Arystoteles – IV w. p.n.e., analityk literacki, dzieła wzorowane na innych, wcześniej powstałych
struktura:
- zasad 3 jedności: czasu, miejsca i akcji
• czas – 24 h, od wschodu do zachodu słońca
• miejsce – ściśle określone
• akcja – 1 wątek, sytuacja dąży do punktu kulminacyjnego, rozpieta między ograniczoną liczbę bohaterów
- dialog i monolog – rozbudowane triady, zbiorowe wypowiedzi chóru
- didaskalia znajdują się często w pieśniach chóru (imiona, stosunki)
- wiersz (rytmicznie uorganizowana mowa) jako forma tragedii
- bohater: 1 lub 2 antagonistycznych, polemika często o charakterze dydaktyczny, postacie „czarne” i „białe”
- problematyka: problem poważny, konflikt uzasadniony, poparty argumentami, zderzenie tych samych lub podobnych wartości, wybór tragiczny w skutkach, nie ma kompromisu
• kataharzis – oczyszczenie, uwolnienie od zagrożeń, rodzaj przestrogi dla samego siebie, ulga, że nie spotkało go to samo co bohatera tragedii
• hamartia – wada charakteru, błąd, wina, grzech, błędne rozumowanie (zwłaszcza przez bohatera tragedii)
• hybris – nieposkromiona pycha, zuchwałość
• mimesis – sztuka naśladowania rzeczywistości w dziele sztuki, ale nie kopiowanie
ANTYGONA Sofokles V w. p.n.e.
- sztuka miemtyczna
- fabuła – następstwo klątwy krążącej nad rodem Labdakidów
- koncepcja fatalistyczna - wszystko jest przesądzone przez boga
- zmaganie się z losem
- MIT – na micie jest oparta fabuła; rd królewski – wszyscy są ze sobą skłóceni
Konflikty:
- Antygona i Ismena
Antygona – żyje zgodnie z bogiem, ma swoje zdanie, jest rezolutna, dumna, odważna, samodzielna i silnaoraz zdecydowana,
Ismena – nie żyje wg zasad boskich, nie ma swojego zdania i podporządkowuje się mężczyzną, pokorna, uległa, boi się ryzyka, nie sprzeciwia się
- Antygona i Kreon
Antygona chciała pochować swoich braci zgodnie ze swoja religią, Kreon nie pozwolił jej na to – ukarał ją
- Kreon i Hajmon – Hajmon próbowal udowodnić, że Kreon zrobi źle jeśli ukarze Antygonę, a Kreon jest dumny i nie chce przyznać się do winy