Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Powiat
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Warszawa Powiat
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Warszawa Powiat[1]

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Podległość

DOK I

Skład

PKU typ specjalny

Komendy rejonów uzupełnień OK I

Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Powiat (KRU Warszawa Powiat) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

15 listopada 1921 roku, w związku z wprowadzeniem podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniem pokojowej organizacji służby poborowej, na obszarze Okręgu Korpusu Nr I została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Warszawa Powiat z siedzibą przy ul. Polnej 36[3]. Okręg poborowy PKU Warszawa Powiat obejmował powiaty: warszawski i grójecki[3][4][5]. Przed wejściem w życie pokojowej organizacji służby poborowej południową częścią powiatu warszawskiego administrowała PKU 36 pp w Mińsku Mazowieckim, natomiast częścią północną – PKU 13 pp w Pułtusku, zaś powiatem grójeckim PKU 5 pp Leg. w Warszawie[3][6].

21 listopada 1921 generał podporucznik Stefan de Latour „podał do wiadomości i ścisłego zastosowania się nowy podział D-twa Okr. Korp. Nr I Warszawa na PKU obowiązujący z dniem 15 XI 1921”. W załączonym wykazie wymieniona została Komenda Okręgu Poborowego Warszawa (powiat) Nr 4, której zadaniem było „uzupełnianie w pierwszym rzędzie” 5 pułku piechoty, którego Kadra Batalionu Zapasowego stacjonowała w Warszawie[3].

W lipcu 1922 roku PKU Warszawa Powiat została przeniesiona na ul. Koszykową 79[7].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[8], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[5]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[9][10]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[11].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[9]. W skład PKU Warszawa Powiat wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[9]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[12][13][14].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[15].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Warszawa Powiat normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[16]

W marcu 1930 roku PKU Warszawa Miasto Powiat nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I i administrowała powiatem warszawskim i grójeckim[17]. W grudniu tego roku PKU Warszawa Miasto Powiat posiadała skład osobowy typ specjalny[16]. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Jagiellońskiej[18].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Warszawa Powiat została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Warszawa Powiat przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[19], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[20]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Warszawa Powiat normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[21].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie[2].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Warszawa Powiat i KRU Warszawa Powiat, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w latach 1926 i 1938.

Komendanci
stopień, imię i nazwisko okres pełnienia funkcji kolejne stanowisko (dalsze losy)
mjr piech. Kazimierz Muszyński od IX 1921[22][23] komendant PKU Warszawa Miasto II
płk piech. Lucjan Kopczyński do V 1923 Szef Poborowy DOK III[24]
płk piech. Stanisław Eulagiusz Sobolewski V[24] – VII 1923 komendant PKU Warszawa Miasto III[25]
ppłk piech. Karol Steinbach VII 1923[25] – XI 1925 komendant PKU Warszawa Miasto II[26]
ppłk piech. Włodzimierz Nyczaj XI 1925[26] – II 1927 stan spoczynku z dniem 30 IV 1927[27]
mjr piech. Jan Kazimierz Gadomski II[28] – VII 1927 stan spoczynku z dniem 30 IX 1927[29]
ppłk piech. Roman Krzyżanowski VIII 1927[30] – II 1929 dyspozycja dowódcy OK I[31][32]
ppłk. kaw. Witold Łada-Zabłocki[33] III 1929[34] – III 1932 stan spoczynku z dniem 30 VI 1932[35]
ppłk dypl. piech. Bronisław Radziejowski 1 IV 1932[36] – VIII 1935 stan spoczynku z dniem 31 X 1935[37]
ppłk piech. Władysław Michał Śpiewak 1 IX 1935[38] – 1939 od IX 1939 w niewoli, w Oflagu II C Woldenberg[39]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[40][41]
I referent kpt. piech. Konstanty Woroszyński od XI 1921[23]
mjr piech. Kazimierz II Wiśniewski do VII 1923 73 pp[42]
mjr piech. Juliusz Józef Pilaski VII 1923[42] – VI 1924[43] 86 pp
kpt. piech. dr Stanisław Drzymała VI[44] – XII 1924[45] słuchacz Kursu 1924-1926 WSInt.
kpt. piech. Aleksander Mogielnicki I 1925[46] – II 1926 kierownik I referatu
II referent por. piech. Olgierd Wazgird od XI 1921[23]
por. piech. Henryk Leśkiewicz do VII 1923 32 pp
u. wojsk. XI rangi/por. kanc. Bronisław Szczęsnowicz VII 1923[47] – II 1925[48] Dep. I MSWojsk.
por. piech. Olgierd Wazgird[uwaga 1] II – IV 1925[49] OE Warszawa Powiat
por. kanc. Emil Dzbański od IV 1925
oficer instrukcyjny u. wojsk. XI rangi Feliks Wojtkowski od XI 1921[23]
por. piech. Tadeusz Paulin Lipski do III 1926[50] 36 pp
oficer ewidencyjny na powiat grójecki urzędnik wojsk. XI rangi Bronisław Szczęsnowicz do VII 1923 II referent
urzędnik wojsk. X rangi Emil Dzbański od VII 1923[51]
por. piech. Olgierd Wazgird VIII 1924[52] – II 1925[48] II referent
por. kanc. Stanisław II Jastrzębski III 1925[53] – II 1926[54] referent inwalidzki w PKU Wilno
oficer ewidencyjny na powiat warszawski por. tab. Cezary Seweryn Pągowski od IV 1923[55]
por. kanc. Emil Dzbański VIII 1924[52] – IV 1925[49] II referent
por. piech. Olgierd Wazgird od IV 1925
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[50][56][57]
kierownik I referatu administracji rezerw kpt. piech. Aleksander Mogielnicki II 1926 – VI 1933[58] referent w Dep. Uzup. MSWojsk.
kpt. piech. Mieczysław II Różycki VI[59] – IX 1933[60] przydzielony do PKU Warszawa Miasto IV
kpt. piech. Tadeusz Wiktorczyk IX 1933[60] – był w VI 1935
kierownik II referatu poborowego por. kanc. Emil Dzbański od II 1926
kpt. gosp. Tadeusz Piotr Bronikowski do XI 1927[61] referent w Wydziale Poborowym Dep. Piech. MSWojsk.
kpt. piech. Stanisław Kohutnicki od XI 1927[62]
referent por. piech. Olgierd Wazgird II 1926 – II 1927[63] referent PKU Łomża
por. piech. Jerzy Marceli Kończyński do XI 1927[64] przydzielony do dżand. KOP
rtm. Władysław I Doliński XI 1928[65] – VIII 1929[66][67] dyspozycja dowódcy OK I
kpt. gosp. Karol Filipetz I 1930[68] –
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[69][uwaga 2]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Stanisław Kohutnicki był w III 1939 od IX 1939 w niewoli, w Oflagu VI B Dössel[39]
kierownik II referatu uzupełnień kpt. piech. Jan Karol Kossowski[uwaga 3] był w III 1939

