Plan Balcerowicza, prywatyzacja, reprywatyzacja

1 stycznia 1990 rozpoczął się Plan Balcerowicza.

Głównym celem programu stabilizacji było opanowanie hiperinflacji i przywrócenie równowagi rynkowej. Aby cel tan zrealizować, wprowadzono ograniczenia:
- rygorystyczna politykę budżetową – wzmocniono dyscyplinę egzekwowania dochodów i oszczędne administrowanie wydatkami oraz ograniczono ulgi podatkowe i dopłaty do eksportu
- wysokie oprocentowanie kredytów bankowych oraz częściowa tylko rewaloryzacje oszczędności bankowych
- niską stopę indeksacji płac, która nie rekompensowała inflacji
- wewnętrzna wymienialność dolara i stabilizacje kursy dolara w stosunku do złotego
- w przedsiębiorstwach państwowych podatek od wzrostu płac tzw. „popiwek”
- uwolnienie cen większości towarów

Program zmian systemowych zapowiadał:
- przekształcenia własnościowe, czyli prywatyzację i reprywatyzację w celu zmiany struktury własności w gospodarce
- zorganizowanie rynku papierów wartościowych (otwarcie giełdy) i reformę systemu bankowego
- wprowadzenie mechanizmów rynkowych, a zwłaszcza swobodę stanowienia cen oraz zniesienie reglamentacji niektórych produktów (np. żywności)
- otworzenie gospodarki na świat, liceryzacje ceł itp.
- utworzenie rynku pracy – o poziomie zatrudnienia i wysokości płac będzie decydował popyt na sile robocza

Dzięki realizacji obu programów – stabilizacji i zmian systemowych – dość szybko osiągnięto:
- równowagę na rynku towarów (zapełniły się polki sklepowe)
- zrównoważenie budżetu państwa (osiągnięto nawet nadwyżkę w pierwszym roku)
- rozwój prywatnej przedsiębiorczości
- zahamowano wzrost inflacji, ale nie osiągnięto jednak planowanego poziomu.

Prywatyzacja – polega na sprzedaży majątku państwowego prywatnym właścicielom. Sposób przeprowadzenia prywatyzacji określają ustawy. Zgodnie z tymi ustawami SA następujące metody prywatyzowania przedsiębiorstw:
- posrednia - kapitalowa
- bezpośrednią

Prywatyzacja kapitałowa – oznacza ze przedsiębiorstwo państwowe zostaje przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, w której jedynym właścicielem pakietu akcji (spółka akcyjna) lub udziałowców (spółka z o.o.) jest państwo. Jest to etap pierwszy prywatyzacji, tzw. komercjalizacja. Następnie Skarb Państwa emituje [wydaje] akcje i sprzedaje je różnym nabywcom. [etap II]

Prywatyzacja bezpośrednią – polega na sprzedaży części lub całego majątku przedsiębiorstwa państwowego na wniesieniu do spółki jako wkładu lub na przekazaniu w odpłatne użytkowanie pracowników [leasing pracowniczy]. Pracownicy mogą przejąć przedsiębiorstwo w odpłatne uzytkowanie jeśli zgromadza fundusz gwarancyjny w wysokości 20% wartości przedsiębiorstwa.
Reprywatyzacja – polega na zwrocie byłym właścicielom majątku, który został przejęty przez państwo na zasadzie wywłaszczenia.

Podatki:
1) bezpośrednie:
a) dochodowe podatki:
- od osób fizycznych (PIT)
- od osób prawnych (CIT)
b) majątkowe podatki:
- od spadków i darowizn
- od nieruchomości
- rolny i leśny
- od środków transportu
- od posiadanie psa
2) pośrednie:
a) konsumpcyjne podatki:
- od towarów i usług (VAT)
- akcyza
- cło
Rodzaje rynku pracy:
- pieniężny
- towarowy
- rolny

Bezrobocie – występuje w gospodarce wtedy gdy liczba miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osób zdolnych do pracy i poszukujących zatrudnienia.:
Bezrobocie strukturalne – jest związane ze zmianami w strukturze gospodarki – np. niektóre gałęzie gospodarki są likwidowane jako nienowoczesne, często przy - noszące straty, ludzie są zwal. Przyczyna b. s. może być modernizacja produkcji. Potrzebni są wtedy ludzie o wysokich kwalifikacjach.

Bezrobocie koniunkturalne – spowodowane jest ogólnym spadkiem produkcji i zmniejszonym popytem na towary i usługi; skutkiem takiej sytuacji sa zwolnienia zbędnych pracowników.
Bezrobocie sezonowe – jest uwarunkowane zmianami klimatycznymi i występuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, cukrowniach, rolnictwie, turystyce itp.
Bezrobocie frykcyjne (przejściowe) – polega na niedopasowaniu wolnych miejsc pracy do wolnej siły roboczej np. miejsca pracy [wolne] i ludzie poszukujący pracy znajdują się w różnych odległych rejonach kraju; albo niektórzy pracownicy poszukują pracy ciekawszej itp.

Przyczyny rosnącego bezrobocia:
- wyż demograficzny
- zwolnienia pracowników
- inwestycje w nowoczesne technologie i urządzenia zastępujące człowieka w pracy
- wysokie koszty pracy [ZUS, Fundusz Pracy]