/

wykładać impf

1. to explain; to comment
   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 1, 5:

     Pocznye Moyzes vikladacz (explanare) zakon

     [Pocznie Mojżesz wykładać (explanare) zakon]

   • 1974 [1407], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie, volume IV, number 287, Kalisz:

     Quam (sc. recognitionem) cognovit Stephanus viceiudex dicens: Ego cognosco, quod sentenciavi vlg. cum assesoribus po groszu od scoczancza... Jacosmi slichali od panow vicladayancz y rzeclismi: Vipraw swe rancoyme a opraway, acz s kim czo masz

     [Quam (sc. recognitionem) cognovit Stephanus viceiudex dicens: Ego cognosco, quod sentenciavi vlg. cum assesoribus po groszu od skocięcia... Jakosmy słychali od panow wykładając i rzeklismy: „Wypraw swe rękojmie a oprawiaj, acz z kim co masz”]

2. to present, to express in words
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 11b:

     A prestocz svøthy Lucasz tutha vyclada y vypiszuge rodzag othcza y maczerze svøtego Gana

     [-]

3. to submit official statement in court
   • 1920 [1437], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume III, number 2773:

     Mathias... egit super Albertum..., quia in meis bonis post granicies recepisti et mettercius rethe, pro duplici citacione expono al. vicladaian

     [Mathias... egit super Albertum..., quia in meis bonis post granicies recepisti et mettercius rethe, pro duplici citacione expono al. wykładaję]

4. to raise legal objections; to accuse; to question
   • 1897 [1389], Teki Adolfa Pawińskiego, volume III, number 1429:

     Sicut pars molendini ista, que wicladana super Machnam, nunquam fuit in obligacione, quum Machna maritabatur

     [Sicut pars molendini ista, que wykładana super Machnam, nunquam fuit in obligacione, quum Machna maritabatur]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page gl. 161a:

     Et sic exprimitur, viclada sø, eius status securus

     [Et sic exprimitur, wykłada się, eius status securus]

5. to inform; to declare
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 50:

     Gdi yą (sc. oziminę) byerzą na wosz, tedi gwalth, alye gdy w brzemyonach, slodzeystwo w them bicz wykladamy (declaramus)

     [Gdy ją (sc. oziminę) bierzą na woz, tedy gwałt, ale gdy w brzemionach, złodziejstwo w tem być wykładamy (declaramus)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 38:

     Chczemy, abi... przes slvzebnyka, yako w gynszem vstawyenyv wyklada szą (ut in alia constitutione docetur), rok poszwanya... yawnye byl wszyawyon

     [Chcemy, aby... przez służebnika, jako w jinszem ustawieniu wykłada się (ut in alia constitutione docetur), rok pozwania... jawnie był wzjawion]

6. to translate (to change from one form or medium to another)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 82:

     Prawa polska szą dokonana, yasz wykladana przes... Swanthoslawa s Woczyeschyna

     [Prawa polska są dokonana, jaż wykładana przez... Śwętosława s Wocieszyna]

7. to maintain, to preserve
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 157:

     To czvoro przyrodzenye albo elementa... vschytko, czokoly v nyem (sc. w miłem panie) bylo vysze przyrodzenya, to sza swa moczą przemagaly a czyalo svego stvorzyczyela vyelebnym stadlye vykladam (pro vykladaly, resecabant omnia superflua naturae, in bono statu creatoris corpus positurae)

     [To czworo przyrodzenie albo elementa... Wszytko, cokoli w niem (sc. w miłem panie) było wysze przyrodzenia, to są swą mocą przemagały a ciało swego stworzyciela w wielebnym stadle wykładały (resecabant omnia superflua naturae, in bono statu creatoris corpus positurae)]

8. (reflexive with się) to be interpreted, to be understood
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 175b:

     Gascy sloua f te tho dzysegsze ewangelie szøcz ona pyszana, gascy szø ona polskimj slouy tako vyclada

     [Jażci słowa w te to dzisiejsze ewanjelije sąć ona pisana, jażci się ona polskimi słowy tako wykłada]

• Polish: wykładać

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wykładać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish wykładać. By surface analysis, wy- +‎ kładać.

• IPA^(key): /vɨˈkwa.dat͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /vɨˈkɫa.dat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -adat͡ɕ
• Syllabification: wy‧kła‧dać

wykładać impf (perfective wyłożyć)

1. (transitive) to lay out, to set out (to remove something from the inside of something else and place in a visible place) [+ z (genitive) = from what], [+ na (accusative) = onto what]
2. (transitive) to lay out; to tile, to pave (to cover a surface with something) [+instrumental = with what]
3. (transitive) to lay out (to explain; to interpret) [+dative = to whom]

   Synonym: przedstawiać

4. (transitive) to lay out (to expend or contribute money to an expense or purchase) [+ na (accusative) = on what]
5. (transitive, colloquial, sports) to pass a ball or puck to one's teammate so they can make a good move [+dative = to whom] (Is there an English equivalent to this definition?)

   Synonym: wystawiać

6. (transitive, obsolete) to unharness a horse
7. (transitive, obsolete, translation studies) to translate (to change from one form or medium to another)

   Synonyms: przekładać, tłumaczyć

8. (reflexive with się, colloquial) to fall over, to tip, to topple

   Synonyms: przewracać się, rozkładać się, wytrąbiać się, wywalać się

9. (reflexive with się, colloquial) to fail (to be unsuccessful) [+ na (locative) = at what]

   Synonym: oblewać

10. (reflexive with się, obsolete) to lay down

    Synonym: kłaść się

11. (reflexive with się, obsolete) to be laid out (to be explained)
12. (reflexive with się, obsolete, translation studies) to be translated

wykładać impf

1. (transitive, intransitive) to lecture, to give a lecture, to teach
2. (reflexive with się, obsolete) to be the subject of a lecture

• wykładać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wykładać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wykładać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wykładać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wykładać”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wykładać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wykładać”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 7, Warsaw, page 892
• wykładać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego