Historia | |
Państwo | |
---|---|
Rozformowanie |
1939 |
Tradycje | |
Rodowód |
PKU Poznań Powiat |
Działania zbrojne | |
kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Podległość |
DOGen. „Poznań” |
Skład |
PKU typ III |
Komenda Rejonu Uzupełnień Poznań Powiat (KRU Poznań Powiat) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy
W czerwcu 1921 roku PKU Poznań podlegała Dowództwu Okręgu Generalnego „Poznań” i obejmowała swoją właściwością miasto Poznań oraz powiaty: poznański i obornicki[2].
W listopadzie 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, PKU Poznań została przemianowana na PKU Poznań Powiat i podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VII[3]. Okręg poborowy PKU Poznań Powiat obejmował powiaty: poznański zachodni, grodziski i nowotomyski. Powiat obornicki został podporządkowany PKU Szamotuły, z której wyłączono powiat nowotomyski[4][2].
Z dniem 1 stycznia 1925 roku zostały zniesione dwa odrębne powiaty „Poznań-Wschód” (podległy PKU Gniezno) i „Poznań Zachód”, a w ich miejsce utworzony jeden powiat poznański z siedzibą urzędu w Poznaniu[5]. W kwietniu tego roku PKU Poznań Powiat obejmowała swoją właściwością powiaty: poznański, grodziski i nowotomyski[6]. W marcu 1930 roku okręg poborowy nie uległ zmianie[7]. W grudniu tego roku PKU Poznań Powiat posiadała skład osobowy typ III[8].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].
Z dniem 1 kwietnia 1932 roku został zniesiony powiat grodziski, a jego terytorium włączone do powiatu nowotomyskiego[10].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Poznań Powiat została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Poznań Powiat przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[11], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[12]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Poznań Powiat normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[13] .
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował powiaty: poznański, nowotomyski i wolsztyński[1].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Poznań Powiat, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
Komendanci | ||
---|---|---|
Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia obowiązków | Kolejne stanowisko (dalsze losy) |
mjr kaw. Stanisław Stefan Chrzanowski | od 19 I 1920[14] | w 1923 w rezerwie z przydziałem do 21 puł.[15] |
ppłk piech. Stanisław Żuprański | 29 VII 1920[16] – XI 1921 | inspektor władz poborowych |
mjr / ppłk piech. Piotr Zaremba | był w 1923 – 1926 | |
mjr piech. Aleksander Kurowski | 1 XII 1926[17] – VII 1927[18] | urlopowany, stan spoczynku z dniem 30 IX 1927 |
ppłk tab. Wincenty Kluska | X 1927[19] – III 1929[20] | dyspozycja dowódcy OK VII |
ppłk dypl. piech. Kazimierz Florek | III[21] – VIII 1929[22] | komendant Korpusu Kadetów Nr 1 |
ppłk piech. Antoni Kajetanowicz | XII 1929[23] – VIII 1938 | stan spoczynku |
ppłk piech. Wincenty Rusiecki | 1938 – 1939[24] | †1 IX 1939 Poznań |
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[25][26] | |||
---|---|---|---|
I referent | mjr piech. Feliks Brason | IV[27] – VIII 1924[28] | 3 psp |
kpt. piech. Wacław Franciszek Chmielnik | VIII 1924[28] – II 1926 | kierownik I referatu | |
II referent | por. piech. Leon Antoni Nowaczkiewicz | 10 V 1923[29] – VIII 1924[30] | OE Poznań Zachód |
kpt. kanc. Piotr Brzuchacz[uwaga 1] | VIII 1924[30] – II 1925[33] | kierownik kancelarii sztabu DOK VII | |
por. piech. Stefan I Janowski | II 1925[33] – II 1926 | referent | |
referent inwalidzki | por. kanc. Kazimierz Jencz | od III 1925[34] | |
oficer instrukcyjny | por. / kpt. piech. Władysław I Piątkowski | 1923 – 1924 | |
oficer ewidencyjny Grodzisk Poznański | urzędnik wojsk. XI rangi Zygmunt Tobolewski | od 1 VI 1923[35] | |
por. piech. Eugeniusz Rogowski | 30 VIII 1923[36] – V 1924[37] | 9 pp Leg. | |
por. tab. / kanc. Antoni Mazurkiewicz | VII 1924[38] – II 1926[39] | referent PKU Gostyń | |
oficer ewidencyjny Nowy Tomyśl | urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Stanisław I Mrożek | od 1 VI 1923[35] | |
oficer ewidencyjny Poznań Zachodni | por. / kpt. kanc. Piotr Brzuchacz | V 1923[40] – IV 1924[27] | Szefostwo Poborowe DOK IV |
por. piech. Leon Antoni Nowaczkiewicz | VIII 1924 – I 1925[41] i III[34] – 15 XII 1925[42] | stan nieczynny na 6 miesięcy | |
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[43][44][45][46][47] | |||
kierownik I referatu administracji rezerw | kpt. piech. Wacław Franciszek Chmielnik[uwaga 2] | od II 1926, był w 1935 | |
kierownik II referatu poborowego | kpt. piech. Piotr Brzuchacz | od II 1926 | |
por. piech. Kazimierz Hryniewiecki | do I 1934[49] | kierownik II referatu PKU Prużana | |
kpt. piech. Adam Marian Werner | był w 1935 | PKU Lwów Miasto | |
referent | por. piech. Stefan I Janowski | od II 1926 | |
kpt. gosp. Czesław Kazimierz Mielicki | od X 1926[50] | ||
referent inwalidzki | por. piech. Alfred Tułodziecki | od II 1926 | |
por. Stanisław Lewkowicz | od XII 1926[51] | ||
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[24][uwaga 3] | |||
kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Tadeusz Kukuła | 1939 | †1940 Charków[53] |
kierownik II referatu uzupełnień | kpt. piech. Ignacy Wegner[uwaga 4] | 1939 |
Uwagi
- ↑ W maju 1924 roku kapitan Brzuchacz otrzymał przydział do PKU Piotrków na stanowisko I referenta[31]. W sierpniu tego roku przydział ten został anulowany[32].
- ↑ Wacław Franciszek Chmielnik (ur. 17 września 1894 w Czempiniu, zm. 15 kwietnia 1975) – urodził się w rodzinie Wincentego i Marii. Wziął „czynny udział w Powstaniu Wlkp. z bronią w ręku. 20.11.1918 wstąpił jako ochotnik w stopniu podporucznika z armii niemieckiej i brał udział w pracach P.O.W. - przygotowaniu do Powstania Wlkp., tegoż dnia przydzielony do pociągu pancernego nr 11 w Warszawie (Poznaniak) i delegowany z pociągiem na Ziemie Wlkp.” Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[48], Medalem Niepodległości (9 listopada 1932), Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (10 listopada 1958) i Gwiazdą Górnośląską. Od 1939 do 1945 był internowany na Węgrzech, a następnie w niewoli niemieckiej. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939 roku, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939 roku[52].
- ↑ Ignacy Wegner urodził się 30 stycznia 1897 roku w Łosińcu, w rodzinie Józefa i Marii. Wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Był organizatorem i dowódcą kompanii powstańczych Wągrowieckiej i Budzyńskiej. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (28 grudnia 1957 roku). Przed przeniesieniem do KRU Poznań Powiat pełnił służbę w PKU Kalisz. W czasie okupacji niemieckiej był więziony w Zamku w Lublinie, a następnie zwolniony[54][55]
Przypisy
- 1 2 Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- 1 2 Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 37.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1475.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1044.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 35.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, s. 45.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 641, 694.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce Nr 66 z 29 lipca 1920 roku, pkt 613.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 24 listopada 1926 roku, s. 414.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 317.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 88.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 100.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 298.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 381.
- 1 2 Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 854.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1475, 1563.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1344.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 82 z 22 sierpnia 1924 roku, s. 466.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 27 maja 1923 roku, s. 352.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 11 sierpnia 1924 roku, s. 441.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 maja 1924 roku, s. 276.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 11 sierpnia 1924 roku, s. 442.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 6 lutego 1925 roku, s. 59.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 159.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 225.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923 roku, s. 538.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 6 maja 1924 roku, s. 258.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 6 lipca 1924 roku, s. 372, por. tab. Antoni Mazurkiewicz został przydzielony z 7 dtab (odkomenderowany do Dep. II MSWojsk.), z równoczesnym przeniesieniem do korpusu oficerów administracji, dział kancelaryjny.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 4.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 5 maja 1923 roku, s. 289, z równoczesnym przeniesieniem z korpusu oficerów sanitarnych do korpusu oficerów administracji, grupa kancelaryjna.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 stycznia 1925 roku, s. 18.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 14 grudnia 1925 roku, s. 716.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 15.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 521.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 214, zamieszczono sprostowanie dotyczące przydziału kpt. piech. Romana Włodarczaka. Wymieniony oficer z dniem 15 stycznia 1932 roku przydzielony został do PKU Poznań Miasto, a nie do PKU Poznań Powiat.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 10, 37, 103.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 10, 36, 51.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 42, 521.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 9.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 30 września 1926 roku, s. 329.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 442.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 275.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 37.
- ↑ Straty ↓.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2018-12-23].