Skąpstwo
Skąpiec, skąpstwo
SHYLOCK Ach, to, to, to, to! Ów diament, który przepadł, kosztował mnie dwa tysiące dukatów we Frankfurcie,– klątwa nigdy dotąd nie padła na nasz naród, dopiero dziś! Nie czułem jej nigdy dotąd, dopiero dziś, – dwa tysiące dukatów w tym kamieniu, a także i inne drogie, drogie klejnoty. Wo lałbym mieć córkę martwą tu, u mych stóp, z owymi klejnotami w uszach: wolałbym,aby leżała na marach u mych stóp, z owymi dukatami w trumnie: – żadnych wieści o nich? Czemu?! Sam nie wiem, ile już...
Oszczędność w bogatych domach
Bardziej realistyczne obrazy oszczędnych bogaczy znajdujemy np. w powieści Tomasza Manna. Dom Buddenbrooków znany jest z rozsądnej oszczędności. Właściciele dobrze prosperującej firmy, kiedy trzeba, żyją wystawnie i na pokaz,ale bywają skąpi nawet dla najbliższych krewnych, gdy chodzi o jakąś pomoc czy np. załatwienie spraw spadkowych. By nie rozdrabniać kapitału, Buddenbrookowie rezygnują często z pomagania bliskim czy braterskiej lojalności, bezwzględnie wydziedziczają tych, którzy...
Skąpy kupiec
Skąpego kupca przedstawia Opowieść wigilijna Karola Dickensa. Ebenezer Scrooge nie ma serca nie tylko dla swych pracowników, ale nawet dla krewnych. Jest człowiekiem okrutnym, skąpym i bezdusznym, dopóki nie przechodzi wewnętrznej przemiany pod wpływem pewnego widzenia (objawiają mu się duchy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości).
Kobieta wyrachowana
PODSTOLINA Tak jest, wierzę – już się stało. Więc wam powiem – i niemało: Chciałam za mąż wyjść czym prędzej, By nie zostać całkiem w nędzy. Ów majątek zapisany – Na czas tylko był mi dany. (Aleksander Fredro, Zemsta ) Albo inna znajomość, jakaś pani Meliton, która zaszczyca nas wizytami od chwili powrotu Stasia z Bułgarii. Chuda baba, mała, trajkocze jak młyn, a czujesz, że mówi tylko to, co chce powiedzieć. Wpada raz, w końcu maja: – Jest pan Wokulski? Pewno nie ma, spodziewam...
Cudowna przemiana skąpca
Równie karykaturalnym obrazem bogacza dusigrosza jest bohater Opowieści wigilijnej Karola Dickensa Ebenezer Scrooge. Ten skąpy londyński kupiec żyje samotnie i cieszy się jedynie swoimi zyskami. W pewien wigilijny wieczór nawiedza go duch jego wspólnika Jakuba Marleya i pokazuje kupcowi gorycz i bezsens jego egzystencji. Nawiedzany przez duchy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, ogląda obrazy sprzed lat, kiedy to zerw ał z narzeczoną, sytuację teraźniejszą – wigilię w biednym, ale...
Panie Dulskie
Skąpstwo polskich mieszczek reprezentuje pani Aniela Dulska – tytułowa bohaterka sztuki Gabrieli Zapolskiej. Bogata właścicielka kamienicy oszczędza nawet na tak drobnych wydatkach, jak kupno gazety (można przecież pożyczyć od innych) czy bilet tramwajowy dla córki (można przecież oszukać konduktora, że to małe dziecko, które nie musi płacić). Nie wydaje też na nowe stroje, z oszczędności i niedbalstwa chodzi po domu zaniedbana, w brudnym szlafroku. Krewnej Juliasiewiczowej zarzuca, że żyje...
Harpagon
Człowieka, u którego oszczędność przerodziła się w niebezpieczną obsesję, przedstawia komedia Moliera, znacząco zatytułowana Skąpiec . Harpagon – mieszkający w Paryżu wdowiec, pozbawiony jest wszelkich ludzkich uczuć. Złoto kocha bardziej niż własne dzieci (a ma córkę i syna – Elizę i Kleanta). Żyje w wiecznym strachu o swoje złoto, zakopuje je w ogrodzie i ciągle sprawdza, czy jest bezpieczne. Wszystkich podejrzewa o kradzieże. Trudni się lichwą i uchodzi za bezwzględnego.Wyzuty z...
Lichwiarz Grandet
Podobną do Harpagona postacią jest prowincjonalny lichwiarz – ojciec tytułowej bohaterki powieści Balzaka Eugenia Grandet , należącej do cyklu Komedia ludzka . Grandet umie cenić wartość pieniądza, bo kiedyś był ubogim majstrem bednarskim. Przesadza jednak. W domu, uchodzącym za jeden z najbogatszych w okolicy, czyni absurdalne oszczędności, wydziela np. świece. Jego córka,wydająca się być najlepszą partią w okolicy, zakochuje sięw zbytkownie ubranym Karolu Grandecie, bratanku ojca,...