Uwagi

  1. ↑ Więcej informacji biograficznych Olgierda Wazgirda w artykule Komenda Rejonu Uzupełnień Płońsk.
  2. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[70].
  3. ↑ Kpt. piech. Jan Karol Kossowski ur. 14 października 1898 we Lwowie, w rodzinie Teofila. 11 kwietnia 1915 w Radomsku wstąpił do Legionów Polskich[71]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (2 sierpnia 1931), Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi[72].

Przypisy

  1. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 34.
  2. 1 2 Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  3. 1 2 3 4 Wykaz PKU w OK Nr I. „Rozkazy Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I”. 186, s. 5, 1921-11-21. Warszawa.
  4. ↑ PKU. „Polska Zbrojna”. 41, s. 3, 1921-11-19. Warszawa.
  5. 1 2 Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  6. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921, zał. nr 2 do pkt 11.
  7. ↑ PKU w Warszawie. „Polska Zbrojna”. 182, s. 3, 1922-07-08. Warszawa.
  8. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  9. 1 2 3 Jarno 2001 ↓, s. 169.
  10. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  11. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  13. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  14. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  16. 1 2 Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  17. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  18. ↑ Książka adresowa 1930 ↓, s. 53.
  19. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  20. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  21. ↑ Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowego Centrum Rekrutacji w Suwałkach. Wojskowe Centrum Rekrutacji w Suwałkach. [dostęp 2023-11-11].
  22. ↑ Obsada dowództw. [w:] Oddział II, sygn. I.303.4.59, s. 169 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-28].
  23. 1 2 3 4 Przydziały oficerów w związku z reorganizacją Urzędów Poborowych. „Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa”. 179, s. 4, 1921-11-05. Warszawa..
  24. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 18 maja 1923 roku, s. 273.
  25. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 3 lipca 1923 roku, s. 444.
  26. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 117 z 5 listopada 1925 roku, s. 632.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 66.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215, 228.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 25 sierpnia 1927 roku, s. 259.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929 roku, s. 77.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 139, z dniem 30 czerwca 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 263, sprostowano nazwisko i datę urodzenia z „Witold Zabłocki ur. 20 maja 1884” na „Witold Łada-Zabłocki ur. 2 czerwca 1884”.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 92.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 221.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 233.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 86.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 101.
  39. 1 2 Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-11-01].
  40. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1482, 1556, 1568.
  41. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1352.
  42. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 18 lipca 1923 roku, s. 469.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 25 czerwca 1924 roku, s. 402, przydzielony został do macierzystego 86 pp z jednoczesnym odkomenderowaniem do PKU Warszawa Powiat na trzy miesiące.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 25 czerwca 1924 roku, s. 401.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 16 grudnia 1924 roku, s. 726.
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 stycznia 1925 roku, s. 14.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 10 lipca 1923 roku, s. 457.
  48. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 lutego 1925 roku, s. 91.
  49. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 2 kwietnia 1925 roku, s. 187.
  50. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7.
  51. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 13 lipca 1923 roku, s. 463.
  52. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 84 z 26 sierpnia 1924 roku, s. 476.
  53. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 34 z 24 marca 1925 roku, s. 163.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 3.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 27 kwietnia 1923 roku, s. 274.
  56. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 526.
  57. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 8, 36, 46.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 133.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 145.
  60. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 195.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 320.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 310.
  63. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 65.
  64. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 295.
  65. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 356.
  66. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 256.
  67. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 313.
  68. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930 roku, s. 39.
  69. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 860.
  70. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  71. ↑ Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-06-01].
  72. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 35.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.