Wizerunek Sarmaty na podstawie "Pamiętników" Paska.

Na podstawie „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska oraz twórczości Wacława Potockiego scharakteryzuj wizerunek Sarmaty. Czy współcześni Polacy są spadkobiercami barokowych Sarmatów?

Sarmatyzm powstał na przełomie XVI i XVII wieku. Był kulturą jednego stanu – szlachty, która zajmowała szczególne miejsce w społeczeństwie, jako stan wybrany przez Boga, obdarzony nadzwyczajnymi łaskami i zadaniami. Wizerunek polskiego Sarmaty doskonale ukazują „Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska oraz utwory Wacława Potockiego. Analizując cechy i postawy szlachty warto zastanowić się, czy współcześni Polacy są spadkobiercami barokowych Sarmatów.

Sarmaci sądzili, że ich stan został wybrany przez Boga i stworzony do wielkich czynów. Byli przekonani o wybitności własnej osoby i narodu polskiego. Jednocześnie odnosili się z pogardą do innych narodów. Z Polakami jest podobnie. Niektórzy nadal uważają, że nasz naród jest wybrany przez Boga i znajduje się pod Jego opieką, ze względu na Jana Pawła II. Również to, że nasz kraj przetrwał wiele złego w sensie historycznym przypisuje się opiece Boga i Marii Panny, nazywanej Królową Polski.

Współcześnie istnieją także osoby przekonane o własnej wyższości i wyjątkowości. Interesują się one wyłącznie własnym dobrem, nie zwracają uwagi na nieszczęście innych. Gardzą wszystkim, co ich otacza, wyśmiewają błędy i pomyłki, starają się upokorzyć drugą osobę. Są bezgranicznie przekonani do swoich racji, nie zawsze słusznych. Starają się udowodnić swoją wyższość na wszelkie możliwe sposoby.

Współcześni Polacy, w przeciwieństwie do Sarmatów, nie odnoszą się do innych narodów z pogardą. Jesteśmy tolerancyjni. Nie przeszkadza nam kolor skóry, rodzaj wyznania religijnego. Akceptujemy ludzi takich, jacy są.

Sarmaci wyolbrzymiali swoje zalety i ukrywali wady. Współcześni ludzie znają swoje pozytywy i negatywy. Eksponują swoje zalety, ale jednocześnie pracują nad wadami.

Szlachta posiadała liczne prawa i przywileje, które skutecznie wykorzystywała, aby uchylić się od prawa lub zdobyć dodatkowe korzyści.

Sami natomiast wymagali egzekwowania prawa od poddanych, coraz bardziej wyzyskując ich i wykorzystując. Zainteresowani wyłącznie własnym zyskiem dopuszczali się oszustw. W dzisiejszej Polsce jest podobnie. Osoby bogate wykorzystują pieniądze i autorytet aby uzyskać większe korzyści, szkodząc jednocześnie innym ludziom, którzy w sposób uczciwy starają się coś w życiu osiągnąć. Przez takie działanie szerzy się korupcja, która nie jest dobra dla państwa rozwijającego się i chcącego zapewnić dobrobyt i szczęśliwy byt swoim obywatelom.

Sarmatów cechowała powierzchowna religijność. Współcześni Polacy nie muszą udawać pobożności i nie robią tego, gdyż religia nie ma tak dużego wpływu na nasze życie jak miała dawniej.

Szlachta często dochodziła swoich praw siłą i przemocą. Sarmaci byli porywczy i kierowali się samowolą. Siła i przemoc jest również obecna we współczesnym świecie. Często słyszymy o kolejnych morderstwach, rozbojach, o przemocy w rodzinie. Polska jest krajem pełnym niebezpieczeństw i brutalności. Samowola w Polsce przejawia się np. u kierowników firm, którzy nie przestrzegają przepisów prawa i wykorzystują pracowników.

Sarmaci osiedlali się najczęściej w dworkach na wsiach, z dala od zgiełku miasta i pozornej świetności królewskiego dworu. W społeczeństwie polskim można zauważyć podobną tendencję. Ludzie zamiast życia w zatłoczonych miastach pełnych hałasów coraz częściej wybierają domek na wsi lub na obrzeżach miast. Jeśli nie ma możliwości opuszczenia miasta alternatywą mogą być ogródki działkowe, na których można spędzać dni wolne.

Najważniejszą wartością dla Sarmaty była rodzina, w której dominował mężczyzna. Życie rodzinne podporządkowane było tradycjom przekazywanym z pokolenia na pokolenie. W dzisiejszej Polsce rodzina nie jest już tak ważna. Młodzi ludzie jak najszybciej chcą się uniezależnić od opieki rodzicielskiej. Rzadko odbywają się spotkania rodzinne. Brak czasu i ciągły pośpiech sprawiają, że o rodzinie się zapomina.

Charakterystyczna dla Sarmatów była niechęć do wszystkiego co obce. Panowało umiłowanie dawności, prostoty, przywiązanie do tradycji. Współcześni Polacy są inni pod tym względem. Jesteśmy otwarci na świat, wszechstronni, nie uciekamy od postępu. Wielu ludzi dużo podróżuje aby poznać nowe kultury, nauczyć się obcego języka i być może zakorzenić w polskiej kulturze wzorce z innych krajów. Najlepszym przykładem tego, że naród polski nie izoluje się są starania o wstąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej.

Sarmaci byli patriotami. Gotowi byli walczyć za nasz kraj, bronić go i za niego ginąć. W dzisiejszym świecie groźba konfliktu jest niewielka, lecz gdyby nastąpił Polacy z pewnością stanęliby do walki.

Analizując cechy Sarmatów doszedłem do wniosku, że mają oni dużo wspólnego ze współczesnymi ludźmi. Postrzeganie świata nie zmieniło się znacząco, choć dzieli nas ogromna przestrzeń czasu. Świadczy to o tym, że kultura sarmatyzmu mocno zakorzeniła się w polskiej kulturze i wywarła duży wpływ na kolejne epoki.